Để quỹ hỗ trợ kinh tế tập thể phát huy hiệu quả hơn nữa: Nhiều vướng mắc cần sớm được tháo gỡ

Quỹ hỗ trợ kinh tế tập thể (BCAF) được xem là một kênh tín dụng quan trọng giúp HTX tháo gỡ một phần khó khăn về vốn đầu tư mở rộng, phát triển sản xuất kinh doanh. Tuy nhiên, do nhu cầu vay vốn của các HTX rất lớn nhưng nguồn quỹ có hạn nên chưa có nhiều HTX trên địa bàn tỉnh được hỗ trợ từ nguồn quỹ này.

Thu hoạch lúa Hè Thu tại HTX Nông nghiệp An Nhứt (huyện Long Điền).

Ông Phan Nhật Nam, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh cho biết, sau 7 năm hoạt động, BCAF đã cho vay 93 dự án của 30 HTX thành viên với tổng số tiền 46,5 tỷ đồng thông qua cả hình thức tín chấp, thế chấp. Hiện tại, tổng nguồn vốn của quỹ gần 14 tỷ đồng. Các HTX được trợ vốn chủ yếu để phát triển các ngành nghề như: chăn nuôi, sản xuất nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản, phát triển kinh tế hộ gia đình. Đây là nguồn hỗ trợ quan trọng để các HTX phát triển, tăng thêm nguồn lực tài chính, đầu tư mở rộng hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, có thêm điều kiện đầu tư vào những dự án mang tính đột phá hướng về nông nghiệp, nông thôn, áp dụng những tiến bộ và chuyển giao công nghệ phù hợp. Đánh giá của Liên minh HTX cũng cho thấy, các HTX đều sử dụng nguồn vốn hỗ trợ đúng mục đích, tạo công ăn việc làm cho hàng ngàn lao động địa phương.

Tuy nhiên, với nguồn vốn 14 tỷ đồng, BCAF chỉ mới đáp ứng nhu cầu hỗ trợ vốn hoạt động theo thời vụ và chu kỳ sản xuất cho số ít HTX, chưa hỗ trợ được nhu cầu đầu tư phát triển lâu dài của các HTX. Trong khi đó, nhu cầu về vốn để tổ chức và mở rộng hoạt động sản xuất, kinh doanh dịch vụ của thành viên các cơ sở kinh tế tập thể trên địa bàn tỉnh là rất lớn. Ngoài ra, do Điều lệ, quy chế Quỹ quy định chỉ trợ vốn cho các HTX mà không trợ vốn cho thành viên. Do đó, người trực tiếp sản xuất tại các HTX hiện nay chưa thể tiếp cận nguồn vốn hỗ trợ của quỹ. Trong khi đó, các HTX lại không có tài sản chung để bảo đảm giao dịch nên khó tiếp cận được vốn vay... Theo ông Huỳnh Trung Thành, Giám đốc HTX nông nghiệp An Nhứt (huyện Long Điền), HTX hiện có 330 hộ, với 1.080 thành viên đang tham gia sản xuất trên diện tích 222ha, sản lượng  3.441 tấn/năm. Để nâng cao hiệu quả hoạt động và tăng thu nhập cho các thành viên, thời gian qua, HTX đã từng bước đa dạng hóa dịch vụ nông nghiệp như: trực tiếp sản xuất và cung ứng lúa giống, đầu tư hiện đại hóa khâu thu hoạch lúa và làm dịch vụ theo yêu cầu... Để mạnh dạn mở rộng 13 loại hình dịch vụ, HTX đã được hỗ trợ từ nguồn vốn BCAF. Tuy nhiên, số tiền cho vay còn ít, thời gian vay ngắn nên chưa đáp ứng được kế hoạch phát triển mở rộng sản xuất của HTX.

Một khó khăn khác là các quy định, quy chế về thời gian vay, đối tượng cho vay cũng đang là rào cản khiến cho Quỹ chưa phát huy hiệu quả. Chẳng hạn, BCAF chỉ hỗ trợ vốn theo thời vụ, chưa hỗ trợ được nhu cầu đầu tư lâu dài cho các HTX. Ông Vũ Ngọc Ẩn, thành viên của Hội đồng quản trị HTX Quyết Thắng (TP.Bà Rịa) cho biết, sau khi được tiếp cận nguồn vốn từ BCAF, HTX đã đầu tư mô hình sản xuất nông - lâm - ngư nghiệp, áp dụng khoa học kỹ thuật trong nuôi trồng thủy sản đạt hiệu quả cao. Tuy nhiên, thời gian hỗ trợ vốn quá ngắn, chỉ trong vòng 6 tháng, trong khi chu kỳ sản xuất lại kéo dài 1 năm nên HTX khó xoay xở để trả vốn đúng hạn. 

Hiện nay, tình hình tự thu xếp vốn của các HTX thấp, phổ biến ở mức dưới 20%, đồng thời khả năng tiếp cận các nguồn vốn tín dụng gặp rất nhiều khó khăn. Phần lớn HTX không có tài sản thế chấp để vay vốn. Nếu có thì giấy tờ chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản trên đất chưa bảo đảm tính pháp lý cho nên không đủ điều kiện tiếp cận vốn từ các tổ chức tín dụng cũng như Quỹ BCAF. Bên cạnh đó, nhiều HTX chưa có khả năng xây dựng phương án kinh doanh, dự án đầu tư khả thi và hiệu quả. Trước thực tế trên, BCAF đã lập Đề án trình UBND tỉnh về việc sửa đổi Điều lệ hoạt động của Quỹ cho phép mở rộng đối tượng, cho bổ sung thêm nguồn vốn để mở rộng diện hỗ trợ đến tận các thành viên HTX, nhất là các HTX trên địa bàn xây dựng nông thôn mới. 

Bài, ảnh: MINH AN