Quyết định hành chính bị hủy tăng, vì sao ?

Năm 2021 và 2022, tòa án tuyên hủy 245 quyết định hành chính, trên tổng số 462 quyết định hành chính bị khởi kiện. Bà Rịa - Vũng Tàu là một trong 10 tỉnh, thành phố có số lượng án hành chính thuộc trách nhiệm thi hành của UBND nhiều nhất.

TAND tỉnh xét xử vụ người dân kiện quyết định hành chính của UBND TP.Bà Rịa.

Chủ yếu liên quan đến lĩnh vực đất đai

Năm 1991, vợ chồng ông Nguyễn Văn Hương (ngụ TP.Bà Rịa) nhận sang nhượng hơn 2.100m2 đất tại xã Long Phước (TP.Bà Rịa) của một người cùng ấp, không có tranh chấp.

Tháng 7/2017, ông Hương nộp hồ sơ xin cấp Giấy CNQSDĐ cho diện tích đất trên. Tuy nhiên, tháng 3/2020, UBND TP.Bà Rịa có công văn số 2322 ngày 27/3/2020 trả lời diện tích đất nói trên không đủ điều kiện vì nằm trong danh sách đất công do Nhà nước quản lý. Ông Hương khởi kiện UBND TP.Bà Rịa.

Ngày 10/5, TAND tỉnh đưa vụ kiện ra xét xử và tuyên chấp nhận yêu cầu khởi kiện của vợ chồng ông Hương. Toà tuyên hủy công văn số 2322 của UBND TP.Bà Rịa, hủy quyết định số 4602 của chủ tịch UBND TP.Bà Rịa - quyết định bác đơn ông Hương. Buộc UBND TP.Bà Rịa cấp Giấy CNQSDĐ cho vợ chồng ông Hương theo quy định.

Đây chỉ là một trong số rất nhiều vụ việc liên quan đến lĩnh vực đất đai mà cơ quan chức năng ban hành các quyết định không phù hợp với quy định pháp luật. Trong đó có những vụ việc, quá trình thi hành án kéo dài. Như vụ kiện của bà Hoàng Thị Lan (SN 1964, ngụ huyện Xuyên Mộc) về các quyết định thu hồi 7.000m2 tại khu vực Bàu Sen (ấp Thanh Bình 1, xã Bình Châu) và thắng kiện cả cấp sơ thẩm và phúc thẩm nhưng đến nay vẫn chưa được đền bù diện tích đất thu hồi theo quyết định của Tòa án (Báo BR-VT ra ngày 13/02/2023 đã có bài phản ánh).

Mặc dù 2 cấp tòa tuyên thắng kiện nhưng bà Hoàng Thị Lan vẫn chưa được đền bù khu đất bị UBND huyện Xuyên Mộc thu hồi trái phép.

Theo báo cáo của Ban Nội chính Tỉnh uỷ tại Hội nghị thực trạng phát sinh các vụ án hành chính và giải pháp hạn chế, kéo giảm án HC trên địa bàn (diễn ra vào ngày 16/5/2023), trong các năm 2021-2022, UBND, Chủ tịch UBND các cấp đã ban hành hơn 105.000 quyết định hành chính, trong đó có hơn 33.000 quyết định HC thuộc lĩnh vực đất đai. Có 462 quyết định HC bị khởi kiện. Trong đó, toà án tuyên huỷ 245/462 quyết định HC bị khởi kiện, chiếm hơn 53%. Một số địa phương có số quyết định HC, vi phạm HC bị khiếu kiện nhiều như TP.Vũng Tàu, Côn Đảo và TX.Phú Mỹ.

Ban Nội chính Tỉnh uỷ cho biết, các quyết định HC, hành vi HC bị toà tuyên huỷ đều liên quan đến đất đai Trong giai đoạn 2021-2022, UBND tỉnh đã chỉ đạo làm rõ trách nhiệm và kiểm điểm rút kinh nghiệm đối với 32 trường hợp đơn vị, cán bộ, công chức để xảy ra sai phạm trong việc tham mưu ban hành quyết định HC, thực hiện hành vi HC.

Lý giải nguyên nhân

Ông Nguyễn Văn Việt, Bí thư Thị uỷ Phú Mỹ cho biết, giai đoạn 2021-2022, TX. Phú Mỹ có 29 vụ án được TAND 2 cấp thụ lý giải quyết. Trong đó, toà tuyên UBND TX.Phú Mỹ thua kiện 9 vụ. Các quyết định HC của UBND TX.Phú Mỹ bị xử thua kiện là do chưa được chặt chẽ, có thiếu sót phải hủy, sửa một phần.

Phân tích thêm về nguyên nhân, ông Phan Văn Mạnh, Phó Giám đốc Sở TN-MT cho rằng, khiếu kiện HC tăng cao một phần là do chính sách pháp luật có nhiều thay đổi, các quyết định hành chính không cập nhật đúng chính sách pháp luật. Ngoài ra, các địa phương thực hiện không đúng quy trình từ khâu quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cho đến khâu kiểm đếm, phê duyệt bồi thường.

Chánh án TAND tỉnh Trần Văn Vui mở rộng: “Trong quá trình giải quyết các vụ kiện cho thấy quy định pháp luật về đất đai còn chồng chéo, bất cập, thường xuyên sửa đổi bổ sung. Nhiều quy định không cụ thể, rõ ràng dẫn đến khó khăn trong thực hiện pháp luật”.

Đã thua kiện thì phải xử lý hậu quả rốt ráo

Để nâng cao chất lượng quyết định hành chính, nhiều ý kiến cho rằng, cần tổ chức thanh tra, kiểm tra chuyên đề thường xuyên để kịp thời phát hiện, chấn chỉnh việc ban hành các quyết định HC có dấu hiệu trái quy định. Chú trọng công tác phối hợp giữa các sở, ngành và địa phương trong tham mưu ban hành quyết định HC.

Tòa án tuyên hủy quyết định hành chính của UBND TP.Bà Rịa, buộc cấp “sổ đỏ” khu đất cho vợ chồng ông Nguyễn Văn Hương.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Công Vinh lưu ý: Trong quá trình lập hồ sơ quản lý đất rừng, đất công ở các địa phường còn những lỗ hổng nên khi thu hồi đất triển khai các dự án hoặc cấp giấy CNQSDĐ cho người dân dễ dẫn đến ban hành các quyết định sai quy định. Các địa phương phải chấn chỉnh, có giải pháp căn cơ từ cơ sở. 

Theo ông Nguyễn Công Vinh, tỉnh đã thành lập đoàn thanh tra làm rõ nguyên nhân khách quan, chủ quan các bản án HC: Lý do tại sao UBND bị xử thua, thua rồi vì sao chậm thi hành. “Nếu phát hiện lỗi chủ quan trong quản lý nhà nước, làm tăng giá trị bồi thường. Hoặc khi các bản án hành chính đã được tòa xử, thua rồi, mà chậm thi hành thì cá nhân người đứng đầu phải chịu trách nhiệm”, Phó Chủ tịch UBND tỉnh nhấn mạnh.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh cũng đề nghị các địa phương khi ban hành quyết định HC phải làm chặt chẽ từ những khâu ban đầu. Khi phát sinh khởi kiện phải chuẩn bị hồ sơ, tài liệu đầy đủ. Cử người tham gia phiên toà phải hiểu và nắm chắc vấn đề.

Bài, ảnh: MẠNH QUÂN