Ngày 23/6/2025, tại tổ thảo luận số 4 Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, đại biểu Nguyễn Thị Yến, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã có những góp ý sâu sắc đối với hai dự án luật quan trọng: Luật Chuyển giao người đang chấp hành án phạt tù và Luật Dẫn độ.
 |
| Đại biểu Nguyễn Thị Yến, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu phát biểu tại tổ. |
Phát biểu tại phiên thảo luận, đại biểu Nguyễn Thị Yến nhấn mạnh sự cần thiết phải ban hành Luật Chuyển giao người đang chấp hành án phạt tù, nhằm khắc phục tình trạng thiếu đồng bộ trong khuôn khổ pháp lý hiện hành. Bà cho rằng, việc thiết lập một đạo luật riêng biệt là bước tiến quan trọng để bảo đảm quyền con người, đồng thời tăng cường hợp tác tư pháp quốc tế trong xử lý các vụ án có yếu tố nước ngoài. Từ thực tiễn xét xử và thi hành án, đại biểu Yến đã đề nghị bổ sung định nghĩa rõ ràng về “nước chuyển giao” và “nước nhận” để tránh nhầm lẫn; đồng thời đề xuất quy định linh hoạt hơn về thời hạn còn lại của án tù khi tiếp nhận phạm nhân, nhằm bảo đảm tính nhân đạo trong những trường hợp đặc biệt.
Một điểm nhấn khác trong phần phát biểu là kiến nghị về việc cho phép Tòa án Việt Nam được quyền từ chối chuyển đổi hình phạt nếu bản án của nước chuyển giao không tương thích với hệ thống pháp luật hình sự Việt Nam. Theo bà Yến, quy định này nhằm bảo vệ chuẩn mực pháp lý quốc gia, tránh việc chuyển đổi gượng ép dẫn đến hệ quả oan sai hoặc mâu thuẫn pháp luật. Bà cũng đề xuất bổ sung cơ chế phối hợp liên quốc gia trong việc xem xét lại bản án, nhằm tạo điều kiện cho quá trình giám đốc thẩm hoặc tái thẩm diễn ra công bằng và khách quan hơn.
Đối với Luật Dẫn độ, đại biểu Nguyễn Thị Yến đánh giá cao nỗ lực xây dựng luật riêng để cụ thể hóa quy định của Hiến pháp, hoàn thiện hành lang pháp lý cho hoạt động dẫn độ trong bối cảnh tội phạm xuyên quốc gia ngày càng gia tăng. Tuy nhiên, bà lưu ý rằng việc áp dụng nguyên tắc “song trùng tội danh” không nên hiểu cứng nhắc là sự trùng khớp tuyệt đối giữa hai hệ thống pháp luật. Bà dẫn chứng thực tiễn đã có vụ việc giữa Việt Nam và một quốc gia châu Âu bị đình trệ do khác biệt trong mô tả hành vi vi phạm.
 |
| Quang cảnh thảo luận tổ. |
Bà Yến cũng kiến nghị nâng cao hiệu lực pháp lý của cam kết “có đi có lại” khi dẫn độ, bằng cách yêu cầu văn bản cam kết phải là công hàm ngoại giao hoặc văn bản tương đương do cơ quan trung ương phát hành. Ngoài ra, bà đề xuất bỏ quy định không khả thi về cam kết bồi thường ngay từ đầu nếu xảy ra oan sai trong trường hợp bắt khẩn cấp; thay vào đó, cần dựa trên kết luận chính thức của Tòa án. Một điểm đặc biệt quan trọng trong bài phát biểu là đề xuất cho phép dẫn độ công dân Việt Nam trong trường hợp người đó đã từ bỏ quốc tịch hoặc mang quốc tịch khác và phạm tội đặc biệt nghiêm trọng, nhằm bịt lỗ hổng pháp lý đang bị lợi dụng để trốn tránh truy cứu trách nhiệm hình sự.
Những kiến nghị của đại biểu Nguyễn Thị Yến không chỉ bám sát thực tiễn mà còn thể hiện tinh thần trách nhiệm cao trong việc xây dựng hệ thống pháp luật đồng bộ, hiện đại, góp phần khẳng định vai trò chủ động của Việt Nam trong hợp tác quốc tế về tư pháp hình sự.
CHÂU VŨ - PHÚC LƯU