Cứ vào kỳ thi vào lớp 10 và thi THPT Quốc gia, nhiều học sinh rơi vào trạng thái “tuột dốc” về sức khỏe. Vậy làm sao giữ một sức khỏe tốt để có thể ôn và làm bài thi tốt là điều mà các bậc phụ huynh cũng như các bạn thí sinh rất quan tâm.
CHẾ ĐỘ ĂN UỐNG KHOA HỌC
Để cơ thể luôn khỏe mạnh, giàu năng lượng và tập trung cho việc học tập, trước tiên cần ăn uống đủ chất dinh dưỡng, ăn không quá no, hoặc bỏ bữa, hoặc dồn hai bữa làm một. Ngoài những bữa chính, việc bổ sung thêm bữa ăn khuya, ăn giữa buổi khi sĩ tử phải thức học bài là điều rất nên làm. Các sĩ tử cần phải ăn đủ 3 bữa chính kèm thêm 2-3 bữa phụ.
Tuyệt đối các em không được bỏ bữa sáng, điều đó rất nguy hiểm. Sau một đêm dài cơ thể bị bỏ đói, chỉ khi được nạp năng lượng thì đầu óc mới có thể minh mẫn để tập trung ôn luyện. Sau ăn 30 - 60 phút mới được học, thời gian này tranh thủ nghỉ ngơi, đi dạo nhẹ nhàng, hít thở sâu, theo dõi hơi thở để không nghĩ ngợi cho não thực sự được nghỉ.
Không nên ăn đến khi thấy cảm giác quá no ở các bữa ăn chính, chỉ ăn no khoảng 80%. Nếu bữa nào các em cũng ăn quá no, máu sẽ tập trung về dạ dày và ruột để tiêu hóa lượng thức ăn thừa nên sẽ giảm lượng máu lên não dễ dẫn tới buồn ngủ, do đó khả năng tiếp thu bài vở sẽ giảm.
Thực đơn tham khảo:
Buổi sáng và trưa: Để não tỉnh táo, năng động, tránh buồn ngủ thì chế độ ăn cần giàu đạm (nên ăn thịt, cá, trứng, đậu nành, sữa) và ít tinh bột (nên ăn ngũ cốc thô, rau và trái cây). Tránh ăn quá no sẽ dẫn đến buồn ngủ.
Buổi chiều tối: Để đầu óc thư giãn, các bậc phụ huynh nên cho con em mình ăn ít đạm, nhiều tinh bột hơn. Nhiều bạn ngại ăn trứng trong kỳ thi vì sợ điểm “0” - đừng quan niệm sai lầm như thế, trứng là thực phẩm giàu đạm với nhiều axit amin cần thiết giúp não bộ hoạt động tốt đấy.
Buổi khuya: Hãy uống một ly sữa tươi ấm 30 phút trước khi đi ngủ sẽ cho một giấc ngủ sâu hơn, ngon hơn và khi thức dậy sẽ tỉnh táo hơn rất nhiều.
Hạn chế các thức ăn ngọt từ đường tinh (nước ngọt, kẹo, thức uống có đường...). Đặc biệt không nên uống cà phê hay nước trà đặc để tỉnh táo bởi những thức uống này sẽ khiến huyết áp tăng lên, tim đập nhanh làm bạn hồi hộp, căng thẳng sẽ không tốt cho quá trình làm bài thi.
Các bậc phụ huynh cần phải cân đối dinh dưỡng cho thí sinh, trong thực đơn phải phân bố có đủ chất dinh dưỡng từ thịt, cá, nghêu, sò, ốc, hến, tôm, cua, rau, củ, quả, hạt các loại. Đặc biệt là tăng cường lượng rau xanh và trái cây tươi trong khẩu phần ăn hàng ngày.
