Khai thác hải sản đối mặt nhiều khó khăn

Từ đầu năm 2018 đến nay, thời tiết trên biển không thuận lợi đã ảnh hưởng lớn đến việc bắt hải sản của ngư dân BR-VT. Cùng với đó, nguồn lợi hải sản cũng đang dần cạn kiệt càng khiến ngư dân thêm khó khăn. Trước thực trạng này, cần tiếp tục triển khai đồng bộ nhiều giải pháp để phát triển nghề khai thác hải sản theo hướng bền vững.

NHIỀU TÀU LỖ NẶNG

Bốc xếp cá tại cảng Bến Đá, phường 5, TP.Vũng Tàu.

Cuối tháng 7, sau hơn 20 ngày ra khơi, tàu cá BV9749 của bà Nguyễn Thị Cúc, trú tại 98/13/10 Bạch Đằng, phường 5, TP.Vũng Tàu đã cập cảng INCOMAP. Tàu có công suất 400CV, chủ yếu đánh bắt mực và một số loại cá bò, ngừ. Theo bà Cúc, những năm trước, việc đánh bắt khá thuận lợi, mỗi chuyến biển 20-25 ngày, tàu khai thác được khoảng 20 tấn cá, 200-300kg mực các loại. Sau khi trừ chi phí và tiền chia bạn ghe, bà thu lời 20-30 triệu đồng/chuyến. Tuy nhiên, năm nay, tình hình đánh bắt gặp rất nhiều khó khăn. “Chuyến tàu vừa cập bến, tôi chỉ thu được 2 tấn cá bò, 500kg cá ngừ và 50kg mực, bán được gần 50 triệu đồng. Trừ chi phí dầu, thực phẩm, máy móc và bạn ghe, tôi lỗ khoảng 80 triệu đồng. Tính chung từ đầu năm đến nay,  cả 5 chuyến biển thì không có chuyến nào có lãi. Chuyến trúng nhất cũng chỉ đạt 7-10 tấn cá, 100kg mực, thu về 120-130 triệu đồng. Tổng cộng, tôi lỗ hơn 150 triệu đồng. Không chỉ tôi, nhiều tàu câu ở ngư trường Nam Trường Sa đều gặp phải tình trạng trên”, bà Cúc buồn rầu nói.

Ông Huỳnh Cấy, ngụ tại số 60/20/2A Bạch Đằng, TP.Vũng Tàu, hiện đang sở hữu 2 tàu lưới vây, tổng công suất 1.000CV cũng ở trong tình trạng tương tự. Thông thường mọi năm, mỗi chuyến biển kéo dài gần 1 tháng, cặp tàu của ông Cấy đánh bắt gần 30-35 tấn cá ngừ, cá nục, bạc má, cá thu… Với giá bán bình quân (cho tàu dịch vụ thu mua ngoài biển) 20-25 ngàn đồng/kg cá ngừ, 7 ngàn đồng/kg cá nục, 25 ngàn đồng/kg cá ngân, sau khi trừ chi phí, ông Cấy thu lãi hơn 100 triệu đồng/chuyến biển. Tuy nhiên, năm nay, sản lượng cá đánh bắt thấp kỷ lục. Ông Cấy cho biết, các chuyến biển từ đầu năm đến nay chỉ đạt 10-15 tấn/chuyến, chỉ bằng gần 50% so với trước. Dù giá cá đã tăng 3-10 ngàn đồng/kg (tùy loại) nhưng ông vẫn lỗ cả chục triệu đồng/chuyến biển.

Ông Huỳnh Cấy nhận định: “Nguyên nhân chính khiến sản lượng đánh bắt giảm mạnh là do thời tiết không thuận lợi, thứ hai là do nguồn lợi hải sản cũng đang dần cạn kiệt. Ngay từ đầu năm, ngư trường Trường Sa thường xuyên có gió mạnh, thậm chí cấp 8-9 nên tàu cá không thể di chuyển để đánh bắt, phải neo giữa biển để bảo đảm an toàn. Bên cạnh đó, sau nhiều năm các tàu lưới kéo (giã cào) “hoành hành”, lượng thủy hải sản tại các ngư trường giảm mạnh”.

