Trào lưu hút thuốc lá điện tử (TLĐT) rộ lên như “mốt ăn chơi thời thượng” của giới trẻ. Được quảng cáo là ít tác hại hơn thuốc lá truyền thống và có khả năng hỗ trợ người hút thuốc cai nghiện, nhưng thực tế, sản phẩm này có tác hại không thua kém thuốc lá truyền thống.
 |
| Một thanh niên hút TLĐT tại quán cà phê trên đường Nguyễn Trường Tộ, TP. Vũng Tàu. |
DỄ BÁN - DỄ MUA
Dạo quanh các quán cà phê trên địa bàn TP. Vũng Tàu, chúng tôi dễ dàng bắt gặp những nam thanh niên hút TLĐT. Họ thay nhau nhả những làn khói trắng một cách chậm rãi, vẻ mặt mơ màng, thể hiện sự sành điệu.
Chị Nguyễn Ngọc Ánh, nhân viên một quán cà phê trên đường Nguyễn Văn Trỗi, TP. Vũng Tàu cho biết, tình trạng thanh, thiếu niên hút thuốc lá, trong đó có TLĐT khá phổ biến. Nhiều bạn trẻ vừa uống cà phê vừa chụp hình hút thuốc rồi đăng lên mạng xã hội như một cách để thể hiện bản thân.
Trong vai người muốn tìm hiểu về TLĐT, chúng tôi tiếp cận Lâm Quang Kh. (TP. Vũng Tàu) - một người khá sành về TLĐT để nhờ tư vấn. Kh. cho biết, trên địa bàn thành phố có nhiều hội chơi TLĐT. Chỉ cần 600-700 ngàn đồng, người chơi có thể sở hữu một bộ đồ chơi TLĐT. “Người chơi chỉ việc đổ tinh dầu vào máy bơm và bình chứa của “đồ nghề”, tinh dầu sẽ được đốt bằng pin, người chơi chỉ việc hít vào và nhả ra khói. Khói TLĐT rất thơm”, Kh. hướng dẫn.
Theo chỉ dẫn của Kh., chúng tôi vào một shop bán TLĐT trên đường Bacu để tìm hiểu. Chủ shop nhiệt tình giới thiệu về các sản phẩm TLĐT. Cụ thể, một bộ dụng cụ TLĐT gồm hộp đựng kiêm sạc pin và tẩu giá từ 2-5 triệu đồng. Tinh dầu có nhiều loại và nhiều vị như: chuối, xoài, dâu, cam, táo, nho, xì gà... nhập từ Malaysia, Thái Lan, với giá bán từ 200-400 ngàn đồng/chai, các loại tinh dầu nhập từ Trung Quốc có giá 100 ngàn đồng/chai.
Tìm hiểu thêm, chúng tôi được biết, hoạt động kinh doanh, mua bán, trao đổi các sản phẩm TLĐT còn phổ biến trên mạng xã hội facebook. Khách hàng chỉ cần để lại số điện thoại, người bán sẽ liên hệ tư vấn và cam kết giao hàng trong vòng 3-4 ngày.
TLĐT còn gọi là vape, vaporizer, là những thiết bị mô phỏng chức năng của thuốc lá truyền thống, bằng cách tạo ra làn hơi có chứa nicotine và nhiều hương liệu khác, có vị thơm hơn thuốc lá truyền thống. TLĐT sử dụng nicotine là chất gây nghiện mạnh, chất lượng nicotine chưa được kiểm soát nên một số sản phẩm có thể chứa các chất độc hại. Ngoài ra, trong TLĐT còn chứa chất aerosol với mục đích làm giả khói thuốc khi hút. Đây là một chất độc hại và làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư, tim mạch. Đặc biệt, nguy cơ gây bệnh ung thư do TLĐT gây ra còn cao hơn nhiều lần thuốc lá truyền thống.
|
Tại Việt Nam, tỷ lệ giới trẻ từ 13-17 tuổi sử dụng TLĐT đang gia tăng. Cụ thể, năm 2015 là 1,1%, đến năm 2019 đã tăng lên 2,6%, trong đó tỷ lệ sử dụng thường xuyên là 0,8% và có xu hướng gia tăng tại các thành phố lớn, nhóm người trẻ tuổi có mức sống khá. Những con số “biết nói” trên cho thấy hút TLĐT vẫn có thể gây nghiện bởi trên thực tế, có những nhãn hiệu TLĐT, thuốc lá nung nóng, hàm lượng chất nicotine gây nghiện cao gấp 20 lần so với thuốc lá điếu truyền thống. |
KHÓ XỬ LÝ
TLĐT là mặt hàng chưa được phép lưu hành tại Việt Nam, việc kinh doanh, tiêu thụ đều thông qua đường “xách tay” và buôn lậu. Do đó, Cục Quản lý thị trường (QLTT) tỉnh đã tập trung lực lượng, chủ động phối hợp với các đơn vị đấu tranh, xử lý. Tuy nhiên, do TLĐT không được nêu cụ thể trong Luật phòng, chống tác hại thuốc lá nên việc xử lý hành vi kinh doanh, vận chuyển, tàng trữ sản phẩm này gây lúng túng cho cơ quan chức năng.
Đơn cử như ngày 28/12/2020, Đội Cảnh sát kinh tế Công an TP. Vũng Tàu phối hợp với lực lượng QLTT bắt quả tang một cửa hàng trên đường Lý Tự Trọng, phường 1 tàng trữ 510 sản phẩm là các loại TLĐT và tinh dầu, không có hóa đơn chứng từ chứng minh nguồn gốc. Do chưa có văn bản pháp luật nào quy định cụ thể về hành vi mua bán, tàng trữ TLĐT nên Tổ công tác chỉ có thể xử lý đây là loại hàng hóa do nước ngoài sản xuất, không có hóa đơn chứng từ chứng minh nguồn gốc xuất xứ.
Bên cạnh đó, việc xử phạt người hút TLĐT nơi công cộng cũng gặp khó bởi Luật phòng, chống tác hại của thuốc lá và Nghị định số 77/2013/NĐ-CP quy định về các biện pháp phòng, chống tác hại của thuốc lá chủ yếu áp dụng cho các loại thuốc lá điếu truyền thống.
Ông Lê Quang Hải, Cục trưởng Cục QLTT tỉnh cho rằng, để nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh với hành vi kinh doanh TLĐT, lực lượng chức năng cần phối hợp chặt chẽ, tăng cường quản lý, tuần tra kiểm soát, ngăn chặn việc nhập lậu, tàng trữ, vận chuyển và kinh doanh trái phép thuốc lá điếu, xì gà, thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng. Đồng thời, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm theo Nghị định số 98/2020/NĐ-CP ngày 26/8/2020 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
Bài, ảnh: MINH NHÂN