JOHN SSEBUNYA - người khỉ ở Uganda

Năm 1989, một đứa bé “khỉ nuôi” được phát hiện ở làng Bombo, Uganda. Sự phát hiện này như câu chuyện hư cấu về người rừng Tarzan trước đó…

John Ssebunya nói chuyện với những con khỉ xám.

TRUY TÌM CẬU BÉ KHỈ

Câu chuyện bắt đầu vào trưa ngày 21-6-1989, Millie Sseba, một phụ nữ ở làng Bombo, quận Kampala, miền trung Uganda, trên đường trở về nhà sau khi vào rừng lấy củi thì nghe có tiếng khỉ kêu chí chóe. Đã quá quen với việc bầy khỉ thường xuyên vào làng trộm cắp thức ăn nên Millie vẫn lặng lẽ bước. Tuy nhiên, do tiếng kêu của bầy khỉ càng lúc càng lớn đã khiến Millie ngước lên. Trước mắt cô là một sinh vật trần truồng giống hệt con người đang bò trên một cành cây. Nó bò bằng cả hai tay lẫn hai chân. Sau lưng nó là một con khỉ lớn, có vẻ như con đầu đàn, đang la hét như muốn giục nó bò nhanh hơn nữa.

Quá hoảng sợ, Millie vứt bó củi xuống đất rồi chạy về làng. Khi đã định thần, cô kể lại những gì mình vừa chứng kiến. Vài ngày sau, cảnh sát từ quận Kampala đến gặp Millie. Họ hỏi cô cặn kẽ từng chi tiết rồi kết luận những gì cô nói là đúng bởi lẽ trước đó, một vài người ở làng Kabonge kế bên cho biết họ cũng từng nhìn thấy một sinh vật giống như Millie mô tả. Millie nói: “Tôi chắc chắn đó là con người. Nhưng tại sao nó lại sống với khỉ thì tôi không biết”.

Cái tin Uganda phát hiện “người khỉ” lập tức được giới khoa học chú ý.  Chỉ hơn 1 tuần, đã có gần 20 nhà nhân chủng học, động vật học, di truyền học Uganda, Pháp, Anh, Mỹ…, đến làng Bombo. Một cuộc truy tìm “người khỉ” được cảnh sát và dân trong làng tiến hành. Sáng 3/7, nhóm truy tìm nhìn thấy cậu bé khỉ, lúc ấy đang ngồi trên một cành cây trong một khu rừng rậm cách làng Bombo khoảng 5km về phía nam.

CẬU BÉ KHỈ LÀ AI?

Một tuần sau, dưới sự chăm sóc của vợ chồng ông bà Molly Wasswa, thành viên thuộc một tổ chức từ thiện nuôi dưỡng trẻ mổ côi Uganda, cậu bé khỉ đã bập bẹ được một vài từ, trong đó cái tên Kabonge được cậu nhắc đến nhiều nhất. Bà Wasswa nói: “Kabonge là tên của một ngôi làng nằm cách làng Bombo khoảng 15km, phía bắc quận Kampala. Lúc chúng tôi tìm đến, một số người trong làng cho biết năm 1985, đã xảy ra nhiều cuộc giao tranh giữa quân đội Chính phủ Uganda và tổ chức phiến loạn Đạo quân kháng chiến của Chúa (Lord’s Resistance Army - viết tắt là LRA). Trong số những người ở làng Kabonge bị LRA giết chết, có vợ chồng Vincent Ssebunya. Gia đình này có đứa con trai là John Ssebunya, cũng mất tích sau khi họ bị giết”. 

Và phải mất gần nửa năm, John Ssebunya mới phục hồi trí nhớ, ngôn ngữ. Theo lời cậu thì khi tận mắt chứng kiến cha mẹ bị giết, cậu chạy vào rừng: “Lúc ấy tôi mới 4 tuổi. Tôi không dám tìm gặp bất cứ người nào vì tôi sợ họ sẽ giết tôi…”. Đến trưa ngày thứ 3, lúc đang nằm co quắp dưới một gốc cây thì John Ssebunya thấy một đàn khỉ lông xám vây quanh cậu. John kể: “Vài con đến sát bên tôi, sờ vào đầu, vào mặt, vào tay tôi. Một con khỉ nhỏ cắn ngón chân tôi khiến tôi hét lên vì đau…”. Nghe John hét, bầy khỉ hốt hoảng lao lên cây, bỏ lại dưới đất mấy quả chuối cùng một củ khoai lang. John kể tiếp: “Tôi ăn hết những thứ đó trong lúc trên những cành cây rậm rạp, bầy khỉ không ngừng quan sát tôi”.

Những ngày sau, bầy khỉ luôn bám theo John Ssebunya. Thức ăn lấy trộm được từ những nương rẫy của người dân làng Kabonge, chúng đều ném cho John. Dần dà, cậu bé học cách trèo cây, cách ngủ trên cây và cách giao tiếp với bầy khỉ. John nói: “Chúng có ngôn ngữ riêng để thể hiện sự vui mừng, tức giận, hoặc cảnh báo cho bầy mỗi khi thấy thú ăn thịt xuất hiện. Những lần kéo nhau đi ăn trộm chuối, khoai lang, bắp…, chúng có sự phân công rõ ràng. Đến năm thứ 2 kể từ khi sống với chúng, tôi hoàn toàn có thể nói chuyện cùng chúng”.

Hiện tại, John Ssebunya đã hoàn toàn hòa nhập với xã hội loài người. Ngày tìm thấy John (3-7-1989) được chọn làm ngày sinh nhật của cậu. Năm 1999, John tham gia chạy marathon tại thế vận hội Olympic và năm 2003, là đội trưởng của đội bóng đá Uganda, chưa kể John còn là ca sĩ, đã từng 3 lần biểu diễn ở Anh Quốc. Dấu tích cuối cùng của 4 năm sống chung với khỉ là đôi lúc, John lại trở về làng Bombo, vào rừng, trèo lên cây rồi vừa bò, vừa hú gọi bầy…

VŨ CAO (Theo Natural Science Magazine)