Hơn 50% phụ nữ trong thai kỳ sẽ bị bệnh trĩ. Nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách, bệnh có thể gây nhiều biến chứng phức tạp như: tắc mạch trong búi trĩ, gây hoại tử khiến người bệnh đau đớn, nguy hiểm tính mạng cho cả thai phụ và thai nhi. Phòng tránh và điều trị phù hợp bệnh trĩ khi đang mang thai rất quan trọng.
 |
| Thai phụ bị bệnh trĩ nên ngâm nước ấm vùng hậu môn 2-3 lần mỗi ngày, chăm đi bộ, uống đủ nước và tránh ăn nhiều gia vị cay như: ớt, tiêu… |
Bệnh trĩ là căn bệnh thường gặp nhất trong các bệnh lý hậu môn, trực tràng. Trĩ xuất hiện do sự giãn quá mức các đám rối tĩnh mạch vùng hậu môn, trực tràng. Theo thời gian, rồi thì ai cũng sẽ bị bệnh trĩ. Trĩ vốn dĩ là một trạng thái sinh lý bình thường nên không xác định được thời gian khởi phát. Chỉ khi xuất hiện các rối loạn không tự điều chỉnh được, đau đớn ảnh hưởng tới đời sống, sinh hoạt và lao động thì người bệnh mới đi khám và điều trị.
3 tháng cuối thai kỳ dễ bị mắc bệnh trĩ
Bác sĩ Nguyễn Phú Hữu, Phó trưởng khoa Ngoại Tiêu hóa, Bệnh viện Bình Dân cho biết: Phụ nữ mang thai dễ bị bệnh trĩ, đặc biệt là ở 3 tháng cuối của thai kỳ do có nhiều yếu tố thuận lợi gây bệnh trong thời gian này như:
Táo bón kéo dài: Thai nhi lớn trong tử cung chèn ép trực tràng gây nên tình trạng táo bón. Khi rặn áp lực trong lòng ống hậu môn tăng lên gấp 10 lần so với thông thường. Táo bón lâu ngày làm xuất hiện các búi trĩ. Các búi trĩ khi to quá sẽ sa ra ngoài. Tăng nguy cơ tắc búi trĩ.
Tăng áp lực ổ bụng: Do tử cung to dần và lượng máu trong cơ thể của mẹ cũng tăng theo sự phát triển thai nhi, gây chèn ép các mạch máu vùng hậu môn, trực tràng làm trĩ dễ xuất hiện. Lưu ý là, tình trạng tăng áp lực ổ bụng còn gặp ở những người viêm phế quản mạn tính, giãn phế quản, ho nhiều, những người làm lao động nặng như khuân vác… làm tăng áp lực trong ổ bụng, dễ dàng cho bệnh trĩ xuất hiện.
Ít vận động: Người mang thai thường bị hạn chế vận động, ít đi lại, kèm theo sự thay đổi nội tiết tố trong thai kỳ làm các thành tĩnh mạch kém bền. Khi không còn vững chắc như thường ngày, các thành tĩnh mạch vùng hậu môn có xu hướng sưng lên và mở rộng, bệnh trĩ vì thế dễ xuất hiện hơn.
Triệu chứng của bệnh trĩ
Chảy máu: Đây là triệu chứng sớm nhất và thường gặp nhất ở người bệnh trĩ.
Sa búi trĩ: Thường xảy ra trễ hơn sau một thời gian đi đại tiện có chảy máu. Lúc đầu người bệnh sau khi đại tiện thấy có khối nhỏ lồi ra ở lỗ hậu môn; về sau các búi trĩ sa nhiều, nằm ngoài hậu môn kể cả không đi đại tiện.
Cảm giác đau do tắc mạch xuất hiện trong búi trĩ, có thể đi kèm tình trạng nứt hậu môn. Trĩ tắc mạch khiến người bệnh rất đau đớn, nhấp nhổm và nếu để lâu 3-5 ngày có thể dẫn tới hoại tử.
Sự khó chịu ở vùng hậu môn, xuất tiết, ngứa. Thiếu máu do chảy máu rỉ rả theo thời gian.
