Tên Người là cả một niềm thơ
Tối ngày 13-5 tại Hà Nội, Ban Tuyên giáo Trung ương tổ chức lễ trao giải thưởng sáng tác, quảng bá tác phẩm văn học, nghệ thuật, báo chí về chủ đề Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh giai đoạn 2018-2020. Sau 2 năm triển khai, đã có gần 6.000 tác phẩm, hồ sơ thành tích quảng bá của tác giả, nhóm tác giả, tập thể, cá nhân trong nước và nước ngoài, của tác giả là người nước ngoài gửi tác phẩm tham dự giải thưởng. Ban tổ chức đã trao 228 giải thưởng cho tác giả, nhóm tác giả thuộc lĩnh vực sáng tác, bao gồm 2 giải Đặc biệt, 11 giải A, 42 giải B, 74 giải C, 99 giải khuyến khích. Cá nhân duy nhất được truy tặng giải đặc biệt chính là cố nhà thơ Cuba Felix Pita Rodriguez , tác giả bài thơ Hồ Chí Minh - Tên Người là cả một niềm thơ:
Bởi vì người, Hồ Chí Minh
Nhà thơ Hồ Chí Minh,
Người nông dân Việt Nam trong sáng: Hồ Chí Minh,
bảy mươi tám nǎm gần trọn cả đời mình tranh đấu,
Và người đã hy sinh từ bỏ mọi tên,
để chỉ còn là một giọng nói, một hơi thở, một cái nhìn
để chỉ còn là... có gì đâu khác...
là đất nước, là máu xương Tổ quốc.
TRỌN ĐỜI GẮN BÓ VỚI VĂN HỌC CUBA
Félix Pita Rodriguez (1909-1990) là một nhà văn, nhà thơ và nhà phê bình văn học, người Cuba. Ông sinh ra ở Bejucal (La Habana - Cuba). Ông vốn là người bạn thân thiết với Pablo Neruda - nhà thơ Chile đoạt giải Nobel Văn học năm 1971. Ngay từ khi 16 tuổi, ông đã tạo được ấn tượng trong người đọc bằng những bài thơ đầu tay có phong cách riêng. Ông đặc biệt thành công với thơ thời sự. Đặt chân tới nhiều miền đất của thế giới, ông vừa viết báo, vừa làm thơ, viết văn. Sau nhiều năm sống và làm việc ở các nước thuộc Mỹ Latinh và châu Âu, Félix Pita Rodriguez trở về Cuba vào năm 1960. Ông có nhiều đóng góp tích cực cho nền văn học cách mạng Cuba, nổi bật là mảng truyện ngắn và được trao tặng giải quốc gia văn học Cuba vào năm 1985. Ông cũng là chủ tịch UNEAC (Liên hiệp các nhà văn và nghệ sĩ quốc gia Cuba). Một số tác phẩm nổi tiếng nhất của Pita Rodríguez là: El phù hợp (kịch, 1944), El corcel de fuego (truyện ngắn, 1948), và Tobías (truyện ngắn, 1955)…
HỒ CHÍ MINH - NIỀM THƠ BẤT TẬN
TS. Chu Huy Sơn, người đã từng gặp nhà thơ Félix Pita Rodriguez và được tác giả chia sẻ về hoàn cảnh ra đời của thi phẩm Hồ Chí Minh - Tên Người là cả một niềm thơ nhận định: “Khó có thể kể hết những nhà thơ Việt Nam và thế giới bắt gặp cảm hứng từ cuộc đời cao đẹp và vô cùng trong sáng của Chủ tịch Hồ Chí Minh để sáng tác nên những tác phẩm về Người. Song, tôi cho rằng bài thơ Hồ Chí Minh - tên Người là cả một niềm thơ của nhà thơ Cuba là một trong những sáng tác hay nhất viết về Bác”.
