Thanh tra các doanh nghiệp nợ bảo hiểm xã hội

Từ năm 2016, ngành BHXH được giao chức năng thanh tra chuyên ngành đóng BHXH, BHTN, BHYT sau khi chức năng khởi kiện DN nợ BHXH được chuyển sang cho tổ chức Công đoàn. Qua các đợt thanh tra, cơ quan BHXH tỉnh đã thu được gần 50% tổng số nợ từ các DN trong danh sách được thanh tra. Tuy nhiên, bên cạnh đó, việc thực hiện chức năng thanh tra đóng BHXH, BHTN, BHYT của ngành BHXH vẫn còn gặp nhiều khó khăn.

Đoàn thanh tra chuyên ngành đóng BHXH, BHYT, BHTN của BHXH tỉnh thanh tra tại Công ty TNHH Đức Thuận (TP.Vũng Tàu).

Theo báo cáo của BHXH tỉnh, từ đầu năm 2018 đến nay, BHXH tỉnh đã tổ chức Đoàn thanh tra chuyên ngành đóng BHXH, BHYT, BHTN tại 125 DN, nợ BHXH của 1.788 người lao động (NLĐ), với số tiền hơn 28,4 tỷ đồng. Sau khi Đoàn thanh tra tiến hành thanh tra tại DN về việc đóng và nợ đóng BHXH của NLĐ, các DN trong danh sách được thanh tra đã nộp về BHXH tỉnh hơn 13,4 tỷ đồng, chiếm khoảng 47% tổng số nợ. Đặt biệt, nhiều DN khi nhận được thông tin sẽ có Đoàn thanh tra chuyên ngành đóng BHXH, BHYT, BHTN trực tiếp tới đơn vị thanh tra thì nhanh chóng đóng số tiền còn nợ BHXH của NLĐ cho BHXH tỉnh.

 Điển hình như, từ ngày 1-1-2017 đến 30-9-2018, Công ty TNHH Đức Thuận (231, Lê Quang Định, TP.Vũng Tàu) còn nợ BHXH của NLĐ gần 32 triệu đồng. Sau khi nắm được thông tin, ngày 31-10-2018, Đoàn thanh tra chuyên ngành đóng BHXH, BHYT, BHTN của BHXH tỉnh sẽ xuống DN để thanh tra, ngày 23-10-2018, DN này đã nhanh chóng đóng toàn bộ số nợ BHXH của NLĐ. Ông Trần Đức Thuận, Giám đốc Công ty TNHH Đức Thuận cho biết, trung bình mỗi tháng, công ty đóng BHXH cho 10-15 NLĐ, với số tiền khoảng 17 triệu đồng. Công ty kinh doanh trong lĩnh vực cung cấp thiết bị bơm xăng dầu, nhiều khi bán hàng nhưng chưa lấy được tiền từ khách hàng. Do vậy, công ty gặp khó khăn về tài chính, nên ưu tiên trả tiền lương trước cho công nhân viên, còn tiền đóng BHXH, BHYT, BHTN của NLĐ thì DN đành phải nợ.

Ông Đỗ Hồng Thái, Trưởng Phòng Thanh tra - Kiểm tra (BHXH tỉnh) cho biết, theo quy định của Luật BHXH năm 2014, từ ngày 1-1-2016, ngành BHXH được giao cho chức năng thanh tra chuyên ngành đóng BHXH, BHYT, BHTN. Đây là một giải pháp cần thiết để thu hồi nợ BHXH khi chức năng khởi kiện DN nợ BHXH của ngành BHXH được chuyển sang cho tổ chức Công đoàn. Chức năng này cho phép ngành BHXH được ra quyết định xử phạt hành chính đối với các DN nợ BHXH. Theo đó, sau 7 ngày kể từ khi Đoàn thanh tra chuyên ngành đóng BHXH, BHYT, BHTN của BHXH tỉnh đến thanh tra tại DN mà đơn vị không đóng BHXH cho NLĐ, thì sẽ bị xử phạt hành chính từ 12-15% tổng số nợ BHXH, nhưng cao nhất chỉ được phạt tối đa 75 triệu đồng. Theo ông Thái, mức xử phạt hành chính này còn nhẹ và nhiều DN chưa chấp hành nộp phạt. Chẳng hạn như, từ đầu năm đến nay, Đoàn thanh tra chuyên ngành đóng BHXH, BHYT, BHTN của BHXH tỉnh đã quyết định xử phạt hành chính đối 36 DN, với số tiền 1,63 tỷ đồng nhưng các đơn vị mới nộp phạt được khoảng 366 triệu đồng. Qua đó chứng tỏ DN vẫn chưa tuân thủ các quy định của pháp luật về việc đóng BHXH cho NLĐ. Mặt khác, hiện có nhiều DN nợ BHXH của NLĐ trong một thời gian dài, với số nợ lên đến hàng tỷ đồng, nhưng BHXH vẫn chưa thể thu hồi được nợ BHXH từ những trường hợp này. Ông Thái dẫn chứng, Đoàn thanh tra chuyên ngành đóng BHXH, BHYT, BHTN của BHXH tỉnh đã ra quyết định thanh tra tại các DN nợ BHXH của NLĐ với số nợ lớn. Song các DN bất hợp tác với Đoàn, thường lấy “lý do” người đại diện trước pháp luật của công ty đi vắng để xin hoãn thanh tra; một số DN thì chuyển trụ sở đi nơi khác, không còn ở địa chỉ đăng ký ban đầu nên Đoàn thanh tra gặp rất nhiều khó khăn trong công tác thu hồi nợ.

“Bước đầu, chúng tôi mới thu được nợ từ những đơn vị có quy mô hoạt động nhỏ lẻ, số nợ và thời gian nợ BHXH ít. Trong quá trình thanh tra tại DN, chúng tôi cũng kết hợp tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho chủ DN về việc tuân thủ các quy định của Nhà nước về BHXH, BHYT, BHTN nhằm hạn chế tình trạng nợ BHXH của NLĐ. Thời gian tới, BHXH tỉnh sẽ tiếp tục thanh tra các DN còn nợ BHXH của NLĐ”, ông Thái thông tin thêm.

Bài, ảnh: HỒNG PHƯƠNG