Sáng 12/6, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, với 461/465 đại biểu tán thành, tỷ lệ 97,28%, Quốc hội đã chính thức thông qua Nghị quyết về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh năm 2025.
Đây được xem là một quyết sách mang tính lịch sử, mở ra thời kỳ chuyển đổi toàn diện trong tổ chức và vận hành bộ máy hành chính quốc gia theo hướng tinh gọn, hiện đại, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả.
Lần đầu tiên sau gần nửa thế kỷ, cơ cấu địa giới hành chính cấp tỉnh được tái cấu trúc toàn diện, hợp nhất 52 tỉnh, thành để hình thành 23 đơn vị hành chính mới và giữ nguyên 11 đơn vị hiện có, đưa tổng số từ 63 xuống còn 34.
 |
| Đại biểu Nguyễn Thị Yến: “Bảo đảm tính đồng bộ thể chế - Xử lý thấu đáo vấn đề biên chế, tài sản và phân quyền”. |
Nghị quyết có hiệu lực thi hành kể từ ngày được Quốc hội thông qua. Theo kế hoạch, mô hình chính quyền địa phương hai cấp (tỉnh và xã) sẽ chính thức vận hành tại các đơn vị mới từ ngày 1/7/2025 - đánh dấu giai đoạn phát triển mới, đồng bộ, thống nhất và gần dân hơn trong quản trị quốc gia.
ĐẠI BIỂU NGUYỄN THỊ YẾN: “BẢO ĐẢM TÍNH ĐỒNG BỘ THỂ CHẾ - XỬ LÝ THẤU ĐÁO VẤN ĐỀ BIÊN CHẾ, TÀI SẢN VÀ PHÂN QUYỀN”
Phát biểu tại hội trường trước thời điểm biểu quyết thông qua nghị quyết, đại biểu Nguyễn Thị Yến, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu khẳng định đây là một chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, thể hiện quyết tâm chính trị cao trong việc đổi mới tổ chức bộ máy nhà nước một cách toàn diện, bài bản và căn cơ.
Theo đại biểu, Nghị quyết này là sự cụ thể hóa Nghị quyết số 60 ngày 12/4/2025 của Trung ương, nhằm tổ chức lại không gian phát triển, tái cấu trúc đơn vị hành chính phù hợp với điều kiện thực tiễn và yêu cầu phát triển đất nước. Đại biểu nhấn mạnh, về mặt lịch sử, quá trình điều chỉnh đơn vị hành chính đã từng được thực hiện nhiều lần, từ 69 tỉnh năm 1945, hợp nhất còn 38 tỉnh năm 1976, sau đó lại tách dần ra đến 63 tỉnh, thành phố như hiện nay. Việc quay lại mô hình hợp nhất như lần này là phù hợp với xu thế phát triển của thời đại, thể hiện tư duy chiến lược và tầm nhìn dài hạn về phát triển quốc gia.
Về thời điểm hiệu lực thi hành, đại biểu Nguyễn Thị Yến đánh giá cao việc Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đề xuất xác lập hiệu lực từ ngày được Quốc hội thông qua, tạo cơ sở pháp lý kịp thời cho các địa phương chủ động triển khai công tác chuẩn bị. Đại biểu Yến cũng kiến nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội cần ban hành ngay Nghị quyết sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã, với hiệu lực từ ngày 1/7/2025 để thống nhất mốc thời gian vận hành mô hình chính quyền hai cấp trên cả nước, bảo đảm tính đồng bộ, không tạo khoảng trống thể chế.
Về chính sách, tổ chức biên chế, đại biểu dẫn chứng: tổng số cán bộ, công chức, viên chức chịu ảnh hưởng từ việc sáp nhập là 937.935 người, với dự kiến tinh giản 79.339 người. “Đây không chỉ là bài toán kỹ thuật, mà là vấn đề cải cách thể chế nhân sự công. Chính phủ cần sớm ban hành hướng dẫn cụ thể, minh bạch và công tâm, để xác định đúng đối tượng tinh giản, đồng thời có chính sách hỗ trợ chuyển đổi vị trí công tác, ổn định tâm lý và đời sống cho đội ngũ bị ảnh hưởng”, đại biểu Yến phân tích.
 |
| Đoàn ĐBQH tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu tại phiên họp lịch sử sáng 12/6. |
Về tài sản công, bà Yến nêu rõ: Việc sáp nhập làm phát sinh dôi dư 4.226 trụ sở làm việc và nhiều diện tích đất công. Tuy nhiên, hiện mới chỉ thống kê trụ sở thuộc hệ thống chính quyền địa phương, chưa bao gồm tài sản của cơ quan Trung ương đóng tại địa bàn như: Thuế, kho bạc, quân sự, viện kiểm sát, tòa án... Bà đề xuất Chính phủ cân nhắc có quy định chặt chẽ việc xử lý tài sản công sau sáp nhập, quy định rõ nguyên tắc phân loại, đấu giá minh bạch và đặc biệt là cho phép địa phương được sử dụng nguồn thu để tái đầu tư vào chính quyền điện tử, hạ tầng hành chính tập trung và dịch vụ công.
Về phân quyền, đại biểu Yến cho rằng việc hợp nhất các tỉnh sẽ thay đổi vai trò giữa các cấp chính quyền. Tuy nhiên, hiện chưa có hệ thống văn bản hướng dẫn phân quyền rõ ràng, nhất là với các địa bàn đô thị và vùng đặc thù. Đại biểu Yến đề xuất: “Cần ban hành khung phân cấp, phân quyền thống nhất giữa Trung ương - tỉnh - xã, đảm bảo phân định chức năng dọc - ngang một cách rành mạch, đồng thời linh hoạt với điều kiện từng địa phương”.
Kết thúc phát biểu, đại biểu Yến khẳng định: Việc Quốc hội thông qua Nghị quyết không chỉ là một sự kiện chính trị - hành chính trọng đại, mà còn là bước khởi đầu cho mô hình chính quyền hiện đại, cần sự đồng bộ chính sách từ Trung ương và sự chủ động của địa phương.
CHÂU VŨ - PHÚC LƯU
(Từ Hà Nội)