Trong thời kỳ chiến tranh Việt Nam chống Mỹ xâm lược, nhà thơ Félix Pita Rodriguez đã sang thăm nước ta hai lần. Ông đã được gặp chủ tịch Hồ Chí Minh tại Hà Nội. Ông tâm sự rằng đó là một ngày cảm động hiếm thấy, có ý nghĩa lớn lao trong cuộc đời cầm bút của mình. Félix Pita Rodriguez kể ông đã đọc sách “Nhật ký trong tù” của Bác Hồ qua bản dịch tiếng Pháp (nhiều người Cuba cũng gọi Chủ tịch Hồ Chí Minh là Bác Hồ).
Về nước, ông sáng tác một loạt truyện ký và thơ về Việt Nam trong đó có bài thơ Hồ Chí Minh - Tên Người là cả một niềm thơ. Bài thơ được viết ra khi đấu tranh giải phóng miền Nam thống nhất đất nước của nhân dân ta ở vào thời kỳ quyết liệt. Nguyên bản tác phẩm bằng tiếng Tây Ban Nha có nhan đề là “Ho Chi Minh, su nombre puede escribir en puema” (dịch nghĩa: “Hồ Chí Minh, tên của Người có thể viết thành thơ”). Dịch giả Hoàng Hiệp đã chuyển tác phẩm sang tiếng Việt một cách sáng tạo, diễn tả được thần thái của thi phẩm thành bài thơ mà nhiều người biết tới với tựa đề: “Hồ Chí Minh - tên Người là cả một niềm thơ”.
Bởi vì ca ngợi Người, Chủ tịch Hồ Chí Minh,
Nhà thơ Hồ Chí Minh
Người nông dân Việt Nam trong sáng: Hồ Chí Minh,
là ca ngợi đất nước Việt Nam tươi đẹp và đau thương.
Ca ngợi nước Việt Nam mà dáng dấp không còn là một chiếc đòn tre gánh mỗi đầu mỗi thúng.
Mà là một hình dáng quang vinh của cửa ngõ có một không hai để đi vào thế giới tương lai.
 |
Ngoài ra, Félix Pita Rodriguez còn viết hai tập sách Nhật ký về Việt Nam và Thiếu nhi Việt Nam được xuất bản với số lượng lớn, phát hành rộng ở các nước Mỹ Latinh vào lúc đó.
Người dân của đất nước Cuba luôn là người bạn thủy chung, người đồng chí thân thiết lâu năm đối với nhân dân Việt Nam. Chủ tịch Fidel Castro đã tuyên bố câu nói đi vào lịch sử của 2 dân tộc tại cuộc mít tinh có sự tham dự của hơn 1 triệu người tại quảng trường Cách mạng ở Thủ đô La Habana (26/7/1966): “Vì Việt Nam, chúng ta sẵn sàng hiến dâng đến cả máu của chính mình”. Trên đất nước Cuba đã xuất hiện những trường học mang tên Bác Hồ, nhà máy Võ Thị Sáu, hoặc ngôi làng mang tên gọi Bến Tre… Chỉ cần vừa ra khỏi sân bay quốc tế ở Thủ đô La Habana, chúng ta đã có thể gặp ngay con đường mang tên Nguyễn Văn Trỗi, đi một lúc nữa lại gặp vườn hoa Hồ Chí Minh… chưa kể rất nhiều nhà máy, trang trại, công trường mang những tên gọi Việt Nam.
Cuộc đời, sự nghiệp cách mạng của lãnh tụ Hồ Chí Minh luôn là đề tài phong phú, hấp dẫn, có sức truyền cảm hứng sáng tạo cho các nghệ sĩ bởi chính Người còn là một thi sĩ, một danh nhân văn hóa của nhân loại mà giản dị gần gũi trong trái tim mỗi người con đất Việt:
Bác để tình thương cho chúng con
Một đời thanh bạch, chẳng vàng son
Mong manh áo vải hồn muôn trượng
Hơn tượng đồng phơi những lối mòn…
(Bác ơi! - Tố Hữu)
VŨ THANH HOA