Lực lượng vũ trang Bà Rịa-Vũng Tàu: Chung sức giải phóng quê hương

Lực lượng vũ trang tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu ra đời từ khát vọng độc lập, tinh thần đoàn kết và ý chí kiên cường của Nhân dân. Từ những ngày đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, các phong trào cách mạng tại Bà Rịa-Vũng Tàu từng bước trưởng thành và phát triển, góp phần vào công cuộc đấu tranh giành độc lập cho dân tộc, thống nhất đất nước.

Bộ đội, du kích hỗ trợ Nhân dân phá ấp chiến lược trên địa bàn tỉnh. Ảnh: Tư liệu

Đội du kích Quang Trung và chiến lược du kích tài tình

Tháng 3/1946, tại hội nghị cán bộ tỉnh Bà Rịa dưới sự chủ trì của đồng chí Trần Xuân Độ, Đội du kích Quang Trung đã ra đời tại xã Long Phước. Đây là đội vũ trang tập trung đầu tiên của tỉnh do đồng chí Hoàng Tiêu làm chỉ huy trưởng, đánh dấu bước ngoặt lớn trong việc xây dựng lực lượng vũ trang địa phương. Ngày 9/3/1946, đội tuyên thệ tại rừng Long Tân.

Đội du kích Quang Trung ra đời đánh dấu một sự kiện có tính bước ngoặt của lực lượng vũ trang (LLVT) Bà Rịa-Vũng Tàu, thể hiện nhận thức đúng đắn của lãnh đạo tỉnh: Không có LLVT không thể tiến hành chiến tranh cách mạng. Đây là lực lượng tiền thân của Chi đội 16 Bà Rịa-Vũng Tàu.

Tháng 4/1946, Đội du kích Quang Trung ra quân lần đầu tiên, tiến công đồn Xà Bang. Trong trận đánh này, dưới sự chỉ huy của đồng chí Hoàng Tiêu và Chính trị viên Nguyễn Văn Đường, đội đã gây tổn thất cho quân Pháp. Mặc dù không lớn về quy mô, nhưng đây là trận mở màn của LLVT Bà Rịa-Vũng Tàu, khẳng định sức mạnh và tinh thần chiến đấu của quân và dân địa phương, cổ vũ cho hành trình kháng chiến chống thực dân trên địa bàn.

Sau đó, Đội du kích Quang Trung tiếp tục tham gia nhiều trận đánh khác như: phục kích đánh địch ở đồn Long Hải; xã Tam Phước; Giồng Ổi - Lộ 44; Ngãi Giao,  Lòng Tàu... Các trận đánh diễn ra quyết liệt và chủ động của quân ta đã gây thiệt hại nặng nề cho quân Pháp. Đồng thời, khẳng định chiến thuật du kích tài tình, đánh nhanh, rút gọn của quân ta; làm phá sản chiến lược đánh nhanh, thắng nhanh của thực dân Pháp, bảo vệ chính quyền non trẻ, góp phần cùng cả nước làm nên chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ.

Kháng chiến chống Mỹ, tinh thần bất khuất của quân dân Bà Rịa-Vũng Tàu

Sau chiến thắng Điện Biên Phủ và Hiệp định Genève, đế quốc Mỹ thay chân thực dân Pháp, biến miền Nam Việt Nam thành thuộc địa kiểu mới. LLVT Bà Rịa-Vũng Tàu lại một lần nữa đứng lên đáp trả. Đến năm 1958, đơn vị c.40 được thành lập tại Suối Quýt, đánh dấu mốc quan trọng trong công cuộc tái lập và phát triển LLVT địa phương trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Đơn vị này do đồng chí Lê Minh Thịnh làm chỉ huy trưởng, đồng chí Nguyễn Quốc Thanh là chỉ huy phó. 

Tháng 4/1960, Ban Quân sự tỉnh được lãnh đạo và củng cố bởi đồng chí Lê Minh Thịnh và các phó ban. Tỉnh ủy và Ban Quân sự quyết định thành lập thêm đơn vị c.45 từ lực lượng cán bộ khung của c.40, tuyển tân binh để mở rộng ba cấp quân tại tỉnh (bộ đội tỉnh, bộ đội huyện và quân dân du kích). Đến năm 1965, lực lượng được tăng cường mạnh mẽ với sự ra đời của Tiểu đoàn 445, hợp nhất từ hai đại đội 440 và 445, trở thành nỗi kinh hoàng của Mỹ - Ngụy và quân chư hầu Úc trên địa bàn Bà Rịa.

Trong kháng chiến chống Mỹ, LLVT tỉnh đánh 6.330 trận lớn nhỏ; loại khỏi vòng chiến đấu 53.000 tên địch; diệt và đánh thiệt hại nặng 3 trung đoàn, 15 tiểu đoàn, 173 đại đội, 220 trung đội; phá hủy 30 kho, 647 xe quân sự; bắn chìm 173 tàu xuồng; bắn rơi và phá hủy 176 máy bay...

Cuộc kháng chiến kết thúc thắng lợi vào mùa Xuân 1975 giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước, để lại bài học quý giá về tinh thần yêu nước, lòng quả cảm và niềm tin vào chiến thắng cho mọi thời đại.

Trải qua 30 năm chiến tranh, LLVT Bà Rịa-Vũng Tàu đã tạo nên nhiều trận chiến anh dũng, đẩy mạnh phong trào kháng chiến trong cả nước. Những cái tên Đội du kích Quang Trung, Chi đội 16 Bà Rịa-Vũng Tàu, “đại đội 440”, “đại đội 445”, “tiểu đoàn 445”… đã trở thành niềm tự hào của quân và dân Bà Rịa-Vũng Tàu, gắn liền với những chiến công rực rỡ. 

Đại tá Nguyễn Thành Trung, Chính ủy Bộ CHQS tỉnh cho biết, phát huy truyền thống hào hùng của LLVT Bà Rịa-Vũng Tàu, những năm qua, LLVT tỉnh luôn coi trọng nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, không ngừng học tập rèn luyện, nâng cao bản lĩnh chính trị, củng cố lòng tin, kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội.

TRÚC GIANG

* Bài viết có sử dụng tư liệu: Lịch sử Đảng bộ tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu, Lịch sử Nam Bộ kháng chiến, Lịch sử Đảng bộ quân sự tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu (1945-2010), Lịch sử Bà Rịa-Vũng Tàu kháng chiến (1945-1975)…