Nguy cơ ô nhiễm từ nuôi hàu bằng giá thể vỏ xe

Với ưu điểm tiết kiệm chi phí, bền, dùng được trong nhiều năm, một số hộ dân trên địa bàn xã Long Sơn, TP. Vũng Tàu đã quay trở lại dùng vỏ xe làm giá thể nuôi hàu. Tuy nhiên, hình thức nuôi này được cảnh báo tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến môi trường nước, sự sinh trưởng của các loài thủy, hải sản, giảm năng suất...

Người dân xã Long Sơn gia công vỏ xe cũ làm giá thể nuôi hàu.

Tác động xấu tới môi trường nước

Trên địa bàn xã Long Sơn có nhiều cửa tiệm chất đầy vỏ xe cũ, với biển hiệu “Chuyên mua và bán vỏ xe nuôi hàu”. Theo tìm hiểu của phóng viên, vỏ xe cũ được các chủ tiệm này thu mua từ khắp nơi, sau đó gia công cắt thành từng miếng, xẻ đôi với chiều dài khoảng 60-80cm dùng làm giá thể để nuôi hàu. Mỗi miếng giá thể này được đục lỗ để người nuôi có thể xâu 2 miếng vào với nhau, được bán với giá 700 đồng/miếng.

Hơn 10 năm trở lại đây, khi phát hiện hàu thích bám vào tấm lợp fibro xi măng và vỏ xe cũ, nhiều người nuôi hàu đã dùng thay thế cho giá thể cũ. Với đặc tính có khả năng chịu nước, chịu sóng tốt nên bà con đã đổ xô nuôi theo phương pháp này mà không tính đến việc ô nhiễm nguồn nước hay ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng. Theo đó, việc nuôi hàu bằng vỏ xe, điều đáng lo ngại nhất đó là rác cho môi trường. Bởi vì vỏ xe rất khó phân hủy, nếu bị vứt ngổn ngang hoặc trôi dạt vào bờ sẽ gây ô nhiễm, ảnh hưởng tới môi trường biển và đất liền.

Bà Nguyễn Thị Bé, một người dân có kinh nghiệm hơn 10 năm nuôi hàu đá tại xã Long Sơn cho biết, trước đây, gia đình bà chủ yếu nuôi hàu đá bằng cọc tre, gỗ cắm xuống sông cho hàu non bám. Tuy nhiên, giá thể bằng cọc tre và gỗ nhanh hư, thường xuyên phải thay mới nên rất tốn kém. Trong khi đó giá thể bằng vỏ xe thì bền nên dùng được nhiều năm. Vì vậy, gia đình bà và nhiều hộ nuôi trên địa bàn xã Long Sơn đã dùng tấm lợp fibro xi măng và vỏ xe cũ để nuôi hàu. Những giá thể bằng vỏ xe sẽ được treo ở bên ngoài khu vực nuôi để khi gặp sóng đánh không bị vỡ giá thể, còn giá thể bằng tấm fibro xi măng sẽ được treo ở giữa khu vực nuôi.

Đẩy mạnh công tác tuyên truyền

Theo UBND xã Long Sơn, TP. Vũng Tàu trước đây, người nuôi hàu đá truyền thống trên địa bàn xã chủ yếu dùng cọc tre, gỗ có phủ lớp xi măng cắm xuống sông cho hàu non tự nhiên bám vào và khoảng 1 đến 1,5 năm sau khi hàu lớn là thu hoạch. Với cách này, hàu bám rất nhiều, chất lượng tốt. Tuy nhiên, cọc tre và gỗ thì khả năng trụ lại bền vững với sông nước không lớn, dẫn đến chi phí cao, gây tốn kém cho người nuôi. Nhiều cọc, khi hàu phát triển mạnh có thể bị gãy đổ hoặc bị sóng nước xô ngã khiến người dân thất thu.

Thống kê của Chi cục Thủy sản (Sở NN-PTNT) cho thấy, trên địa bàn xã Long Sơn có khoảng 1.000 hộ nuôi hàu, tập trung chủ yếu tại các thôn 4, 8, 9 và thôn Bến Điệp. Hiện chưa có số liệu thống kê cụ thể về số hộ nuôi hàu bằng giá thể vỏ xe, nhưng theo khảo sát đa số hộ dân nuôi giống hàu đá đều sử dụng hình thức nuôi này và tấm lợp fibro xi măng làm giá thể nuôi hàu.

Trước thực trạng này, nhiều năm qua ngành nông nghiệp tỉnh đã thường xuyên tuyên truyền, tập huấn cho người dân về tác hại của việc nuôi hàu bằng giá thể ảnh hưởng trực tiếp đến môi trường nuôi. Chi cục Thủy sản cũng thường xuyên tuyên truyền đến người dân về cách nuôi hàu mới bằng giá thể vỏ hàu xâu lại thành chuỗi và treo trên bè nuôi. Con giống được cấy sẵn lên các giá thể là vỏ hàu đã khai thác lấy ruột, không phụ thuộc hoàn toàn vào tự nhiên nên năng suất, sản lượng ổn định, đem lại nguồn thu lớn cho người nuôi. Tuy nhiên, hiện nay cách nuôi này chỉ mới áp dụng cho giống hàu Thái Bình Dương, chưa được người dân áp dụng cho nuôi hàu đá, loại hàu bản địa của Long Sơn.

Ông Nguyễn Hữu Thi, Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản cho biết, thời gian qua, Chi cục Thủy sản tỉnh đã phối hợp với Phòng Kinh tế TP.Vũng Tàu và UBND xã Long Sơn tổ chức tuyên truyền, vận động các hộ nuôi hàu không sử dụng tấm fibro xi măng, vỏ xe cũ để nuôi hàu; khuyến cáo người dân sử dụng các vật liệu như: trụ gỗ, tái sử dụng vỏ hàu xâu thành chuỗi. Tuy nhiên, việc thay thế giá thể nuôi hàu rất khó vì so với các loại giá thể khác thì vỏ xe cũ và fibro xi măng có chi phí thấp. “Việc người dân nuôi hàu bằng giá thể fibro xi măng và vỏ xe cũ để nuôi hàu hầu hết ở các vùng nuôi xa ngoài cửa biển. Vì vậy việc kiểm tra, nhắc nhở người nuôi rất khó khăn”, ông Thi chia sẻ thêm.

Bài, ảnh: HỒNG PHÚC