Quan tâm nâng cao chất lượng cuộc sống người dân

Đây là vấn đề được các đại biểu quan tâm tại hội thảo “Xây dựng bộ tiêu chí, công tác huy động nguồn lực và mô hình tổ chức bộ máy giúp việc Ban chỉ đạo xây dựng nông thôn mới các cấp giai đoạn 2021-2025” do Ban Chỉ đạo Trung ương các chương trình mục tiêu Quốc gia phối hợp với tỉnh BR-VT tổ chức vào chiều 24/2.

Mô hình nuôi dê tại xã NTM Suối Nghệ (huyện Châu Đức) góp phần giúp người dân nâng cao thu nhập.

4.947/8.902 XÃ ĐẠT CHUẨN NTM

Theo báo cáo của Văn phòng điều phối NTM Trung ương Bộ NN-PTNT, năm 2016 Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 1980/QĐ-TTg ngày 17/10/2016 về việc ban hành Bộ tiêu chí Quốc gia về xã NTM giai đoạn 2016-2020. Đến nay, cả nước có 51 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương đã ban hành bộ tiêu chí xã NTM nâng cao trên địa bàn tỉnh và triển khai thực hiện. Tính đến tháng 2/2020, cả nước có 4.947/8.902 xã (55,6%) đã đạt chuẩn NTM; bình quân đạt 15,66 tiêu chí/xã; không còn xã dưới 5 tiêu chí; còn 1.210 xã (13,59%) dưới 10 tiêu chí; đã có 8 xã được công nhận NTM kiểu mẫu (tại các tỉnh Quảng Ninh, Ninh Bình, Quảng Trị và Đồng Nai).

Riêng BR-VT, tỉnh đã lựa chọn 45 xã đưa vào xây dựng NTM trong giai đoạn 2010-2020. Đến nay toàn tỉnh đã có 34 xã đạt chuẩn NTM, đạt 75,5% và 7 xã đạt chuẩn NTM nâng cao. Riêng TP. Bà Rịa đã được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM. Huyện Long Điền và Đất Đỏ đang hoàn thiện hồ sơ trình Trung ương thẩm định huyện đạt chuẩn NTM. Tỉnh BR-VT đang phấn đấu đến cuối năm 2020 toàn tỉnh có 39 xã đạt chuẩn NTM và 16 xã đạt chuẩn NTM nâng cao. Huyện Long Điền, Đất Đỏ đạt chuẩn NTM và TX. Phú Mỹ hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM, nâng tổng số cấp huyện hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM là 4 huyện; đến năm 2022, tỉnh BR-VT cơ bản hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM.

Mục tiêu của chương trình quốc gia xây dựng NTM giai đoạn 2021 - 2025 là tập trung vào những nội dung trọng tâm nhằm nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của người dân nông thôn. Trong đó quan tâm hoàn thiện và nâng cấp hệ thống hạ tầng phát triển kinh tế, xã hội nông thôn đồng bộ, kết nối với đô thị; thực hiện hiệu quả cơ cấu lại ngành nông nghiệp gắn với xây dựng NTM để hình thành nền nông nghiệp hiện đại và đặc thù; nâng cao chất lượng y tế, giáo dục và các thiết chế văn hóa, thể thao; bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống; giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn nông thôn. Ông Nguyễn Minh Tiến, Cục trưởng Cục NN-PTNT, Bộ NN-PTNT, Chánh văn phòng NTM Trung ương cho biết, để đạt mục tiêu trên, Bộ tiêu chí NTM giai đoạn 2016-2020 có các chỉ tiêu cụ thể trên hầu hết các lĩnh vực đối với phát triển nông thôn. Các mức độ từ đạt chuẩn cho đến nâng cao, kiểu mẫu; áp dụng cho cấp huyện, cấp xã và định hướng cho cấp thôn, bản ở khu vực khó khăn. Ngoài ra, các địa phương còn chủ động xây dựng tiêu chí NTM áp dụng đến từng khu dân cư, hộ gia đình và thậm chí là cả khu vườn, con đường NTM. Bộ tiêu chí NTM là căn cứ để theo dõi, đánh giá kết quả thực hiện của các địa phương, là cơ sở để xác định nội dung và phân công vai trò, trách nhiệm của các cơ quan, ban, ngành các cấp. Tuy nhiên, các tiêu chí NTM còn chưa phù hợp đối với các vùng, miền có đặc thù tự nhiên, KT-XH khác nhau. Cụ thể Bộ tiêu chí quốc gia về xã NTM hiện phân theo 7 vùng sinh thái, trong khi đó ngay trong nội vùng, nội tỉnh cũng có sự khác biệt rất lớn về điều kiện tự nhiên giữa các địa bàn miền núi, đồng bằng, ven biển và hải đảo; hoặc sự khác biệt về KT-XH giữa vùng ven đô, vùng dân tộc thiểu số, khu vực làng nghề, vùng thuần nông, vùng sản xuất nông nghiệp hàng hóa lớn… 

