Phải làm gì khi tìm thấy cổ vật?

Thời gian gần đây, lực lượng chức năng phát hiện một số ngư dân sau khi trục vớt cổ vật dưới biển đã không thông báo, tự nguyện giao nộp mà có ý định cất giấu. Hành vi này có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Đại diện Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 3 và Bảo tàng tỉnh tìm hiểu về các cổ vật trong lễ bàn giao vào ngày 14/5.

Mới đây, ngày 14/5, Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 3 đã bàn giao 37 cổ vật gốm sứ cho Bảo tàng tỉnh. Đây là tang vật được Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 3 thu giữ từ một số tàu cá trục vớt tại vùng biển phía Nam Côn Đảo. Các cổ vật gốm sứ trên gồm: 13 tô, 8 đĩa, 3 ấm, 2 hũ… Theo kết quả giám định, số cổ vật này thuộc một nền văn hóa cách đây khoảng 1.200 năm.

Trước đó, ngày 4/3, tại khu vực sông Cửa Lấp (huyện Long Điền), Tổ công tác Đồn Biên phòng Phước Tỉnh phát hiện nghi vấn trên tàu NĐ 92665 TS (do ông Nguyễn Văn Tiến, SN 1985, ngụ tại xã Phước Hưng, huyện Long Điền làm thuyền trưởng) nên tiến hành kiểm tra. Tại thời điểm kiểm tra, phương tiện đang vận chuyển 9 tô sứ màu xám trắng, đường kính 14cm và một số mảnh đĩa vỡ (nghi là cổ vật thuộc một nền văn hóa cách đây khoảng 1.200 năm).

Thuyền trưởng Tiến cho biết, trong quá trình tàu câu cá tại khu vực cách Côn Đảo khoảng 60 hải lý, lưỡi câu bị mắc ở rạn san hô. Thuyền viên của tàu lặn xuống gỡ lưỡi câu thì phát hiện các cổ vật trên nên vớt lên. Khi bị lực lượng Biên phòng phát hiện, thuyền trưởng đã tự nguyện giao nộp các đồ vật để cơ quan chức năng xử lý.

Ngày 6/2, Bảo tàng tỉnh cũng tiếp nhận 74 hiện vật gốm sứ do Hải đoàn 18 (Bộ Tư lệnh Biên phòng) bàn giao. Đây là tang vật do Hải đoàn 18 bắt giữ do buôn bán cổ vật trái phép tại vùng biển BR-VT. Trong số 74 hiện vật gốm sứ (gồm 73 tô gốm tráng men và 1 hũ gốm tráng men), theo các chuyên gia nhận định, số cổ vật này thuộc một nền văn hóa cách đây khoảng 1.200 năm.

37 cổ vật gốm sứ đã được Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 3 bàn giao cho Bảo tàng tỉnh vào ngày 14/5.

Theo một số ngư dân, việc phát hiện ra cổ vật dưới biển cũng giống như họ phát hiện đàn cá, là của không có chủ nên có quyền lấy. Tuy nhiên, hành vi này có thể bị cơ quan chức năng xử phạt hành chính hoặc xử lý hình sự.

Trao đổi với phóng viên Báo BR-VT, Luật sư Vũ Anh Thao, Phó Chủ nhiệm Đoàn Luật sư tỉnh cho biết, hành vi “Tự ý tìm kiếm, trục vớt các di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia còn chìm đắm dưới nước” thuộc những hành vi vi phạm làm sai lệch hoặc hủy hoại di sản văn hóa được quy định tại Nghị định 98/2010/NĐ-CP ngày 21/9/2010 của Chính phủ. Đồng thời, theo Nghị định 86/2005/NĐ-CP ngày 8/7/2005 của Chính phủ về quản lý và bảo vệ di sản văn hóa dưới nước thì hành vi “Tự ý tìm kiếm, trục vớt, làm sai lệch hoặc gây nguy cơ hủy hoại di sản văn hóa dưới nước” là hành vi bị nghiêm cấm.

Nếu bị phát hiện, tùy theo mức độ liên quan đến vật tìm thấy mà người phát hiện có thể bị xử phạt vi phạm hành chính từ 3-5 triệu đồng và tịch thu tang vật (theo Nghị định 158/2013/NĐ-CP ngày 12/11/2013 của Chính Phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực VH-TT-DL và quảng cáo). Trong trường hợp đủ yếu tố cấu thành “Tội chiếm giữ trái phép tài sản” thì người vi phạm có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự với mức phạt từ 10-50 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 2 năm hoặc có thể bị phạt tù tới mức cao nhất là 5 năm (theo Bộ luật Hình sự năm 2015).

Bài, ảnh: PHƯƠNG NAM