Phòng tránh bệnh ngoài da thường gặp

Những trận mưa liên tục trong mấy ngày qua, không khí ẩm ướt khiến cho một số bệnh ngoài da phát triển mạnh, cả ở người lớn lẫn trẻ em. Bệnh rất dễ lây nhiễm trên cơ thể qua do tiếp xúc với nước bẩn, sống chung đụng với người bị bệnh, vệ sinh thân thể kém, nơi ăn chốn ở ẩm thấp…

Nấm móng, viêm kẽ là những bệnh thường gặp trong mùa mưa.

Phân biệt các loại bệnh về da

Nấm da: Xuất hiện dưới nhiều hình thức như nấm chân, thường gặp ở người mang giày, vớ nhưng không thường xuyên thay vớ, vớ bị ẩm ướt. Nấm chân gồm 3 dạng là tróc vảy khô, mụn nước, viêm ở các kẽ ngón chân, nhất là kẽ ngón thứ 4, 5. Nếu không điều trị, có thể bị bội nhiễm, dẫn đến mụn mủ, bóng mủ, sưng tấy, nổi hạch, sốt…

Nấm bẹn: Xuất hiện nhiều ở người hay ra mồ hôi hoặc quần áo bị ướt vì mắc mưa nhưng không kịp thay. Nấm xuất hiện ở nếp gấp hai bên háng, có hình dạng các đốm tròn, ngoài rìa có những mụn nước. Nấm có thể lan sang bên kia hoặc lan đến vùng thắt lưng, mông.

Nấm thân: Là những mảng đỏ hình tròn hoặc hình bầu dục, có giới hạn rõ ràng, xuất hiện ở mọi độ tuổi, cả nam lẫn nữ. Xung quanh rìa mảng đỏ có những mụn nước nhưng ở trung tâm mảng thì không. Ngứa nhiều khi ra mồ hôi hoặc ra nắng.

Nấm móng: Xuất hiện ở hai bên cạnh móng, cũng có thể từ giữa móng, gặp nhiều ở các móng tay. Khi ấy móng dày lên, mất độ bóng, móng màu trắng hồng chuyển sang màu xám bẩn. Bề mặt móng lỗ chỗ, có nhiều rãnh, dưới móng có bột vụn. Nếu bị bội nhiễm, khi ấn vào có mủ tiết ra. Bệnh lây từ móng này sang móng kia, tiến triển trong thời gian dài nếu không điều trị.

Lang ben: Xuất hiện khi độ ẩm trên bề mặt da tăng lên, tiết nhiều mồ hôi, chất bã. Ở những vùng da không thường xuyên tiếp xúc với ánh sáng, lang ben có màu cà phê sữa, vàng nhạt, nâu, đỏ hoặc sạm đen. Hình dạng và kích thước thay đổi, từ những đốm nhỏ đến những mảng lớn, có bờ quanh co như bản đồ. Lang ben bình thường rất ít gây ngứa nhưng khi ra nắng hoặc ra mồ hôi, nó tạo cản giác như kim châm.

Mụn: Xuất hiện dưới hình dạng mụn nước, bóng, có quầng đỏ xung quanh. Sau đó nhanh chóng biến thành mụn mủ. Khi khô đi, bề mặt mụn có vảy màu vàng như mật ong. Chốc có thể có ở bất cứ vùng da nào trên thân thể.

Viêm nang lông: Là những mụn mủ ở xung quanh lỗ chân lông, thường thấy ở da đầu, mặt, nách, vùng mu bộ phận sinh dục, bắp chân, bắp tay… Bệnh gây ngứa nhiều, nhất là ở đầu, mặt và dễ tái phát nếu không được điều trị đúng cách.

Viêm kẽ: Xuất hiện nhiều ở những người béo phì, tay chân thường xuyên tiếp xúc với nước bẩn hoặc ra nhiều mồ hôi, nhất là mồ hôi tay, chân. Viêm kẽ biểu hiện bằng mảng da màu đỏ, có thể nứt, tiết ra dịch mủ, rát bỏng và ngứa ở kẽ ngón tay, ngón chân, háng, nếp dưới vú…

Ghẻ: Do con ghẻ xâm nhập vào da, lây lan rất nhanh giữa người này và người kia qua tiếp xúc như bắt tay, mặc chung quần áo, ngủ chung… Thương tổn do ghẻ gây ra gồm những mụn nước, rãnh ghẻ, sẩn cục, sẩn mụn nước… thường thấy ở kẽ ngón tay, mặt trước cổ tay, xung quanh rốn, nếp dưới rốn, đầu vú, da đùi, nách, da ở bộ phận sinh dục.

Ghẻ rất ngứa và ngứa nhiều về đêm khi con cái ghẻ đào hầm dưới da để đẻ trứng. Nếu không điều trị, ghẻ có thể nhiễm khuẩn rồi biến thành chàm da, rất khó chữa.

Phòng ngừa và điều trị

Nếu đã bị các bệnh ngoài da, người bệnh nên đến các cơ sở y tế để được thăm khám, chẩn đoán nhằm xác định nguyên nhân. Không tự ý mua thuốc về bôi, uống, nhất là những loại thuốc có thành phần corticoid (Dexamethasone, Prednisolone, Betametasone) vì những loại thuốc này sẽ làm các triệu chứng giảm rất nhanh khiến người bệnh tin rằng mình đã lành nhưng sau đó, hiện tượng bội nhiễm sẽ tăng lên gấp nhiều lần.

Đề phòng các bệnh ngoài da trong mùa mưa, nên thay quần áo hàng ngày, không mặc quần áo ẩm ướt quá lâu, lau khô người sau khi tắm, nhất là ở vùng nách, háng, nếp gấp cánh tay, nếp gấp đầu gối, thay vớ hàng ngày, hạn chế mang những loại vớ bằng sợi tổng hợp (nylon), tránh mang giày quá chật. Nhà ở cần thông thoáng, không để đồ vật, quần áo ẩm mốc, không tắm giặt chung, không mặc quần áo, không dùng chung khăn với người đã bị nhiễm các bệnh ngoài da…

Nếu đã nhiễm bệnh và đang trong quá trình điều trị, ủi mặt trong của quần áo khi vẫn còn hơi ẩm để tiêu diệt ký sinh trùng, bào tử nấm.

Ths, Bs chuyên khoa II NGUYỄN VĂN ÚT
(Phòng khám da liễu quận 5, TP.HCM)