Cần phân biệt với bệnh lý khác
Dựa trên triệu chứng lâm sàng như: đại tiện có máu tươi. Cần lưu ý rằng đại tiện có máu tươi là triệu chứng có thể gặp ở rất nhiều bệnh lý khác nhau như: như ung thư trực tràng, viêm loét đại trực tràng chảy máu, polyp đại trực tràng. Vì vậy khi nghi ngờ bị bệnh trĩ với dấu hiệu đại tiện ra máu, cần đi khám để loại trừ các bệnh lý nói trên.
Nội soi đại trực tràng ống mềm có thể chẩn đoán chính xác bệnh trĩ và chẩn đoán phân biệt với các bệnh lý khác ở trực tràng và đại tràng như: ung thư trực tràng, ung thư ống hậu môn…
Ưu tiên điều trị nội khoa trong thai kỳ
Tùy theo mức độ nặng nhẹ của bệnh trĩ mà có các phương pháp điều trị khác nhau.
Điều trị nội khoa thường áp dụng trong thai kỳ. Đa số việc dùng thuốc điều trị chỉ giúp giảm nhẹ các triệu chứng. Hầu hết phụ nữ rất khó chịu với các triệu chứng của bệnh trĩ và chỉ cảm thấy thoải mái sau khi đã sinh con. Có người phải vài tuần sau sinh thì các triệu chứng của bệnh trĩ mới mất đi.
Đối với các thai phụ, tuyệt đối không tự ý dùng thuốc, cây lá không rõ nguồn gốc để làm giảm triệu chứng bệnh trĩ vì có thể dẫn tới nhiều vấn đề đáng tiếc. Việc điều trị trĩ ở thai phụ cần được bác sĩ theo dõi sát sao.
Dùng thuốc: Gồm các thuốc có tác dụng hỗ trợ sự bền chắc tĩnh mạch, giảm phù nề nhờ tác động kháng viêm tại chỗ, chống nhiễm trùng và chống tắc mạch. Thuốc phải được bác sĩ kê đơn.
Thuốc bôi tại chỗ: Các loại thuốc mỡ và đạm bao gồm các tác nhân kháng viêm, vô cảm tại chỗ và dẫn xuất trợ tĩnh mạch.
Thai phụ cần tránh sử dụng rất nhiều loại thuốc kháng sinh vì rất nguy hiểm cho thai nhi. Không được tự ý mua thuốc chữa trị tại nhà mà phải tuyệt đối tuân thủ sự hướng dẫn của bác sĩ điều trị.
Điều trị bằng thủ thuật và phẫu thuật: BS. CKII Nguyễn Phú Hữu cho biết: phẫu thuật hay thủ thuật điều trị thường áp dụng sau khi bệnh nhân sinh xong mà vẫn còn bị trĩ. Tiêm xơ búi trĩ, thắt búi trĩ bằng vòng cao su, liệu pháp đông lạnh, quang học, đốt điện là những thủ thuật được áp dụng để loại trừ búi trĩ độ I, độ II. Nhiều phương pháp phẫu thuật đã được áp dụng, phổ biến nhất hiện nay ở Việt Nam là phẫu thuật cắt trĩ từng búi Saint Mark và phương pháp mổ bằng máy Longo.
Xây dựng lối sống tốt hạn chế mắc bệnh trĩ
Thai phụ có thể chủ động áp dụng các phương pháp sau để hạn chế bệnh trĩ:
Điều chỉnh thói quen ăn uống: Tránh các chất kích thích như: cà phê, rượu, trà. Tránh các thức ăn nhiều gia vị cay như: ớt, tiêu... Uống nước đầy đủ. Ăn nhiều chất xơ, hoa quả có tính mát, có thể dùng một ít thuốc nhuận trường.
Vận động: Phụ nữ mang thai bị trĩ nên vận động thường xuyên. Đơn giản là đi bộ mỗi ngày để tăng lưu thông máu và cải thiện chức năng tiêu hóa.
Vệ sinh vùng hậu môn sạch sẽ: Có thể ngâm nước ấm 2-3 lần/ngày, mỗi lần 15 phút. Vệ sinh vùng hậu môn là điều cần thiết cho những người bị trĩ. Càng nhịn đi tiêu, vệ sinh không sạch sẽ thì bệnh càng trở nên nặng hơn.
 |
| Bác sĩ tư vấn cho bệnh nhân trĩ. |
TRẦN NHUNG