 XÂY DỰNG NTM BỀN VỮNG, HIỆU QUẢ

Từ thực tế trên, Văn phòng NTM Trung ương xây dựng Bộ tiêu chí NTM giai đoạn 2021-2025 trên cơ sở kế thừa Bộ tiêu chí NTM các cấp giai đoạn 2016-2020 để có những điều chỉnh, bổ sung, khắc phục những hạn chế đã được đề cập nhằm phù hợp với điều kiện thực tế và đặc thù của từng vùng, miền, đồng thời phản ánh đầy đủ những vấn đề ở nông thôn trong giai đoạn mới. Theo đó, dự thảo Bộ tiêu chí NTM giai đoạn 2021-2025 thống nhất có 3 cấp độ tiêu chí NTM, đó là: Bộ tiêu chí xã NTM; Bộ tiêu chí huyện NTM; Bộ tiêu chí tỉnh NTM. Đối với cấp xã và cấp huyện mỗi cấp sẽ có 3 mức độ NTM: Đạt chuẩn, nâng cao và kiểu mẫu. Đối với cấp tỉnh, trước mắt, chỉ tập trung xây dựng Bộ tiêu chí tỉnh đạt chuẩn NTM.

BR-VT định hướng xây dựng NTM gắn với phát triển nông nghiệp công nghệ cao và du lịch từ nông nghiệp. Trong ảnh: Công nhân thu hoạch rau tại nông trại rau sạch công nghệ cao Sao Mai (xã NTM Long Mỹ, huyện Đất Đỏ).

Tại hội thảo, đã có 12 ý kiến đóng góp cho Bộ tiêu chí NTM giai đoạn 2021-2025. Trong đó, các ý kiến tập trung bàn sâu đến việc nâng cao đời sống cho người dân vùng nông thôn; cách thức bố trí vốn; các tiêu chí hướng đến mục tiêu phát triển bền vững; các tiêu chí áp dụng riêng cho từng vùng, đặc biệt là các vùng khó khăn, vùng giáp biên giới… Ông Trần Văn Lộc, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh Bình Phước cho biết, hiện Bình Phước mới chỉ đạt 53,33% kế hoạch xây dựng NTM. Bình Phước có 9 xã đặc biệt khó khăn và 290km đường biên giới giáp Campuchia. Vì vậy, các xã biên giới và xã đặc biệt khó khăn rất khó để đạt được các tiêu chí NTM… Theo ông Lộc, trong bộ tiêu chí NTM giai đoạn mới nên tách riêng nhóm các tiêu chí nền tảng, các tiêu chí mà đa số xã đến nay đã đạt chuẩn trên 90% (thủy lợi, điện, thông tin và truyền thông, lao động có việc làm, giáo dục và đào tạo, quốc phòng và an ninh) và các tiêu chí nâng cao (thu nhập, môi trường…). Đồng thời, các tiêu chí này nên có sự điều chỉnh về chỉ tiêu phấn đấu theo vùng, miền một cách linh động. 

Trong khi đó, PGS-TS Ngô Thị Phương Lan, Hiệu trưởng Trường ĐH KHXH-NV TP. Hồ Chí Minh kỳ vọng Bộ tiêu chí NTM các cấp giai đoạn 2021-2025 phải trở thành công cụ đánh giá được những chuyển biến nổi bật, những tồn tại, hạn chế trong các lĩnh vực của phát triển nông thôn. Theo đó, ban soạn thảo Bộ tiêu chí có thể sắp xếp lại các nhóm tiêu chí cứng (bắt buộc) và mềm (vận dụng) để tăng cường phân cấp, trao quyền cho các địa phương, thậm chí phân cấp đến huyện, xã.

Ông Trần Văn Nam, Thứ trưởng Bộ NN-PTNT, Ủy viên Thường trực Ban chỉ đạo Trung ương các chương trình mục tiêu Quốc gia cho biết, ban soạn thảo bộ tiêu chí NTM sẽ ghi nhận các ý kiến của các đại biểu để hoàn chỉnh bộ tiêu chí NTM các cấp giai đoạn 2021-2025. Theo đó, các chỉ tiêu, nội dung, định mức… của tiêu chí NTM các cấp phải phù hợp với chiến lược, mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của cả nước giai đoạn 2021-2030. Đồng thời điều chỉnh, bổ sung, xây dựng Bộ tiêu chí NTM các cấp theo hướng đáp ứng các yêu cầu chung là phù hợp với điều kiện thực tế, nhất là với các vùng khó khăn, vùng đặc thù nhưng không hạ thấp tiêu chuẩn, chất lượng của các tiêu chí đạt chuẩn, đặc biệt là đối với các tiêu chí quan trọng, như: thu nhập, giảm hộ nghèo, giáo dục, lao động có việc làm, tổ chức sản xuất, môi trường, an ninh trật tự... để đảm bảo Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng NTM đạt hiệu quả thực chất.

Bài, ảnh: QUANG VŨ – KIM HỒNG