Kỳ 2: Sự thật sau cùng

CUỘC SỐNG MỚI

Chiều 24/9, Gartner xuống ga San Pedro, bang California. Đây là nơi tập trung nhiều sắc dân nhất nước Mỹ. Với cái tên Peter Petersen, nhập cư từ Na Uy, Gartner dễ dàng xin việc làm trong một xưởng gỗ. Được vài tháng, ông chuyển qua phụ việc cho một quán cà phê rồi làm hướng dẫn viên trượt tuyết theo mùa tại một khu du lịch. Cuối cùng, Gartner sống ổn định khi làm nhân viên bán hàng cho một công ty có trụ sở tại TP.Oakland. Cũng tại đây, ông liều mạng xin giấy phép lái xe và thẻ an sinh xã hội với tên Dennis Whiles. Thật ngạc nhiên, ông được cấp cả hai và đó cũng là cái tên đi theo Gartner đến cuối cuộc đời.

Gartner sau khi công khai danh tính của mình.

Tháng 1/1952, một biến cố xảy ra, đoàn tàu chở khách City of San Francisco bị mắc kẹt trong trận bão tuyết ở Sierra Nevada. Là một trong những người đầu tiên tiếp cận đoàn tàu, giúp đỡ hành khách, bức ảnh chân dung Gartner được chụp bởi tạp chí Life xuất hiện trên nhiều trang báo suốt nhiều ngày liền trong lúc áp phích truy nã ông cũng được dán ở nhiều nơi. Thế nhưng có lẽ do may mắn, chẳng ai nhận ra người anh hùng cứu hộ lại là người đang bị săn lùng.

Cuộc sống của Gartner êm ả trôi đi cho đến năm 1964, trong một lễ hội khiêu vũ, ông gặp Jean Whiles, nhân viên xã hội làm việc trong các trại lao động di cư ở thung lũng San Joaquin, bang California, đã ly dị chồng và có 2 con. Gartner viết: “Tôi mời cô ấy nhảy. Chúng tôi trò chuyện với nhau, cho nhau địa chỉ, số điện thoại rồi tiếp theo là những lần hò hẹn. 6 tháng sau, chúng tôi kết hôn. Khi ấy, tôi chỉ nói với Jean rằng tôi đến từ TP.New York, cha mẹ tôi đã chết trong một tai nạn khi tôi còn nhỏ. Tôi lớn lên trong một trường mồ côi ở bang Connecticut”.

Đám cưới xong, hai vợ chồng mua một căn nhà ở Palo Alto, bang California. Điều kỳ lạ là tất cả mọi tài sản, Gartner đều để vợ đứng tên, kể cả chiếc xe hơi ông vẫn lái đi làm hằng ngày. Chính những điều này đã khiến bà Jean nghi ngờ.

Năm 1972, cả 2 con riêng của bà Jean đã lớn, chúng vào ký túc xá để tiện việc học hành. Vợ chồng Gartner chuyển đến một ngôi nhà nằm cạnh bờ biển miền trung California, nơi Gartner mở một câu lạc bộ quần vợt. Được 2 năm, họ đi Hawaii. Tại đây, Gartner làm nghề xây dựng còn Jean làm cho chương trình tái định cư người tị nạn Hawaii. Cuối năm 1978, Gartner trở thành tổng giám đốc công ty xây dựng.

BƯỚC RA ÁNH SÁNG

Đầu năm 1980, khi Gartner 60 tuổi, Jean bắt đầu chuẩn bị cho kế hoạch nghỉ hưu. Đây cũng là lần đầu tiên bà hỏi về quá khứ của chồng mình nhưng Gartner lảng sang chuyện khác. Khi bà đề nghị Gartner xin cho bà một bản sao giấy khai sinh, Gartner nói: “Cứ từ từ đã”. Khi bà hỏi thông tin cụ thể về cha mẹ ông, Gartner trả lời ông không còn nhớ.

Rất nghi ngờ, bà Jean lặng lẽ đề nghị quan chức tư pháp New York cung cấp thông tin về nhân thân của Dennis Whiles (tức Gartner, chồng bà). Câu trả lời mà bà nhận được là không có hồ sơ nào với cái tên Dennis Whiles ở đó. Hỏi thăm trường nuôi dạy trẻ mồ côi bang Connecticut, bà Jean choáng váng khi biết bang Connecticut chẳng  hề có trường nào dưới dạng này.

Sáng 19/3/1984, bà Jean thu dọn quần áo, gọi taxi. Trước lúc ra khỏi nhà, bà cho  Gartner biết bà sẽ ly dị ông vì sau 40 năm chung sống, bà vẫn không biết ông là ai. Câu cuối cùng bà nói với ông: “Anh là tội phạm, đúng không?”.

Gartner lúc ấy ngồi trên kệ bếp. Vừa khóc, ông vừa kể lại tất cả mọi chuyện. Sau này bà Jean mới tiết lộ:“Để khẳng định chồng tôi không dối trá, tôi đi New Mexico xác minh về vụ trốn trại của ông ấy. Tất cả đều đúng sự thật”.

Với sự giúp đỡ của một luật sư, tháng 6/1984, bà Jean đưa Gartner ra trình diện FBI và Cơ quan Di trú Mỹ. Sau khi xem xét trường hợp độc nhất vô nhị của Gartner, FBI và Cơ quan Di trú chính thức xác nhận Gartner không phải là người nhập cư bất hợp pháp vì năm 1945, ông bị đưa đến Mỹ, trái với ý muốn của ông. Suốt 40 năm kể từ khi trốn trại, Gartner cũng không phạm tội lần nào đồng thời ông còn có công cứu hộ hành khách trên tàu City of San Francisco. Vì thế, FBI và Cơ quan Di trú cấp cho Gartner quy chế thường trú nhân mà không truy tố cũng như không trục xuất.

Đầu năm 1985, Gartner chính thức xuất hiện trong chương trình truyền hình The Today Show của Đài CBS. Tại đó, ông trả lời tất cả những câu hỏi về cuộc đời mình. Đến cuối năm, ông cho ra đời cuốn hồi ký “Người lính Hitler cuối cùng trên đất Mỹ” do nhà báo Krammer của tờ The New York chấp bút. Rất nhanh chóng, nó trở thành “best seller - sách bán chạy nhất”. Cũng trong năm này, Gartner cùng vợ trở về Đức. Thành viên duy nhất trong gia đình ông còn sống là Lotte, em gái ông.

Năm 1989, Gartner đi Đức một lần nữa nhưng lần này ông đi một mình. Sau đó, suốt 2 năm, bà Jean không hề nghe được tin tức gì về ông nên bà làm đơn ly dị. Mãi đến năm 1993, Gartner mới quay lại nước Mỹ, ông mua một căn nhà và sống một mình ở Boulder, Longmont, bang California. Tuy vậy, ông và bà Jean vẫn coi nhau như bạn. Mỗi khi Gartner đau ốm phải vào bệnh viện, bà Jean luôn có mặt bên ông. Theo bà Jean, những năm cuối đời, ông Gartner luôn gặp khó khăn khi phải dung hòa 2 danh tính.

Năm 2009, Gartner được chấp thuận nhập quốc tịch Mỹ. Ông qua đời vì tuổi già năm 2013 và được hỏa táng. Tro cốt của ông chôn ở nghĩa trang Foothills Garden of Memory. Trên tấm bia chỉ có hàng chữ: “Georg Gartner aka Dennis F. Whiles. 18/12/1920- 30/1/2013. Schweidnitz Silesia, Germany”.

VŨ CAO (Theo “Hitler’s Last Soldier In America”)