Nhân Ngày Dân số Việt Nam (26/12), Phóng viên Báo BR-VT đã có cuộc trao đổi với bác sĩ Tôn Thất Khoa, Chi cục trưởng Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình tỉnh về những thuận lợi và thách thức của BR-VT về công tác dân số.
 |
| Nhân viên y tế chăm sóc trẻ sơ sinh tại Khoa Sản, Bệnh viện Bà Rịa. |
* Phóng viên: Thưa ông, vấn đề cơ bản nhất của công tác dân số là duy trì mức tăng dân phù hợp và bảo đảm cân bằng giới tính khi sinh. Ông đánh giá như thế nào về việc thực hiện các nhiệm vụ này ở BR-VT?
- Bác sĩ Tôn Thất Khoa: Thời gian qua, ngành y tế đã phối hợp chặt chẽ với các sở, ban, ngành, địa phương thực hiện có hiệu quả các mục tiêu của chương trình dân số và đạt một số kết quả: Số bà mẹ được sàng lọc trước sinh đạt 81,3% (đạt 116% chỉ tiêu kế hoạch); số trẻ em được sàng lọc sơ sinh đạt 80% theo kế hoạch. Toàn tỉnh có hơn 69.170 người thực hiện dịch vụ kế hoạch hóa gia đình (đạt 128% chỉ tiêu kế hoạch). 60% người cao tuổi đã được khám sàng lọc, quản lý và chăm sóc sức khỏe.
Hiện tuổi thọ bình quân của người dân trên địa bàn tỉnh đạt 76,45 tuổi. Ngoài ra, các đơn vị còn thực hiện các chương trình để nâng cao chất lượng dân số như: Xây dựng và duy trì các mô hình tư vấn và khám sức khỏe tiền hôn nhân; truyền thông chuyển đổi hành vi để người dân nhận thức về công tác dân số.
Đến năm 2020, dân số của tỉnh có hơn 1,1 triệu người. Tỷ lệ tăng dân số của tỉnh BR-VT là 1,02%. BR-VT là một trong số địa phương có mức tăng dân số cơ học cao. Bên cạnh thuận lợi là tạo nguồn cung lao động đáp ứng nhu cầu nguồn nhân lực phát triển kinh tế - xã hội thì cũng gây nhiều khó khăn về quản lý và thực hiện chương trình dân số nói chung.
Riêng về tỷ số giới tính khi sinh, hiện nay là 106,5 nam/100 nữ. Đây là con số phản ánh sự chuyển biến tích cực về cân bằng giới tính. Cụ thể, tỷ số nam/nữ đã giảm hơn so với năm 2019 và giảm đạt chỉ tiêu đề ra (chỉ tiêu là 107 nam/100 nữ).
* Như vậy, nếu so với tỷ lệ giới tính ở mức bình thường thì BR-VT vẫn chưa đạt?
- Đến năm 2020, tỷ số giới tính khi sinh của tỉnh có chuyển biến, tuy nhiên, tỷ lệ nam/nữ vẫn cao hơn so với mức bình thường (từ 104-106 nam/100 nữ). Nguyên nhân là do một bộ phận người dân vẫn còn quan niệm trọng nam khinh nữ.
* Về cơ cấu dân số hiện nay như thế nào thưa ông?
- BR-VT đã chuyển sang giai đoạn già hóa dân số từ năm 2016. Đến nay, số người từ 60 tuổi trở lên chiếm 10% dân số. Điều này đã gây ra nhiều áp lực và gánh nặng cho xã hội trong chăm sóc sức khỏe người cao tuổi cũng như phân bố lực lượng lao động tham gia vào phát triển kinh tế-xã hội. Chúng tôi đang lo ngại đến năm 2026 theo dự tính, BR-VT sẽ có 15% người từ 60 tuổi trở lên.
* Ngoài ra còn những thách thức nào về công tác dân số?
- Do nguồn lực còn hạn chế, nên công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức về chăm sóc sức khỏe sinh sản cho đối tượng vị thành niên chưa đạt yêu cầu. Vì vậy, vẫn còn tình trạng người vị thành niên mang thai ngoài ý muốn và phá thai, ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản, cũng như chất lượng dân số của tỉnh.
* Vậy theo bác sĩ, ngành y tế cũng như các đơn vị, địa phương cần làm gì nhằm nâng cao chất lượng dân số như chủ đề của Ngày Dân số Việt Nam năm nay?
- Trong thời gian tới, Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình tỉnh nói riêng và ngành y tế nói chung sẽ phối hợp với các đơn vị thực hiện các giải pháp về truyền thông chuyển đổi nhận thức và hành vi giúp các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ không còn phân biệt, lựa chọn giới tính khi sinh, từng bước xóa bỏ tư tưởng coi trọng con trai, xem nhẹ vai trò của con gái; đồng thời để nâng tổng tỷ suất sinh toàn tỉnh vào năm 2025 lên 10% so với hiện nay.
Cùng với đó, tuyên truyền và tư vấn cho các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ nên sinh đủ 2 con, con đầu trước 30 tuổi, sinh con thứ 2 trước 35 tuổi để bảo đảm sức khỏe và chăm sóc cho mẹ và bé. Chúng tôi cũng sẽ tăng cường công tác kiểm tra, giám sát các đơn vị có dịch vụ tư vấn, kinh doanh và thực hiện các kỹ thuật lựa chọn thai nhi trước sinh. Ngoài ra, ngành tiếp tục duy trì các nhiệm vụ về tăng cường sàng lọc trước và sau sinh cho mẹ và bé; chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi; chăm sóc sức khỏe sinh sản cho vị thành niên.
* Xin cảm ơn bác sĩ!
HỒNG PHƯƠNG (Thực hiện)