An toàn vệ sinh thực phẩm: Phía sau vẻ ngoài bắt mắt là những điều bất ổn

Qua đợt giám sát vệ sinh an toàn thực phẩm (VSATTP) của UBMTTQVN tỉnh trong tuần qua (ngày 18, 19-9) cho thấy, một số cơ sở sản xuất, kinh doanh chế biến thức ăn đường phố trên địa bàn TP.Vũng Tàu và TP.Bà Rịa vẫn chưa tuân thủ nghiêm túc các quy định về VSATTP. Trong khi đó, công tác quản lý còn gặp nhiều khó khăn. 

CHỦ CƠ SỞ PHỚT LỜ VSATTP

Khu vực bán hàng cho khách của cơ sở Long Thành Bakery (27 Nguyễn Trường Tộ, TP.Vũng Tàu) nhìn rất gọn gàng, ngăn nắp. Mỗi loại bánh được đựng trong những chiếc tủ riêng biệt, sạch sẽ và đẹp mắt. Nhưng những hình ảnh này hoàn toàn đối lập với khu vực sản xuất bánh. Các khuôn làm bánh bao quanh nhiều lớp bơ đã bị cháy đen vì được dùng làm bánh nhiều lần nhưng không vệ sinh thường xuyên. Ở tủ đựng bánh thành phẩm, cơ sở còn tận dụng để bố trí thêm một số mặt hàng, vật dụng không liên quan gì đến công việc làm bánh như: nấm, nho khô, thuốc tây… Ở khu vực sản xuất, cơ sở còn bố trí lộn xộn giữa dụng cụ sản xuất và đồ dùng sinh hoạt trong gia đình. 

Thành viên Đoàn giám sát VSATTP của UBMTTQVN tỉnh kiểm tra nguồn gốc nguyên liệu sản xuất bánh mì tại cơ sở Long Thành Bakery (27 Nguyễn Trường Tộ, TP. Vũng Tàu).

Không vi phạm nhiều lỗi như cơ sở Long Thành Bakery, nhưng tiệm bánh Minh Nguyệt (153, Lê Lai, TP.Vũng Tàu) cũng cần phải nghiêm túc khắc phục nhiều hạn chế trong thực hiện VSATTP. Giấy chứng nhận đủ điều kiện an toàn thực phẩm của cơ sở đã hết hạn gần 1 năm nhưng chủ cơ sở cũng chưa làm thủ tục xin cấp lại. Khu vực sản xuất bánh cũng đồng thời là bếp ăn của gia đình. Do đó, vật dụng làm bánh để lẫn với dụng cụ sinh hoạt, rất lộn xộn. Thùng đựng đường sản xuất bánh có côn trùng (kiến) do không được bảo quản cẩn thận. Nhà vệ sinh nằm sát khu vực chế biến bánh nhưng không có vách ngăn... 

Thành viên Đoàn giám sát VSATTP của UBMTTQVN tỉnh kiểm tra nguyên liệu chế biến bánh kem tại tiệm bánh Minh Nguyệt (53 Lê Lai, TP.Vũng Tàu).

Còn chủ quán cơm miền Tây (10-11 Lê Thành Duy, TP.Bà Rịa) lại tận dụng đoạn vỉa hè con hẻm bên cạnh làm nơi chế biến thức ăn. Tại thời điểm giám sát, Đoàn ghi nhận một số loại gia vị, thực phẩm như: ớt cay, hành lá, nước mắm, bún… được đựng trong những tô nhỏ, che đậy sơ sài. Thậm chí, ly uống nước được úp trực tiếp trên nền gạch. Khu chế biến thức ăn của quán cơm miền Tây nằm trên vỉa hè của con hẻm, có nhiều người qua lại, nhưng chủ quán không làm vách ngăn. 

Tương tự, cơ sở Bún Hoàng Thị Lễ (295 Trần Hưng Đạo, TP.Bà Rịa) cũng có nhiều vi phạm về VSATTP. Chẳng hạn như, cơ sở có 6 người lao động nhưng tất cả đều không được trang bị khẩu trang. Lao động nam còn mặc quần áo cộc trong qúa trình làm bún. Bún được đóng vào nhiều túi ni-lông nhỏ, nhưng lại đặt trực tiếp lên sàn nhà. Túi ni-lông dùng để đựng bún được cơ sở bỏ vào những cái giỏ cũ và bẩn. Bột dùng để làm bún cũng đặt trên sàn nhà có nguồn nước chảy qua…

Các thành viên Đoàn giám sát VSATTP của UBMTTQVN tỉnh giám sát quá trình sản xuất bún tại cơ sở bún Hoàng Thị Lễ (295 Trần Hưng Đạo, TP. Bà Rịa).

