Ngày 26/4/1975, khi Chiến dịch Hồ Chí Minh mở màn, Bộ chỉ huy Sư đoàn 3 Sao Vàng cùng Tỉnh đội Bà Rịa đã họp bàn triển khai phương án giải phóng Bà Rịa-Vũng Tàu.
 |
| Nhân dân thị xã Bà Rịa chào đón Quân giải phóng. (Ảnh tư liệu) |
Cuộc tiến công giải phóng Bà Rịa-Vũng Tàu được tiến hành làm 2 giai đoạn: Giai đoạn I: Giải phóng thị xã Bà Rịa và toàn tỉnh Phước Tuy; Giai đoạn II: Giải phóng Vũng Tàu.
17h ngày 26/4/1975, 19 khẩu trọng pháo Sư đoàn Sao Vàng đã đồng loạt nổ súng vào các mục tiêu thuộc tiểu khu Phước Tuy, Trung tâm huấn luyện Vạn Kiếp và Chi khu Đức Thạnh, mở màn cuộc tiến công giải phóng Bà Rịa-Vũng Tàu.
Sau loạt pháo rền vang, xe tăng ta xuất kích từ hướng Núi Dinh, tiến vào thị xã Bà Rịa. Trung đoàn 141 được xe tăng và bộ binh hỗ trợ cùng bộ đội địa phương và lực lượng biệt động dẫn đường tiến công vào thị xã Bà Rịa và Trung tâm huấn luyện Vạn Kiếp. Toàn bộ các mục tiêu quan trọng trong thị xã được giao cho trung đoàn 141, sư đoàn Sao Vàng. Lần đầu tiên thấy xe tăng quân giải phóng trong thị xã Bà Rịa, quân địch vô cùng hoang mang và nhanh chóng tan rã.
6 giờ sáng 27/4/1975, lá cờ Mặt trận dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam đã tung bay trên nóc dinh Tỉnh trưởng ngụy. Tỉnh trưởng, Phó tỉnh trưởng và các trưởng ty ngụy quyền đều rút chạy về Vũng Tàu từ đêm. Lực lượng thị xã tiếp tục phát triển ra hướng Cầu Mới, Ty chiêu hồi.
Trưa 27/4/1975, sư đoàn Sao Vàng đã chiếm được Tỉnh đoàn bảo an và đánh chiếm Trung tâm Vạn Kiếp và chiếm lĩnh hoàn toàn các cơ quan của địch trong nội ô lúc 15 giờ cùng ngày. Thị xã Bà Rịa được hoàn toàn giải phóng, cờ Mặt trận phấp phới bay trên Tháp nước Nhà Tròn Bà Rịa.
Trong lúc Sư đoàn Sao Vàng tập trung lực lượng tiến công chi khu Đức Thạnh và Tiểu khu Phước Tuy thì lực lượng vũ trang địa phương được giao nhiệm vụ chủ yếu trên địa bàn Xuyên Mộc và Long Đất. Sáng 27/4/1975, lực lượng vũ trang bao vây, áp sát chi khu Xuyên Mộc. Quân địch tháo chạy hỗn loạn về Bà Rịa và Vũng Tàu, bị tiểu đoàn 445 chốt tại ngã 3 Long Điền chặn đánh tại cánh đồng An Nhứt. Trưa 27/4/1975, Xuyên Mộc được giải phóng.
Tiểu đoàn 445 bộ đội tỉnh cùng với Đại đội 41 của huyện Châu Đức đồng loạt mở cuộc tiến công vào chi khu Long Điền, làm chủ hoàn toàn thị trấn Long Điền vào lúc 9 giờ sáng 27/4/1975. Sau đó, tiếp tục phối hợp với đại đội 25, 26 của Long Đất đánh tan rã 2 tiểu đoàn bảo an của địch, hỗ trợ du kích và nhân dân các xã nổi dậy chiếm lĩnh các chi khu và trụ sở xã.
Trưa 27/4/1975, Đại đội du kích liên xã: Long Tân-Phước Thạnh-Phước Thọ-Phước Hòa Long vừa được thành lập trong chiến dịch đã phối hợp với Đại đội 25 huyện Long Đất tiến công chi khu và chi nhánh cảnh sát Đất Đỏ. Địch hoang mang cực độ, bỏ súng, bỏ đồn chạy thoát thân.
Các xã Phước Thạnh, Phước Thọ, Phước Hoà Long được giải phóng lúc 12 giờ 30 phút, ngày 27/4/1975. Cờ Tổ quốc, cờ Mặt trận bay rợp trời Long Đất. 16 giờ cùng ngày, xã Phước Lợi được giải phóng. 10 giờ ngày 28/4/1975, C.25 bộ đội huyện Long Đất vận động xuống Long Hải chặn toàn bộ số tàn quân địch, huyện Long Đất được giải phóng hoàn toàn.
NGUYÊN CHƯƠNG
(Tổng hợp)