Mỹ - Trung nỗ lực "hạ nhiệt" căng thẳng thương mại

Ngày 27-12, Bộ Thương mại Trung Quốc thông báo, nước này và Mỹ đã lên kế hoạch cho một cuộc họp trực tiếp về thương mại vào tháng 1-2019. Cụ thể, một nhóm thương mại Mỹ sẽ tới Bắc Kinh vào ngày 7-1 để hội đàm với các quan chức nước chủ nhà. Đây là dấu hiệu mới cho thấy hai nền kinh tế hàng đầu thế giới đang cố gắng đạt được kết quả trong việc hạ nhiệt căng thẳng thương mại.

Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.

Phát biểu với báo giới, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cao Phong cho biết, các cuộc tham vấn thông qua điện đàm “chuyên sâu” sẽ tiếp tục diễn ra trước cuộc gặp. Các cuộc tham vấn đã tiến triển nhanh chóng dù hiện ở Mỹ đang là kỳ nghỉ Giáng sinh. Trong khi đó, Phó Đại diện thương mại Mỹ Jeffrey Gerrish sẽ dẫn đầu phái đoàn chính quyền Tổng thống Donald Trump. Thành viên đoàn bao gồm cả Thứ trưởng Tài chính về các vấn đề quốc tế David Malpass. 

Hôm 23-12 vừa qua, Bộ Thương mại Trung Quốc nêu rõ, Trung Quốc và Mỹ đã tiến hành cuộc điện đàm cấp Thứ trưởng, trao đổi quan điểm về một số vấn đề như cán cân thương mại, tăng cường bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, và đã đạt tiến bộ mới. Đây là lần thứ 2 trong vòng 1 tuần Bắc Kinh và Washington tiến hành cuộc điện đàm thảo thuận về các vấn đề kinh tế và thương mại. Quốc hội Trung Quốc cùng ngày cũng thông báo đang xem xét một luật mới điều chỉnh đầu tư nước ngoài nhằm ngăn chặn việc ép chuyển giao công nghệ và trao ưu đãi cho các công ty nước ngoài như với các công ty Trung Quốc.

Trước đó, Bộ Thương mại Trung Quốc ngày 20-12 cho biết, sẽ có nhiều hơn các cuộc đàm phán thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc được tổ chức vào tháng 1-2019, nhấn mạnh rằng, hai bên đã trao đổi nhiều quan điểm về kế hoạch đàm phán trong cuộc điện đàm cấp Thứ trưởng vừa diễn ra một ngày trước đó. Phát biểu tại cuộc họp báo thường kỳ, người phát ngôn Cao Phong khẳng định, khả năng hợp tác thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới là rất lớn và bản chất hợp tác đôi bên cùng thắng sẽ không thay đổi.

Sau khi Tổng thống Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đạt “thỏa thuận đình chiến thương mại” tạm thời, Trung Quốc đã quyết định mua ít nhất 500.000 tấn đậu nành Mỹ trong thương vụ thu mua ngũ cốc lớn nhất của nước này. Theo ông Cao Phong, đậu nành luôn là một sản phẩm nhập khẩu quan trọng từ Mỹ, bởi nhu cầu đối với mặt hàng này tại thị trường nội địa Trung Quốc là rất lớn.

Tuy nhiên, một số chuyên gia cảnh báo kế hoạch bắt đầu đàm phán thương mại vào tháng 1-2019 sẽ bị ảnh hưởng bởi thời gian Chính phủ liên bang Mỹ đóng cửa một phần. Bà Deborah Elms, Giám đốc điều hành Trung tâm Thương mại châu Á (ATC) chuyên tư vấn chính sách, chỉ ra rằng: “Nếu chỉ đóng cửa 1-2 ngày thì không có vấn đề gì, nhưng nếu kéo dài đến 1-2 tuần thì là thách thức lớn. Đặc biệt trong tình cảnh hiện tại khi mà thời gian cho Mỹ và Trung Quốc rất ít”.

Giới chức hai nước được cho là đang gấp rút chuẩn bị mọi thứ, để đàm phán chính thức có thể đạt được kết quả là một thỏa thuận thương mại giúp chấm dứt tình trạng căng thẳng trước hạn chót là ngày 1-3-2019. Nếu thất bại thì Washington sẽ tăng thuế với 200 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc từ 10% lên 25%.

Luật sư William Marshall làm việc cho Công ty Tiang & Partners cho biết: “Khối lượng công việc là khổng lồ. Đội ngũ nhân viên (chuẩn bị cho đàm phán) phải soạn thảo những bản ghi nhớ cùng báo cáo tóm tắt về từng điểm đàm phán cho các nhà xây dựng cũng như ra quyết định chính sách. Mọi thứ đều phải nghiên cứu”.

Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ (USTR) là đơn vị thay mặt Nhà Trắng tiến hành đàm phán. Không rõ USTR có hoàn toàn ngừng hoạt động trong đợt đóng cửa Chính phủ Mỹ lần này hay không. Một điều đáng lo ngại nữa chính là nghỉ lễ Giáng sinh (Mỹ) và Tết Nguyên đán (Trung Quốc) đều nằm trong thời gian “đình chiến” 90 ngày. Nhiều nhà phân tích không mong chờ đàm phán tháng 1 đem lại thay đổi lớn, nhưng dự đoán hai cường quốc sẽ chấp nhận lùi thời hạn “tái chiến” nếu lần đối thoại này có tiến triển.

Theo chuyên gia về Trung Quốc Derek Scissors, tới từ Viện doanh nghiệp Mỹ, hai bên có thể sẽ không đạt được kết quả đủ đột phá như chính quyền Tổng thống Donald Trump mong muốn. “Việc các quan chức nội các thất bại ngay trong nửa đầu tiên của giai đoạn 90 ngày sẽ khiến những thay đổi cơ bản từ phía Trung Quốc khó có thể hình thành”, ông nói.

KHỔNG HÀ