Trên đây là những gì mà Đoàn giám sát “mục sở thị” tại các cơ sở sản xuất, kinh doanh, chế biến thức ăn đường phố tại TP.Vũng Tàu và TP.Bà Rịa. Qua giám sát thực tế cho thấy, tình trạng vi phạm các quy định về VSATTP còn khá phổ biến tại các cơ sở sản xuất, kinh doanh, chế biến thực phẩm, trong khi đó công tác quản lý vẫn gặp nhiều khó khăn. 

CÔNG TÁC QUẢN LÝ GẶP KHÓ KHĂN

Có một đặc điểm chung, khi phát hiện các lỗi vi phạm về VSATTP, Đoàn giám sát của UBMTTQVN tỉnh đã đề nghị chủ các cơ sở lý giải nguyên nhân, hầu hết chủ của các cơ sở đều đưa ra những lý do bao biện tương tự nhau, như: Diện tích cơ sở còn chật hẹp; quy mô nhỏ nên cơ sở sản xuất cũng là nơi ở của gia đình. Việc nguyên vật liệu được cất giữ chưa hợp lý, an toàn thì chủ cơ sở lại giải thích là để tạm thời trước khi chế biến… Qua đó cho thấy, chủ các cơ sở  sản xuất, kinh doanh thực phẩm chưa có nhận thức đầy đủ về VSATTP.

Ông Nguyễn Văn Trung, Trưởng Phòng Y tế TP.Bà Rịa cho biết, trên địa bàn có hơn 1.000 cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm, nhưng chủ yếu có quy mô nhỏ. Hầu hết các cơ sở đều không liên hệ với cơ quan quản lý để được hướng dẫn, cấp giấy chứng nhận ATTP nên công tác quản lý rất khó. Bên cạnh đó, ý thức, đạo đức, trách nhiệm của một số cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm còn chưa cao, chưa tuân thủ đúng các quy định về VSATTP. “Tôi cho rằng, UBND các phường, xã cần tiến hành rà soát, thống kê lập danh sách các cơ sở để phối hợp với Phòng Y tế tổ chức các lớp phổ biến về thực hành VSATTP, cũng như tổ chức cho các cơ sở ký cam kết sản xuất, kinh doanh, chế biến thực phẩm an toàn. Việc kiểm tra quá trình thực hiện cam kết cũng cần được tổ chức thường xuyên và có hướng xử lý nghiêm khắc với cơ sở vi phạm”, ông Trung đề xuất.

Còn tại TP.Vũng Tàu, phần lớn các cơ sở sản xuất, kinh doanh, chế biến thực phẩm nhập nguồn nguyên liệu từ nhiều địa phương khác nhau như TP.Hồ Chí Minh, Long An, Đồng Nai, Đà Lạt… nên việc kiểm tra, phát hiện và truy xuất nguồn gốc gặp khó khăn. Mặt khác, số cơ sở sản xuất, chế biến, kinh doanh thực phẩm nhiều, đa dạng và thiếu tập trung, chủ yếu là gia đình nhỏ lẻ nên các hành vi vi phạm VSATTP ngày càng phức tạp và diễn ra ở tất cả các khâu trong quá trình sản xuất, kinh doanh, chế biến thực phẩm. Khó khăn là vậy, nhưng cán bộ làm công tác chuyên môn về VSATTP, nhất là ở một số xã, phường còn thiếu và kiêm nhiệm nhiều công tác khác và thường xuyên bị thay đổi vị trí nên công tác quản lý về VSATTP chưa đạt hiệu quả cao. Bà Nguyễn Thị Bạch Ngân, Phó Chủ tịch UBND TP. Vũng Tàu cho biết, trong thời gian tới, thành phố sẽ triển khai nhiều giải pháp về kiểm soát VSATTP, trong đó tập trung kiểm tra VSATTP đối với các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm; ngành Y tế phối hợp với Phòng VH-TT, Trung tâm VH-TT tuyên truyền sâu rộng các kiến thức pháp luật về VSATTP tới người kinh doanh thực phẩm, đồng thời, hướng dẫn người dân lựa chọn, bảo quản, chế biến thực phẩm an toàn.

Bài, ảnh: TUỆ LÂM