NỘI DUNG LIÊN QUAN:
Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn dành sự quan tâm đặc biệt về cuộc sống, sinh hoạt, tâm tư của học sinh miền Nam trên đất Bắc. Tình yêu của Bác bao la, đại đồng và ai cũng cảm thấy gần gũi, ruột thịt, như dành cho riêng mình.
 |
| Bác Hồ đến thăm thầy cô giáo và các cháu HS miền Nam ở Hải Phòng nhân ngày 1/6/1957. |
Tình yêu thương ruột thịt
Cuối năm 1954, thiếu nhi, HS miền Nam bắt đầu tập kết ra Bắc. Bận trăm công nghìn việc nhưng Bác rất quan tâm và luôn thăm hỏi tình hình các cháu HS miền Nam.
Tết năm 1955, không thể vào Thanh Hóa và Nghệ An để thăm và chúc Tết cán bộ, bộ đội và HS thiếu nhi miền Nam vừa tập kết, Bác gửi thư chúc Tết và chuyển quà bánh vào tặng. Thư chúc Tết của Bác có lời lẽ ngắn gọn, nhưng tình cảm nồng hậu.
Với việc lựa chọn địa điểm thành lập các trường HS miền Nam, Bác nhắc Bộ Giáo dục tìm những nơi thuận tiện giao thông, gần Hà Nội, gần Bác.
Ngày 1/6/1955, nhân ngày Quốc tế Thiếu nhi đầu tiên được tổ chức ở nước ta sau hòa bình lập lại, Bác gửi thư cho các cháu và cán bộ các trường HS miền Nam. Trong thư, Bác ân cần căn dặn: "… các cháu phải thương yêu giúp đỡ nhau, phải đoàn kết chặt chẽ", "đoàn kết giữa các cháu lớn và các cháu bé", "đoàn kết giữa các cháu vùng này với các cháu vùng khác", "đoàn kết giữa các cháu miền Nam với các cháu và đồng bào địa phương", "phải yêu lao động, giữ kỷ luật", "chớ tự do phóng túng", "phải tự lực cánh sinh", "không nên làm nũng", "phải thi đua, thi đua học tập, thi đua trong mọi việc".
Mỗi khi nghe tin HS chưa ngoan, Bác đều trực tiếp chỉ thị cho Ban Thống nhất và Phòng Giáo dục HS miền Nam của Bộ Giáo dục đến tận nơi tìm hiểu. Bác dặn mọi việc ở các trường HS miền Nam đều phải báo cáo với Bác. Bác thường xuyên cho người đến Ban Thống nhất và Bộ Giáo dục nắm tình hình nuôi dạy và ăn ở của các trường HS miền Nam. Năm nào cũng vậy, cứ gần đến dịp Tết, Bác lại gọi điện sang Ban Thống nhất và Bộ Giáo dục hỏi về việc chuẩn bị Tết ở các trường HS miền Nam.
Ông Nguyễn Văn Tiến và ông Nguyễn Phú Soại (lúc đó là lãnh đạo Đoàn đại diện Thường trực Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam ở miền Bắc) kể lại, một đêm trước Tết, Bác điện từ Phủ Chủ tịch hỏi về việc chuẩn bị Tết cho HS miền Nam vừa ở chiến trường ra. Bác hỏi tỉ mỉ từng việc đến khi 2 ông báo cáo đã đầy đủ, Bác mới an tâm cúp máy.
Bác căn dặn các cấp, các ngành và các thầy cô giáo: "HS miền Nam là vốn quý của miền Nam, vì vậy, nhiệm vụ của các cô, các chú là phải chăm sóc, nuôi dạy các cháu cho chu đáo, phải bảo đảm tiêu chuẩn, phải thực sự thương yêu các cháu như con em ruột thịt của mình".
 |
| Bác Hồ đến thăm trường Kathe Kollwitz Heim ở Moritzburg, tỉnh Dresden, Cộng hòa Dân chủ Đức, trường dành riêng cho HS Việt Nam, trong đó hơn một nửa là HS miền Nam tập kết. |
Ký ức không phai về Bác
Trong gần 21 năm, từ 1954-1975, 28 trường HS miền Nam đã được thành lập ở Hà Nội, Thanh Hóa, Nghệ An, Hải Phòng, Hà Đông, Hải Dương, Hưng Yên, Thái Bình, Nam Hà, Vĩnh Phú... Ngoài ra còn có cả Khu học xá Nam Ninh, Quế Lâm (Trung Quốc) và nước CHDC Đức.
Năm 1957, trên đường về nước sau khi dự lễ kỷ niệm 40 năm Cách mạng Tháng 10 Nga, Bác đến Quảng Tây, Trung Quốc để thăm cán bộ và HS Việt Nam đang học tập ở Khu học xá Trung ương Nam Ninh (còn có tên là "Nam Ninh dục tài học hiệu").
