Tháng 3/1975, cuộc Tổng tiến công và nổi dậy của quân và dân ta bắt đầu diễn ra và giành thắng lợi liên tiếp. Trước diễn biến “một ngày bằng hai mươi năm”, ngày 14/4/1975, Bộ Chính trị quyết định thực hiện chiến dịch giải phóng Sài Gòn - Gia Định mang tên Hồ Chí Minh.
 |
| Đại tướng Võ Nguyên Giáp cùng các đồng chí trong Quân ủy Trung ương duyệt phương án tác chiến Chiến dịch Hồ Chí Minh. Ảnh: TTXVN |
Bước vào mùa Xuân 1975, Quân đoàn 1 - quân đoàn đầu tiên của Quân đội Nhân dân Việt Nam vẫn còn đóng tại thị xã Tam Điệp (tỉnh Ninh Bình). Nhằm tạo thế mạnh áp đảo địch, Quân ủy Trung ương quyết định điều động Quân đoàn 1 vào tham gia chiến dịch Hồ Chí Minh.
Ngày 18/3/1975, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã ra lệnh cho Quân đoàn 1 sẵn sàng lên đường hành quân vào miền Nam tham gia chiến đấu trong trận đánh cuối cùng. Ngoại trừ sư đoàn 308 ở lại miền Bắc làm dự bị chiến lược, đề phòng Mỹ phản ứng quân sự, còn lại 2 sư đoàn bộ binh (320B và 312) và toàn bộ các lực lượng binh khí kỹ thuật lên đường. Đội hình hành quân của Quân đoàn 1 đi theo đường Trường Sơn từ miền Bắc vào thẳng khu vực Tây Bắc Sài Gòn.
Trong chiến dịch Hồ Chí Minh, lực lượng vận tải của Đoàn 559 đã huy động lượng lớn ô tô vận tải để chuyển Quân đoàn 1 từ Bắc vào tham gia chiến dịch Hồ Chí Minh. Ngày 19/4/1975, toàn bộ đội hình Quân đoàn 1 tham gia chiến dịch Hồ Chí Minh đã tập kết ở Đồng Xoài, Lộc Ninh (Bình Phước ngày nay).
Trong vòng 20 ngày, một sư đoàn huy động hơn 1.000 đầu xe, cơ động gọn đội hình quân đoàn binh chủng hợp thành với trang bị khí tài mạnh, vượt 1.200 cây số đường Trường Sơn, tới đích sớm hơn 6 ngày so với thời gian quy định. Đây là một chiến công, một kỳ tích của bộ đội vận tải Trường Sơn, vì trước đây, mỗi đoàn quân hành quân trên đường Trường Sơn phải mất từ 3 đến 6 tháng mới vào đến Đông Nam Bộ.
Trong cuộc hành quân này, Sư đoàn 312 là đơn vị đi xa nhất. Lúc nhận lệnh, đơn vị đang đóng ở huyện Hà Trung và huyện Thạch Thành (tỉnh Thanh Hóa). Với khí thế thần tốc, chỉ mất 10 ngày, sư đoàn đã vượt gần 2.000 km vào đến vị trí tập kết ở Đồng Xoài.
Sư đoàn 312 hành quân không nghỉ bất kể ngày đêm. Việc nấu ăn được thực hiện trong lúc chờ xe nguội máy, chiến sĩ ngủ ngay trên thùng xe. Đoàn quân miệt mài tiến tới phía trước đến nỗi "cháy bánh xe, long bánh pháo".
Trước đây, một ngày, đơn vị chỉ hành quân được khoảng 80 đến 100km, sau nâng dần lên 100-150km. Đến lúc cao điểm, có lúc đơn vị đã đi được 250-300km một ngày. Đúng ngày 12/4/1975, sư đoàn đã đến địa điểm tập kết tại Đồng Xoài.
Sự di chuyển thần tốc của Sư đoàn 312 và Quân đoàn 1 đã góp phần tạo ra thế mạnh áp đảo khiến binh lính chính quyền Sài Gòn đã rệu rã, lại càng mất tinh thần và kết quả là mau chóng tan rã hoàn toàn vào ngày 30/4/1975.
NGUYÊN CHƯƠNG
(Tổng hợp)