Địa đạo Long Phước (xã Long Phước, TP.Bà Rịa) trong thời kỳ chiến tranh là công sự vững chắc của quân dân Bà Rịa. Từ đây, “đội quân dưới lòng đất” thực hiện những cuộc tiến công chớp nhoáng vào các căn cứ quân sự của địch gây nhiều thiệt hại cho quân thù. Hiện tại, Di tích lịch sử Cách mạng địa đạo Long Phước đang được trùng tu, tôn tạo, nâng cao giá trị di tích để phục vụ khách tham quan.
 |
| Các em học sinh Trường THSC Nguyễn Gia Thiều (TP.Vũng Tàu) tham quan về nguồn tại khu Di tích lịch sử Cách mạng địa đạo Long Phước. |
Địa đạo Long Phước được xây dựng từ năm 1948, là một công sự vững chắc của dân quân du kích địa phương, nơi ghi dấu nhiều trận đánh quyết liệt, giữ ấp và bảo vệ cơ sở cách mạng. Địa đạo có hầm bí mật dự trữ lương thực, vũ khí, cứu chữa thương binh, các công sự chiến đấu theo thế liên hoàn ở cả 5 ấp thuộc xã Long Phước, gồm các ấp: Đông, Tây, Nam, Bắc và ấp Phước Hữu. Đường hầm dưới địa đạo lan tỏa theo hình xương sống cách mặt đất 2-3m, lòng địa đạo cao hơn 1,5m và rộng hơn 0,7m, bảo đảm người đi lại, vận động dễ dàng.
Trong 2 cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, địa đạo Long Phước đã trở thành thế trận vững chắc để lực lượng dân quân địa phương bám trụ, kiên cường đánh bại nhiều cuộc tấn công của quân thù, đồng thời cũng là nơi tiến công đánh vào các căn cứ quân sự của địch, góp phần cùng quân dân cả nước giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước vào tháng 4/1975.
Sau ngày giải phóng, hệ thống địa đạo Long Phước được phục dựng, cải tạo trở thành điểm tham quan của du khách, là nơi học tập của thế hệ trẻ về truyền thống đấu tranh Cách mạng của cha ông trên mảnh đất Long Phước kiên cường. Di tích lịch sử Cách mạng địa đạo Long Phước được Bộ VH-TT công nhận xếp hạng di tích cấp Quốc gia vào ngày 09/01/1990. Những năm gần đây, khu di tích địa đạo Long Phước đón khoảng 200 đoàn khách trong và ngoài nước tham quan với hơn 10 ngàn lượt người. Theo thời gian, qua quá trình khai thác, sử dụng phục vụ khách tham quan, địa đạo đã xuống cấp, nên hiện đang được chính quyền TP.Bà Rịa đầu tư trùng tu, tôn tạo.
Ông Hồ Văn Yên (ấp Bắc 2, xã Long Phước, TP.Bà Rịa) bày tỏ: “Di tích lịch sử Cách mạng địa đạo Long Phước là niềm tự hào, là bản anh hùng ca của người dân Long Phước và TP.Bà Rịa. Thời gian qua, địa đạo xuống cấp rất nhanh, nhiều nét tiêu biểu ghi dấu lịch sử đã và đang bị xóa nhòa. Người dân chúng tôi mong mỏi việc trùng tu địa đạo lần này sẽ nhanh chóng được thực hiện hoàn thành”.
Ông Võ Thành Đức, cán bộ Phòng Văn hóa-Thông tin TP.Bà Rịa, kiêm hướng dẫn viên tại địa đạo Long Phước, cho biết: Dự án đầu tư, tôn tạo Di tích lịch sử Cách mạng địa đạo Long Phước được UBND TP.Bà Rịa phê duyệt năm 2017. Theo đó, phía bên trên mặt đất sẽ xây mới nhà truyền thống 3 tầng, diện tích hơn 700m2 theo phong cách kiểu dáng đình chùa, mái ngói, tường ốp gạch không nung và ốp gạch trang trí. Xây mới nhà Ban quản lý di tích với chiều cao 1 tầng, diện tích 115m2. Xây mới 4 nhà dân thời chiến kiểu nhà chữ Đinh mỗi căn có diện tích hơn 100m2. Bên dưới lòng đất thực hiện tu bổ, tôn tạo hơn 700m đường hầm địa đạo theo phương pháp gia cố thành hầm xi măng, đắp đất sét. Ngoài ra, nhiều hạng mục phụ trợ khác cũng được xây dựng thêm. Kinh phí trùng tu, tôn tạo hơn 70 tỷ đồng từ ngân sách của TP.Bà Rịa.
 |
| Du khách nước ngoài tham quan đường hầm của địa đạo Long Phước. |
Hiện tại, địa đạo Long Phước vừa đang được trùng tu, nhưng cũng vừa đón khách tham quan dù có phần hạn chế do nhiều hạng mục đang thi công. Bà Steven Thom - du khách đến từ Australia, chia sẻ: “Ở Australia, tôi đã nghe nói về những điều kỳ thú của các địa đạo ở Việt Nam như Vĩnh Linh, Củ Chi, Long Phước… nên tôi đã quyết định đi thực tế cùng bạn bè lần này. Được tham quan, tìm hiểu về sự chiến đấu của những người lính du kích Việt Nam ở địa đạo Long Phước, tôi rất khâm phục ý chí kiên cường và nghị lực phi thường của họ. Do địa đạo đang trùng tu nên tôi chưa thể tham quan được hết. Hẹn dịp khác, tôi sẽ trở lại địa đạo này để được trải nghiệm nhiều hơn”.
Theo ông Nguyễn Ngọc Dũng, Phó Giám đốc Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng 1 TP.Bà Rịa cho hay, Dự án đầu tư xây dựng tu bổ, tôn tạo Di tích lịch sử Cách mạng địa đạo Long Phước được UBND TP.Bà Rịa phê duyệt năm 2017. Tuy nhiên, đây là di tích cấp Quốc gia, nên phải chờ được sự đồng ý và có chủ trương của Bộ VH-TT. Vì vậy, sau khi hoàn thành các thủ tục tiếp theo, đến tháng 7/2019, việc trùng tu, tôn tạo khu di tích mới khởi công thực hiện. Dự kiến sau 36 tháng thi công, sẽ hoàn thành đưa vào phục vụ khách tham quan.
Bài, ảnh: NGỌC BÍCH