Thai phụ nên cẩn trọng với thận ứ nước nhiễm khuẩn

Thận ứ nước nhiễm khuẩn trong thai kỳ là một tình trạng cấp cứu, có nguy cơ diễn tiến sốc nhiễm khuẩn, tử vong cho cả mẹ và bé. Thai phụ nên cẩn trọng khi gặp các biểu hiện như đau hông lưng đột ngột, tiểu gắt, tiểu lắt nhắt, nước tiểu đục, sốt, lạnh run kèm buồn nôn vì đó có thể là biểu hiện của thận ứ nước nhiễm khuẩn. 

Siêu âm chẩn đoán cho thai phụ tại Bệnh viện Bình Dân TP.Hồ Chí Minh.

Mang thai làm tăng nguy cơ thận ứ nước

Thận bảo đảm hai chức năng: lọc máu để loại bỏ lượng nước dư thừa, muối và các chất thải ra khỏi cơ thể; đồng thời thận cũng thực hiện chức năng khác là thu thập nước tiểu. Khi phần thận thu thập nước tiểu bị tắc nghẽn, sự tích tụ nước tiểu gây ứ nước thận. Thận ứ nước còn có thể do các cơ quan khác của hệ tiết niệu bao gồm hai niệu quản, bàng quang và niệu đạo gặp vấn đề, làm cho nước tiểu ngược dòng đến thận, gây thận ứ nước.

Tình trạng thận ứ nước trong thai kỳ rất phổ biến. Thực tế, có khoảng 80% thai phụ gặp tình trạng thận ứ nước. Nguyên nhân thường là do tử cung tăng kích thước chèn lên niệu quản cũng như sự giãn cơ trơn trên thành niệu quản vì tác dụng của hormone progesterone sản sinh trong quá trình mang thai khiến phụ nữ dễ gặp tình trạng thận ứ nước.

Nguy cơ bị thận ứ nước trong thai kỳ tăng dần từ tuần thứ 14 của thai kỳ, xuất hiện nhiều vào 3 tháng cuối thai kỳ và tồn tại đến khoảng 4-12 tuần sau sinh. Hầu hết các trường hợp thai phụ bị thận ứ nước bên phải, ít gặp là bên trái và hiếm khi xảy ra cả hai bên.

Mặc dù thường gặp nhưng có đến 90% thận ứ nước trong thai kỳ là hiện tượng sinh lý bình thường, không cần can thiệp điều trị và tình trạng thận sẽ trở về bình thường sau khi sinh. Tuy nhiên, nếu thận ứ nước nhiễm khuẩn thì lại nguy hiểm với thai phụ. Theo Hội Niệu khoa châu Âu, khoảng 0,2%-3% phụ nữ mang thai bị thận ứ nước nhiễm khuẩn thai kỳ. Trong đó, khoảng 6% trong số này diễn tiến đến sốc nhiễm khuẩn đe dọa tính mạng cho cả mẹ và bé. Do đó, thận ứ nước nhiễm khuẩn thai kỳ là một cấp cứu về niệu khoa và sản phụ khoa.

Những nguyên nhân có thể gây thận ứ nước nhiễm khuẩn trong thai kỳ gồm tắc nghẽn đường tiết niệu, tình trạng nhiễm khuẩn niệu không được điều trị đúng và đủ, các bệnh nền của đường tiết niệu, đái tháo đường, đa thai, đa ối…

Các nguyên nhân khác thường gây ra hoặc làm nặng hơn tình trạng ứ nước của thận trong quá trình mang thai là các phụ nữ vốn có tiền căn sỏi tiết niệu (sỏi thận, sỏi niệu quản…), hẹp niệu quản, trào ngược bàng quang-niệu quản, u xơ tử cung…

Triệu chứng dễ nhầm lẫn

Triệu chứng của thận ứ nước nhiễm khuẩn thai kỳ thường không rõ ràng và dễ nhầm lẫn với các bệnh khác có liên quan đến thai kỳ. Tuy nhiên, người mang thai cần đi khám kịp thời khi có các triệu chứng sau: Đau vùng hông lưng đột ngột. Sốt, có thể kèm theo lạnh run. Nôn, buồn nôn. Tiểu gắt, tiểu lắt nhắt, tiểu đục…

Các xét nghiệm cần thực hiện

Để hỗ trợ cho chẩn đoán chính xác và đưa ra kế hoạch điều trị hiệu quả, nhanh chóng, thai phụ nghi ngờ bị thận ứ nước nhiễm khuẩn được bác sĩ chỉ định thực hiện một số chẩn đoán hình ảnh và các xét nghiệm sau:

Siêu âm: Thường được thực hiện đầu tiên vì tính tiện lợi trong chẩn đoán  bệnh và an toàn trên thai nhi. Siêu âm giúp chẩn đoán tắc nghẽn thận và niệu quản, cũng như chẩn đoán mức độ, nguyên nhân gây tắc nghẽn, sức khỏe của thai nhi và khảo sát các cơ quan khác trong bụng.

Xét nghiệm nước tiểu và cấy nước tiểu: Phát hiện tình trạng nhiễm khuẩn và xác định vi khuẩn đường tiết niệu.

Xét nghiệm sinh hóa máu: Giúp đánh giá tình trạng viêm qua lượng bạch cầu máu, đánh giá chức năng thận của thai phụ.

Chụp cộng hưởng từ (MRI): Phương pháp an toàn trên thai nhi, có thể được chỉ định sau siêu âm trong những trường hợp khó, cộng hưởng từ giúp xác định mức độ tắc nghẽn và các nguyên nhân gây tắc nghẽn đường tiết niệu (do sỏi thận hay do niệu quản hẹp…).

TRẦN NHUNG