Tại các địa phương khác, sản lượng đánh bắt hải cũng không mấy khả quan. Ngư dân Nguyễn Văn Nhỏ, ngụ ấp Tân An, xã Phước Tỉnh, huyện Long Điền cho biết, một vài năm gần đây, sản lượng hải sản có chiều hướng giảm. Tuy nhiên, chưa có năm nào giảm mạnh như năm nay, hiện chỉ bằng 60-70% so với mọi năm. Do đó, từ đầu năm đến nay, ông Nhỏ bị lỗ cả trăm triệu đồng.

HƯỚNG ĐẾN PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG

Cán bộ Đồn Biên phòng Phước Tỉnh tuyên truyền cho ngư dân không xâm phạm vùng biển nước ngoài.

Theo ông Nguyễn Hữu Thành, Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản tỉnh, hiện nay, tổng tàu cá trên địa bàn tỉnh 5.915 chiếc. Trong đội tàu đánh bắt của tỉnh, số tàu công suất lớn đánh bắt xa bờ (trên 90CV) là 3.123 chiếc. Số tàu đánh bắt gần bờ gần 3.000 chiếc, đây là con số rất lớn, làm mất cân bằng giữa năng lực khai thác và khả năng cho phép khai thác của nguồn lợi. Hiện nay, lượng hải sản chưa trưởng thành nhưng đã bị khai thác chiếm tỷ lệ khá lớn (khoảng 30-40%). Sản lượng hải sản khai thác mấy năm gần đây đã gần đạt đến ngưỡng cho phép khai thác. Ở một số vùng biển có độ sâu dưới 30m, sản lượng đánh bắt đã vượt giới hạn cho phép. Ngoài ra, việc đánh bắt bằng nghề giã cào thời gian qua cũng làm cho nguồn lợi hải sản đang dần cạn kiệt. Hiện nay, trên địa bàn tỉnh vẫn còn hơn 1.600 tàu lưới kéo, chiếm tỷ lệ 25% so với tổng số tàu đánh bắt trên địa bàn tỉnh. Để giải quyết tình trạng trên, các ngành chức năng đang tăng cường giám sát việc đóng mới, đăng ký, đăng kiểm tàu cá; Không cho đóng mới tàu cá có chiều dài dưới 15m, công suất máy dưới 90CV và tàu cá hành nghề lưới kéo. Đồng thời, khuyến khích ngư dân chuyển đổi nghề lưới kéo sang nghề lưới rê, câu, vây, lồng bẫy; Tăng cường hỗ trợ bà con ngư dân đóng mới, nâng cấp tàu cá khai thác xa bờ công suất trên 90CV và ứng dụng công nghệ, thiết bị hiện đại trong khai thác, bảo quản sản phẩm. 

Phân loại cá tại cảng Bến Đình, phường 5, TP.Vũng Tàu.

Bên cạnh đó, nhằm chấm dứt tình trạng tàu cá xâm phạm vùng biển nước ngoài theo khuyến cáo của Ủy ban châu Âu (EC), Chi cục Thủy sản cũng tăng cường tuyên truyền cho ngư dân không vi phạm. Theo Sở NN-PTNT, sau đợt giám sát việc đánh bắt hải sản tại một số tỉnh ven biển cuối tháng 5-2018 vừa qua, EC đã gia hạn thêm 6 tháng để Việt Nam thực hiện tốt hơn các khuyến nghị về khai thác hải sản. Theo đó, đến tháng 1-2019, Đoàn thanh tra của EC sẽ trở lại Việt Nam kiểm tra và sẽ ra quyết định gỡ “thẻ vàng” hay phạt “thẻ đỏ” đối với hàng hải sản xuất khẩu của Việt Nam vào thị trường châu Âu.

Trước những vấn đề EC đưa ra, Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Nguyễn Xuân Cường yêu cầu các địa phương cần nghiêm túc khắc phục tồn tại, thiếu sót, bất cập trong thời gian qua. 

Bài, ảnh: QUANG VINH