Ngày 9/5, Quốc hội đã thảo luận dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) với nhiều nội dung quan trọng.
 |
| Quang cảnh kỳ họp. |
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi trình bày chi tiết các nội dung tiếp thu, chỉnh lý với nhiều thay đổi, thể hiện sự nỗ lực của các cơ quan chức năng trong việc hoàn thiện khung pháp lý về thuế, đảm bảo tính khả thi, phù hợp với thực tiễn và đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế-xã hội trong giai đoạn mới.
Tăng thuế phù hợp với tình hình kinh tế-xã hội
Một trong những điểm đáng chú ý của dự thảo luật là quy định tăng thuế suất đối với mặt hàng rượu, bia, thuốc lá. Tuy nhiên, trong bối cảnh kinh tế-xã hội hiện nay, Chính phủ đề nghị áp dụng phương án 1 (mức thuế thấp hơn) đối với rượu, bia, thuốc lá và bắt đầu áp dụng từ năm 2027. Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thống nhất chỉnh lý dự thảo luật theo đề nghị này.
Về đối tượng chịu thuế đối với điều hòa nhiệt độ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thống nhất với đề xuất của Chính phủ, thay vì áp dụng trên toàn bộ các loại công suất, dự thảo luật chỉnh lý theo hướng chỉ áp dụng thuế với thiết bị có công suất từ 18.000 BTU đến 90.000 BTU - nhóm sản phẩm tiêu thụ điện năng lớn.
Một nội dung mới đáng chú ý là bổ sung nước giải khát có đường vào diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt. Theo dự thảo, mức thuế sẽ là 8% từ năm 2027 và tăng lên 10% từ năm 2028. Đây được xem là biện pháp nhằm định hướng tiêu dùng lành mạnh, góp phần phòng chống béo phì.
Thuế tiêu thụ đặc biệt với xe ô tô pick-up sẽ được điều chỉnh tăng dần 3% mỗi năm kể từ 2027, thay vì tăng đột ngột, để tạo sự ổn định cho thị trường.
Về thẩm quyền sửa đổi, bổ sung đối tượng chịu thuế, đối tượng không chịu thuế, theo Chủ nhiệm Phan Văn Mãi, để đảm bảo phù hợp với quy định của Hiến pháp và quyền lợi, nghĩa vụ nộp thuế của công dân, dự thảo luật đã được chỉnh lý theo hướng: “Trường hợp cần thiết phải sửa đổi, bổ sung đối tượng chịu thuế, đối tượng không chịu thuế để phù hợp với bối cảnh kinh tế-xã hội trong từng thời kỳ, Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định và tổng hợp vào Báo cáo của Chính phủ báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất”.
Đối với hàng hóa xuất khẩu bị trả lại sẽ cần phải gỡ bỏ gánh nặng thuế chồng thuế. Do đó, để tránh tình trạng đánh thuế hai lần đối với cùng một sản phẩm, dự thảo luật đã được chỉnh lý theo hướng quy định rõ: "Hàng hóa xuất khẩu ra nước ngoài đã nộp thuế tiêu thụ đặc biệt bị phía nước ngoài trả lại khi nhập khẩu thì thuộc đối tượng không chịu thuế”.
Về hàng hóa nhập kho ngoại quan rồi xuất khẩu, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính chia sẻ tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, dự thảo luật đã bổ sung quy định không thu thuế đối với "Hàng hóa từ nước ngoài nhập khẩu vào kho ngoại quan sau đó xuất khẩu sang nước khác theo quy định của pháp luật hải quan", tương tự như các hàng hóa quá cảnh khác.
Đảm bảo tinh thần cầu thị và lắng nghe
Trong phiên thảo luận, đã có 24 đại biểu Quốc hội phát biểu ý kiến. Nhìn chung, các ý kiến đánh giá cao báo cáo tiếp thu giải trình của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và thống nhất với nhiều nội dung của dự thảo luật.
Để hoàn thiện dự thảo, các ý kiến tập trung vào đối tượng chịu thuế, không chịu thuế, việc xác định thuế tiêu thụ đặc biệt đối với xăng, điều hòa nhiệt độ, bổ sung nghiên cứu về nhựa, lộ trình và mức thuế đối với rượu bia, phạm vi thuế suất đối với nước giải khát và các vấn đề liên quan đến ôtô, thuốc lá cùng nhiều nội dung khác. Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho biết sẽ chỉ đạo cơ quan soạn thảo, cơ quan thẩm tra nghiên cứu tiếp thu các ý kiến để hoàn thiện dự thảo luật.
Sau phiên thảo luận, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng đã giải trình thêm về một số nội dung liên quan. Ông Thắng nhấn mạnh thêm về sự cần thiết của việc đánh thuế tiêu thụ đặc biệt nước giải khát có đường. Theo Bộ trưởng, trên thế giới có 107 quốc gia đã đánh thuế đối với mặt hàng này. Tại ASEAN, có 7/11 quốc gia đã đánh thuế và ông cũng cho biết thêm, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã khuyến nghị Việt Nam áp dụng tối thiểu 20% thuế tiêu thụ đặc biệt đối với mặt hàng này.
Đối với sản phẩm túi nilon và đồ nhựa, ông Thắng cho biết Bộ Tài chính sẽ tiếp tục nghiên cứu về việc sử dụng chế tài thuế để hạn chế các mặt hàng gây ô nhiễm môi trường này. Thời hiệu áp dụng thuế sẽ cân nhắc kỹ lưỡng để đảm bảo mục tiêu của Quốc hội và tránh gây sốc cho doanh nghiệp.
XUÂN NGUYỄN