Phức tạp nạn buôn lậu qua cảng biển

Từ đầu năm đến nay, tình hình buôn lậu tại các cảng biển theo hướng gia tăng về số vụ cũng như giá trị hàng hóa vi phạm, trong đó BR-VT là một trong những “điểm nóng”. Theo đó, lực lượng Hải quan BR-VT đã phối hợp với các cơ quan chức năng phát hiện, bắt giữ 331 vụ buôn lậu, gian lận thương mại, tăng 50% so với cùng kỳ năm 2018.

Bãi chứa hàng container tại Cảng Tân Cảng-Cái Mép.

Theo Cục Hải quan tỉnh, các đối tượng buôn lậu hoạt động ngày càng táo bạo, phương thức, thủ đoạn được các đối tượng sử dụng phổ biến là khai báo tên hàng trên vận đơn gốc và tờ khai hải quan chung chung theo nhóm; không khai cụ thể số lượng, chủng loại, hoặc khai báo sai tên đối với hàng cấm. Các mặt hàng chủ yếu có trị giá cao, thuộc danh mục cấm nhập khẩu. Đơn cử như mới đây, ngày 23/5, tại Cảng Quốc tế Cái Mép, Đội Kiểm soát chống buôn lậu khu vực miền Nam phối hợp với Cục Hải quan tỉnh phát hiện và bắt giữ gần 5,3 tấn vảy tê tê vận chuyển trái phép vào Việt Nam. Đây là mặt hàng cấm xuất nhập khẩu theo Công ước Cites. Đối tượng buôn lậu cất giấu rất tinh vi, toàn bộ số vảy tê tê được đóng trong 151 bao tải dứa (trong đó có 146 bao màu đen) chứa trong container, phía đầu container ngụy trang bằng bao hạt điều thô. Số hàng này xuất phát từ cảng Apapa của Nigeria ngày 13/4 và cập cảng BR-VT ngày 21/5. Người nhận hàng là Công ty TNHH Dịch vụ Thương mại Nam Hà, quận Bình Thạnh, TP. Hồ Chí Minh. Hiện vụ việc đang được cơ quan Hải quan trưng cầu giám định, mở rộng điều tra theo thẩm quyền.

Trước đó, ngày 9/1, Chi cục Hải quan cửa khẩu Cảng Cái Mép chủ trì, phối hợp với Đội Kiểm soát chống buôn lậu, hàng giả và bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ, Cục Điều tra Chống buôn lậu, Phòng giám sát Hải quan trực tuyến (Tổng cục Hải quan) khám xét container hàng quá cảnh đi Campuchia của DN vận chuyển là Công ty TNHH sản xuất thương mại Quang Hồng (TP.Hồ Chí Minh). Theo khai báo của DN, trong container gồm có 800 chiếc đồng hồ, 5 chiếc tủ, 10 chiếc ghế, 2 chiếc xe đạp, 30 khung tranh, 141 chai rượu vang và 10 chai rượu Chivas. Tuy nhiên kết quả kiểm tra phát hiện số hàng hóa chứa trong container có chênh lệch về số lượng và mặt hàng so với khai báo của DN, cụ thể 1.200 chiếc đồng hồ (dư 400 cái so với khai báo), 5 chiếc tủ, 10 chiếc ghế, 2 chiếc xe đạp, 30 khung tranh, 60 chai rượu vang (thiếu 81 chai). Ngoài ra còn có nhiều mặt hàng không được DN khai báo gồm: 6 chiếc đầu đọc đĩa, 2 đầu đọc băng, 9 chiếc loa, 30 đồ trang trí bằng đồng (đã qua sử dụng) và một máy giặt, một lò vi sóng còn mới,  đây là các mặt hàng thuộc danh mục cấm nhập khẩu. Các cơ quan chức năng đã niêm phong số hàng trên để tiến hành các bước xử lý theo quy định.

Theo Tổng Cục Hải quan, Việt Nam nằm trong nhóm các nước có lượng hàng hóa quá cảnh đi qua rất lớn. Các đối tượng lợi dụng chính sách tạo điều kiện thông thoáng cho DN của cơ quan quản lý đối với mặt hàng quá cảnh để thực hiện hành vi buôn lậu hàng hóa, thậm chí là vận chuyển ma túy trái phép. Trong khi đó, địa bàn quản lý của Cục Hải quan BR-VT chủ yếu là khu vực cảng biển vì vậy cũng là khu vực trọng điểm để các đối tượng lợi dụng buôn lậu với nhiều phương thức và thủ đoạn mới, ngày càng phức tạp và tinh vi, được các đối tượng sử dụng và thay đổi liên tục. Theo ông Nguyễn Văn Danh, Chi cục Trưởng Chi cục Hải quan cửa khẩu Cảng Cái Mép, thời gian gần đây tình trạng buôn lậu có chiều hướng gia tăng, đặc biệt là vi phạm qua hàng chuyển cảng, quá cảnh. Tuy nhiên, hiện nay tại CM-TV ngành hải quan chưa được trang bị máy soi  container nên việc kiểm soát, ngăn chặn chủ yếu là khai thác thông tin qua emanifest (hệ thống tiếp nhận bản khai hàng hóa, các chứng từ khác có liên quan và thông quan điện tử đối với tàu biển nhập cảnh, xuất cảnh), nếu phát hiện các yếu tố nghi vấn sau đó mới thực hiện kiểm tra thực tế hàng hóa, trong khi các đối tượng buôn lậu ngày càng có nhiều “chiêu trò” tinh vi. Do đó việc kiểm tra, kiểm soát tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại qua cảng biển rất khó khăn.

Trước tình hình trên, Cục Hải quan BR-VT thường xuyên quan tâm chỉ đạo các đơn vị thực hiện đúng các quy định của pháp luật về hải quan, tăng cường công tác tuần tra, kiểm soát, nhằm kịp thời phát hiện, ngăn chặn, xử lý các đối tượng buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới và hàng vi phạm. Trọng tâm là kiểm soát chặt nhóm các mặt hàng cấm, hàng hóa ảnh hưởng đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội, hàng giả, hàng kém chất lượng... qua đó đã phát hiện nhiều vụ việc vi phạm lớn. Đồng thời xây dựng kế hoạch, chuyên đề, chủ động phối hợp các cơ quan chức năng kịp thời phát hiện, bắt giữ và xử lý nghiêm hành vi thẩm lậu hàng quá cảnh vào thị trường nội địa. Ông Bùi Sỹ Đức, Phó Cục trưởng Cục Hải quan tỉnh cho biết: Dự báo, từ nay đến cuối năm, tình hình hoạt động buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa sẽ tiếp tục diễn biến phức tạp. Do đó, bên cạnh các giải pháp nhằm tăng cường công tác chống buôn lậu, Cục sẽ tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát đối với hàng quá cảnh qua các cửa khẩu đường bộ, hàng vận chuyển về các cảng đích ghi trên vận đơn như Cát Lái, Bình Dương... Đồng thời, Cục Hải quan tỉnh đã đề xuất Tổng cục Hải quan, UBND tỉnh hỗ trợ để cấp máy soi container nhằm tăng cường công tác ngăn ngừa hành vi gian lận thương mại, tạo môi trường kinh doanh minh bạch, hiệu quả, giúp ngành hải quan giảm được các rủi ro trong công tác nghiệp vụ, tạo thuận lợi cho các DN làm thủ tục kiểm tra hàng hóa, thu hút nguồn hàng về làm thủ tục hải quan tại tỉnh. 

Bài, ảnh: AN NHẬT