Bên cạnh cách ăn uống hợp lý và chế độ dinh dưỡng phù hợp cho trí não, sĩ tử cần phải lưu ý đến vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm nhằm đảm bảo sức khỏe thật tốt trong kỳ thi. Gần đến ngày thi, các em không nên ăn các thức ăn lạ khó tiêu hóa hoặc những loại thức ăn đã từng gây rắc rối đối với bản thân trước đây. Nên tránh ăn thức ăn đường phố đến mức thấp nhất vì rất có thể các em sẽ bị ngộ độc.
NGỦ ĐIỀU ĐỘ
Áp lực bài vở cộng với tâm lý lo lắng sẽ khiến nhiều em nghĩ rằng càng học nhiều càng tốt. Việc thức đêm triền miên, thiếu ngủ, ngủ không đủ giấc dẫn đến tình trạng não luôn bị kích thích làm việc liên tục, không hiệu quả. Khi chúng ta thấy mệt và buồn ngủ, đấy là tín hiệu báo bộ não cần nghỉ ngơi ngay lập tức. Tốt nhất nên rời bàn học, chợp mắt khoảng 30 phút rồi học tiếp hoặc đi ngủ luôn nếu đã khuya rồi. Không nên ép bộ não hoạt động quá mức, ngày hôm sau sẽ hoạt động không hiệu quả.
Nên tuân thủ theo nhịp sinh học, đó là ngủ thỏa mãn theo nhu cầu, ngủ càng sớm càng tốt, ngủ sớm sẽ thức dậy sớm. Nếu thiếu ngủ, cơ thể sẽ tiêu hao nhiều năng lượng, giảm tiết hormon tăng trưởng, giảm ăn, ăn mất ngon, chậm tiêu, kéo dài sự kích thích vỏ não dẫn tới suy nhược hệ thần kinh và toàn cơ thể, từ đó sẽ giảm năng suất học tập.
Do vậy, đảm bảo ngủ đủ 6-8 tiếng một ngày, buổi tối nên học bài từ 19 giờ, ngủ trước 23 giờ, sáng dậy sớm lúc 5 giờ học bài (lúc này học rất hiệu quả). Ngủ trưa từ 30 phút - 1 tiếng.
CHUẨN BỊ TÂM LÝ THẬT TỐT
Điều luôn được sĩ tử và các phụ huynh quan tâm là làm sao có tâm lý thật tốt bước vào kỳ thi. Bởi trong giai đoạn này, bạn nào cũng cảm thấy áp lực nặng nề, việc đỗ đại học như một trọng trách trên vai. Đứng trước một bước ngoặt quan trọng thế này, các bạn thường bị áp lực, căng thẳng, thiếu tự tin. Vì thế, được gia đình động viên, ủng hộ, áp lực vô hình này của các em sẽ được san sẻ phần nào, giúp các em có tâm lý thật thoải mái, tự tin. Không nên để những căng thẳng trong lòng để rồi suy nghĩ luẩn quẩn, rất dễ làm các em nổi nóng và trầm cảm. Chia sẻ những khúc mắc cá nhân, những lo lắng mà bạn gặp phải, rộng lòng đón nhận sự quan tâm của cha mẹ, bạn bè sẽ giúp bạn thoải mái tâm lý và tự tin hơn.
TĂNG CƯỜNG VẬN ĐỘNG
Hoạt động thể lực tuy không phải là “thức ăn bổ não” nhưng lại hết sức cần thiết vì giúp máu lưu thông tốt, mang ôxy và dưỡng chất tới cho não nhiều hơn nên các em sẽ sáng trí hơn khi học tập.
Bộ não của chúng ta chỉ có thể tập trung, hoạt động liên tục trong vòng 45 phút, sau đó nó cần được nghỉ ngơi. Do vậy không phải cứ học liên tục là tốt mà cứ mỗi 45 phút nên nghỉ giải lao khoảng 10 phút. Thời gian nghỉ ngắn này có thể vận động bằng các bài tập thể dục nhẹ nhàng như đi lại, đồng thời hít thở sâu để tăng lưu lượng máu lên não, giúp não thư giãn, nghỉ ngơi.
BS. TRẦN HƯNG