Cuộc trẻ hóa trên đội tuyển Việt Nam dưới thời HLV Philippe Troussier có thể xem là thất bại và việc đó đánh đổi bởi chính chiếc ghế đầy kỳ vọng của nhà cầm quân người Pháp, cũng như sự tuột dốc về vị thế của bóng đá Việt Nam.
 |
| Những cầu thủ nếu đã được gọi lên đội tuyển Việt Nam như Khuất Văn Khang (18) thì không nên đưa trở lại thi đấu ở các giải trẻ hoặc đội tuyển trẻ. |
Thế nhưng, không vì thế mà không tiếp tục tìm kiếm sự thay đổi. Câu hỏi là nên bắt đầu từ đâu khi việc trẻ hóa trực tiếp trên đội tuyển Việt Nam vừa khó, vừa rủi ro?
HLV Kim Sang Sik cũng sẽ đảm nhiệm công việc ở cả đội tuyển lẫn U23 Việt Nam, như những người tiền nhiệm. Cách giao việc “2 trong 1” thật ra chẳng có gì sai và cũng không chỉ một mình Việt Nam áp dụng.
Đầu tiên là tiết kiệm được chi phí trả lương. Hơn nữa, lứa U23 thật ra cũng đã quá gần với đội tuyển quốc gia. Chúng ta quen gọi đó là đội tuyển trẻ, nhưng đúng hơn thì nên xem như đội hình B của đội tuyển quốc gia, bởi tầm 22-23 tuổi là đã có kinh nghiệm chơi V-League, mà một khi đã ra sân ở đội 1 thì theo đúng ngôn ngữ bóng đá, không thể xem là “cầu thủ trẻ” được nữa.
Thế nên trên thế giới, không tính môn bóng đá tại các đại hội thể thao, thì có rất ít giải quốc tế dành cho U23, chủ yếu là U21 trở xuống, nếu đó là sân chơi của thế hệ kế cận. Giải U23 châu Á do AFC tổ chức, trước đây là U22, chủ yếu là để phục vụ cho việc tuyển chọn đội dự Olympic.
Nhưng bóng đá Việt Nam có đặc thù riêng. Trong khi hệ thống các giải trẻ của chúng ta cũng giống quốc tế, tức là đến giải U21 thì kết thúc giai đoạn “bóng đá trẻ”, vấn đề là chúng ta lại không có nơi nào khác để rèn luyện cho những cầu thủ trên 21 tuổi.
Cho đến thời điểm này, khả năng tổ chức giải đấu dành cho “đội hình dự bị” ở V-League vẫn đang nằm ngoài khao khát của những nhà quản lý, mặc dù họ cũng biết đó gần như là giải pháp duy nhất để giúp cầu thủ trẻ chưa đủ trình độ lên đội 1 có thêm thời gian trải nghiệm.
Thế nên, có lẽ cái cần thay đổi chính là tư duy “trẻ hóa” ở đội tuyển Việt Nam. Thay vì “ném” cầu thủ trẻ vào đội tuyển quốc gia, làm giảm độ tuổi bình quân xuống và kỳ vọng họ sẽ thay thế các bậc đàn anh, thì chúng ta nên xây dựng cầu thủ kế cận từ đội U23.
Sau đó, những cầu thủ trẻ nào đủ sức lên đội tuyển quốc gia, thì chỉ có một con đường, đó là phải thể hiện mình trong màu áo CLB, chứ không tạo ra các suất “đặc cách” dựa trên lý do phù hợp chuyên môn như HLV Troussier vừa làm. Nói cách khác, kể cả khi họ là ngôi sao của U23, nếu chưa đá được tối thiểu bao nhiêu trận ở V-League thì cũng hạn chế gọi. Ngược lại, một khi họ đã là tuyển thủ quốc gia, thì việc quay về đá cho U23 chỉ là hãn hữu.
“Trẻ hóa” là việc phải làm thường xuyên, nhưng có lẽ nên tập trung cho U23, nơi mà chúng ta có thể áp dụng cơ chế giới hạn tuổi. Kiểu như ưu tiên triệu tập các cầu thủ U21 thậm chí là thấp hơn cho đội tuyển kế cận này chứ không phải tận dụng tối đa khi tuổi theo quy định.
Nói cách khác, tính chất của đội U23 sẽ không thể giống với đội tuyển quốc gia. Họ không được huấn luyện để trở thành các tuyển thủ quốc gia “dự bị”, mà là tạo ra một đội tuyển trẻ thực thụ cho tầm nhìn sẽ trở thành tuyển thủ của 5-7 năm sau. Việc họ có lên được đội tuyển quốc gia hay không, vẫn theo công thức: cứ phải sàng lọc qua môi trường V-League.
Ở một góc độ khác, chính sự tách bạch về tính chất giữa 2 đội tuyển mới khai thác tối đa năng lực và công việc của HLV như ông Kim Sang Sik. Bởi lúc đó, công việc của ông không còn nhẹ nhàng, không thể dùng chung một giáo án huấn luyện theo kiểu vừa cho đội A, vừa cho đội B.
Khi 2 đội tuyển được tách bạch, thì dù là kiêm nhiệm, phương pháp, giáo án và tư duy huấn luyện của HLV Kim Sang Sik cũng buộc phải khác. Có khi ông chưa thành công ở đội tuyển quốc gia, nhưng lại tạo ra được dấu ấn ở đội U23 nếu như ông phù hợp với những người trẻ.
Như vậy cũng đỡ được việc phải thay đổi HLV quá nhiều khi áp lực thành tích ở đội U23 sẽ giảm đi. Thực tế có nhiều HLV ký hợp đồng làm đội tuyển quốc gia, nhưng lại bị sa thải bởi thành tích kém của đội U23. Đó là điều bất hợp lý về chuyên môn lẫn nhu cầu phát triển của 2 đội tuyển.
Cần phải nhìn nhận rằng không phải ai cũng may mắn như HLV Park Hang Seo, người vừa đến Việt Nam đã được tiếp nhận một thế hệ cầu thủ trẻ tài năng để xây dựng đội tuyển đi lên từ cái nền U23.
Nhưng không nên xem đây là một công thức để tìm kiếm thành công ở đội tuyển quốc gia. Chúng ta có thể đề nghị tân HLV làm việc cùng lúc với 2 đội tuyển, nhưng cũng cần phải thực tế đó là 2 công việc có sự khác nhau, ít nhiều về tính chất, tầm quan trọng của các giải đấu mà họ tham dự.
MINH TRÍ