Vì sao cựu tổng thống Bolivia tị nạn ở Mexico?

Khi cựu Tổng thống Bolivia Evo Morales bước xuống khỏi máy bay để tị nạn ở Mexico hôm 12/11, ông đã chọn đi theo đường mòn.

Ngoại trưởng Mexico Marcelo Ebrard (trái) chào đón cựu Tổng thống Bolivia Evo Morales tại sân bay ở thủ đô Mexico City ngày 12/11.

Trong hơn một thế kỷ qua, Mexico được mô tả giống như thiên đường cho những người muốn xin tị nạn. Giải thích cho quyết định mời Morales, lãnh đạo cánh tả từ chức tổng thống Bolivia hôm 10/11, chính quyền Tổng thống Andres Manuel Lopez Obrador cho biết, lâu nay Mexico luôn thể hiện mình là một quốc gia “hòa nhập và giàu cảm thông với cánh cửa sẵn sàng rộng mở”.

Cánh cửa của Mexico đã mở cho những người Cuba chiến đấu giành độc lập khỏi Tây Ban Nha vào thế kỷ XIX, trong đó có nhà thơ, nhà cách mạng José Martí. Ông sống ở Mexico vào giữa những năm 1870 sau khi bị trục xuất khỏi hòn đảo.

Những người cánh tả Tây Ban Nha chạy trốn khỏi cuộc nội chiến những năm 1930 cũng được chính quyền Mexico hoan nghênh. Nhà làm phim Luis Buñuel đã tới Mexico vào những năm 1940 rồi trở thành công dân nước này.

Trong thời kỳ chủ nghĩa phát xít trỗi dậy ở Đức, hàng ngàn người Do Thái và Cộng sản ở châu Âu đã tới Mexico để tìm kiếm sự bảo vệ, nhiều người trong số họ là các nghệ sĩ và nhà văn.

Những năm 1970, những người Argentina và Chile, lo sợ tính mạng bị đe dọa bởi các cuộc chiến ở trong nước, đã xin tị nạn ở Mexico. Mexico cũng là nước tiếp nhận gia đình cựu Tổng thống Chile Salvador Allende, người thiệt mạng trong một cuộc đảo chính năm 1973.

Vài năm gần đây, hàng chục ngàn người di cư Trung Mỹ đã xin tị nạn ở Mexico sau khi thất bại trong nỗ lực đến Mỹ.

Những gương mặt lưu vong nổi bật khác gồm có vua Mohammad Reza Pahlavi của Iran. Ông được Mexico cấp visa du lịch và từng dành vài tháng sống tại thành phố Cuernavaca, phía Nam thủ đô Mexico City, trước khi tới Mỹ để chữa bệnh.

Với một số người, tị nạn ở Mexico không chỉ mang đến cơ hội sống thứ hai mà nơi đây còn giống như bàn đạp để họ hồi hương. Sau khi thất bại trong một cuộc tấn công vào doanh trại quân đội Cuba, năm 1953, Fidel Castro đã sống ở Mexico City và lên kế hoạch cho chiến dịch lật đổ thành công lãnh đạo Cuba khi đó Fulgencio Batista.

Lorenzo Meyer, nhà sử học kiêm giáo sư danh dự tại Đại học Colegio de Mexico, đánh giá việc Mexico chào đón những thế hệ lưu vong cánh tả là cách để chính phủ nước này khẳng định độc lập với Mỹ mà không tạo ra những thách thức về chính sách đối ngoại. 

VŨ HOÀNG