Tại buổi đào tạo chuyên đề “Chẩn đoán và điều trị rối loạn tâm thần do sử dụng ma túy tổng hợp” (21 và 22-8, tại Trung tâm Hội nghị tỉnh), thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Song Chí Trung, Trung tâm chuyển giao công nghệ điều trị nghiện và HIV (ĐH Y Dược TP. Hồ Chí Minh) đã nhấn mạnh về những tác hại khôn lường của ma túy đá đối với bản thân người sử dụng, với gia đình và toàn xã hội.
 |
| Tư vấn cho người nghiện ma túy tại Điểm tư vấn, chăm sóc, hỗ trợ điều trị cai nghiện ma túy tại cộng đồng phường Tân Phước (TX. Phú Mỹ). Ảnh: BÙI HƯƠNG |
TĂNG 1,5 LẦN NGUY CƠ NHIỄM HIV
Theo bác sĩ Nguyễn Song Chí Trung, ma túy đá (hàng đá) là chất kích thần, có thể gây nghiện, được WHO đánh giá là ma túy trái phép phổ biến thứ 2 trên thế giới (sau cần sa) với 35 triệu người sử dụng. Đặc biệt, loại ma túy này rất phổ biến trong cộng đồng những người đồng tính nam (MSM) và liên quan đến lây nhiễm HIV. Bác sĩ Nguyễn Song Chí Trung dẫn chứng, tại San Francisco năm 2003 có 40% người đồng tính nam đã thử dùng ma túy đá, gần 1/3 trường hợp nhiễm HIV mới ở nam đã dùng loại này.
Tại Việt Nam, ma túy đá xuất hiện sớm nhất tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh những năm 2006, 2007, dần dần được “giới ăn chơi” ưa chuộng hơn thuốc lắc. Thời gian gần đây, số trường hợp vào khám, điều trị tại bệnh viện vì các biểu hiện rối loạn tâm thần, hoang tưởng do sử dụng ma túy đá ngày càng tăng, báo động tình trạng “ngáo đá”, gây mất trật tự xã hội. Khi sử dụng loại ma túy này, con người có cảm giác “phê”, “sướng” tức thời, tăng sự tỉnh táo, hết trầm uất, tăng khả năng tình dục. Vì thế, dân nghiện, nhất là giới trẻ đang có xu hướng chuyển từ các loại heroin, ma túy thông thường sang sử dụng ma túy đá.
Tuy nhiên, bác sĩ Trung khẳng định, nếu sử dụng ma túy đá ở liều cao với thời gian kéo dài sẽ gây tâm lý dễ cáu gắt, kích động, gây hấn, nghi ngờ, tiêu cực, trầm cảm, loạn thần (ảo giác, hoang tưởng)… vô cùng nguy hiểm cho xã hội cũng như chính bản thân người nghiện. Không những thế, việc sử dụng ma túy đá còn làm tăng 1,5 lần nguy cơ nhiễm HIV do hành vi tình dục thiếu kiểm soát như: Không sử dụng bao cao su, quan hệ với người nhiễm, người tiêm chích ma túy, có nhiều bạn tình. Người vừa nhiễm HIV vừa lệ thuộc vào ma túy đá sẽ bị giảm 58% trí nhớ, nhận thức.
Riêng tại BR-VT, hiện chưa có số liệu thống kê đầy đủ số người sử dụng ma túy đá, tuy nhiên mỗi năm có hàng chục bệnh nhân loạn tâm thần được chuyển vào Bệnh viện Tâm thần tỉnh điều trị do sử dụng ma túy đá. Trong những năm gần đây, trên địa bàn tỉnh liên tục xảy ra các vụ việc người sử dụng ma túy đá bị ảo giác, mất kiểm soát, cầm hung khí đe dọa, khống chế người dân, gây tâm lý hoang mang, sợ hãi và ảnh hưởng xấu đến tình hình an ninh trật tự.
 |
| Học viên lao động tại Cơ sở tư vấn và điều trị nghiện ma túy (xã Tóc Tiên, TX. Phú Mỹ). Ảnh: BÙI HƯƠNG |
CHƯA CÓ THUỐC ĐIỀU TRỊ HIỆU QUẢ
Bác sĩ Nguyễn Song Chí Trung cho biết, ma túy đá có 3 dạng: Tinh thể, bột và viên nén. Ma túy đá có thể hút, tiêm, hít, uống, trong đó đường hút và tiêm thường cho tác dụng nhanh (cảm giác “phê” xuất hiện gần như lập tức). Các chất trong ma túy đá chuyển hóa chậm nên có tác dụng kéo dài hơn 12 giờ, lâu hơn so với các loại ma túy khác (amphetamine, cocain, heroin…). Chính vì vậy, nó có khả năng hủy hoại não bộ người nghiện lớn hơn cả heroin.
Nói về phương thức điều trị đối với bệnh nhân sử dụng ma túy đá, bác sĩ Trung khẳng định, nếu như nghiện heroin hay thuốc phiện có thể được điều trị bằng phương thức sử dụng methadone thì với ma túy đá, hiện trên thế giới chưa có một loại thuốc nào điều trị hiệu quả. Nghiện ma túy đá là một căn bệnh mạn tính, không thể chữa khỏi được mà chỉ quản lý, ngăn ngừa bệnh tiến triển. Việc điều trị cắt cơn chỉ có tính chất bước đầu, khởi điểm chứ không mang đến hiệu quả mong muốn, bởi sau cắt cơn người bệnh dễ dàng tái nghiện do vẫn còn cảm giác thèm, nhớ thuốc. Biện pháp điều trị chủ yếu vẫn là các liệu pháp tâm lý, tham vấn, tư vấn, giảm thiểu tác hại nhưng để các biện pháp này có hiệu quả thì cần phải có môi trường điều trị thân thiện, coi người bệnh thực sự là bệnh nhân, không kỳ thị, và đặc biệt đòi hỏi sự quyết tâm cao của người bệnh.
| Trên thực tế, ma túy đá được sản xuất bất hợp pháp nên chứa nhiều tạp chất như: Chì, thuốc trừ sâu, quinine (thuốc sử dụng để tiêu diệt các ký sinh trùng sốt rét sống bên trong các tế bào hồng cầu), strychnine (một alkaloid có độc tính cao, được sử dụng làm thuốc trừ sâu, hóa chất dùng trong rửa ảnh… gây nguy cơ ngộ độc cao; thậm chí là tử vong). |
TƯỜNG NGÂN