Sáng hôm đó, khi hồi kẻng báo hiệu tập hợp vang lên, hàng ngàn HS đổ về quảng trường lớn chờ đón Bác Hồ kính yêu. Tiếng hò reo vang một vùng trời: "Bác Hồ đến rồi!", "Bác Hồ muôn năm!..".
Trong buổi nói chuyện với HS Khu học xá Trung ương Nam Ninh, Bác nhắn nhủ: “Bác mong các cháu chăm chỉ học hành, siêng năng lao động và biết tiết kiệm, quý trọng của công. Không làm vỡ kính. Giấy trắng không được vẽ bừa bãi, lãng phí. Quần áo mặc phải giữ gìn sạch sẽ. Ta phải nhớ những thứ ấy ở đâu mà ra. Phải giữ gìn cẩn thận. Phải tiết kiệm, không được phung phí, vì nước ta còn nghèo, Nhân dân ta còn khó khăn gian khổ...”.
Những lời dạy của Bác Hồ đã được những HS miền Nam ngày ấy khắc cốt ghi tâm. Ông Trần Cao Đề, nguyên Giám đốc Sở Giao thông-Vận tải tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, cựu HS miền Nam học tập tại Khu học xá Trung ương Nam Ninh bày tỏ: “Những lời căn dặn, nhắn nhủ của Bác Hồ giúp chúng tôi ý thức rõ hơn về tinh thần dân tộc. Từ đó, chúng tôi càng có ý thức vươn lên trong học tập, rèn luyện, sao cho xứng đáng với sự quan tâm, tin tưởng, kỳ vọng của Bác, của Đảng và Chính phủ cùng đồng bào hai miền Nam - Bắc”.
Trong những năm tháng học tập ở miền Bắc, Đại tá Nguyễn Tuấn Dũng, nguyên Phó Giám đốc Công an tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cũng vinh dự được gặp Bác Hồ. Lần đầu tiên là vào năm 1959, tại buổi liên hoan tổ chức ở CLB Ba Đình. “Khi ấy, đến giờ giải lao, HS chúng tôi ùa đến vây quanh Bác. Tôi nhanh chân len giữa đám đông để được tới bên cạnh Bác, ôm lấy cánh tay Bác. Bác ôm từng cháu vào lòng, hôn lên trán và ân cần hỏi: “Các cháu ra đây có nhớ nhà, nhớ gia đình không?”.
Trong lòng cậu thiếu niên Nguyễn Tuấn Dũng khi ấy khát khao muốn lưu lại kỷ vật về Bác. Ba viên kẹo hạt sen được Bác tặng đã theo ông đi suốt hành trình trưởng thành, cho tới năm 1973 thì bị nước cuốn trôi trên đường hành quân qua dòng suối chảy xiết ở Trường Sơn.
Bác sĩ Hoàng Lê Thúy, cựu HS miền Nam lại có kỷ niệm không thể quên với Bác Hồ trong lần đầu tiên đi bầu cử vào sáng tháng 4/1959. Lúc đó, bà Thúy là một trong 12 HS được đứng làm hàng rào danh dự ngay cổng 67 Cửa Bắc.
Đúng 8 giờ, Bác đến cổng trường. Khi Bác vừa rời xe được vài bước thì “hàng rào danh dự” không còn giữ được nữa. Mọi người chạy ùa ra vây quanh Bác, ôm chầm lấy Bác, hô to: “Bác Hồ muôn năm!”. Bác thân mật hỏi: “Các cháu ăn có no không?, “Các cháu mặc có ấm không?”. Rồi Bác hỏi: “Ở đây có cháu nào lần đầu đi bỏ phiếu?”. “Tôi đáp rất to: “Thưa Bác cháu đây, cháu đây Bác” và giơ tay lên. Bác xoa đầu tôi và nói: "Các cháu cố gắng học hành cho thật tốt để xứng đáng là con em của đồng bào miền Nam, ngày thống nhất đất nước các cháu sẽ trở về quê hương phục vụ cho bà con quê hương mình!” . Chúng tôi không sao cầm được nước mắt. Tôi thấy Bác mắt ướt hàng mi…”, bà Thúy kể. Hôm ấy, trong phiếu bầu có tên của Bác. Không ai bảo ai, tất cả đều ghi “Bác Hồ muôn năm” ngay cạnh tên Bác…
Tờ thẻ cử tri hôm ấy, cô học trò Hoàng Lê Thúy luôn đem theo bên mình, trân quý một kỷ niệm với Bác. Năm 1967, trên đường đi công tác ở tuyến lửa Khu IV, nữ bác sĩ Hoàng Lê Thúy bị máy bay địch tập kích, vùi mình trong đất đá. Chiếc túi xách cùng tờ thẻ cử tri lạc mất giữa làn bom đạn...
KHÁNH CHI
(Còn nữa)