NỘI DUNG LIÊN QUAN:
Tiên phong nổ súng tiến công Bình Giã mở màn chiến dịch, chiến công của đại đội 445 và 440 góp phần vào thắng lợi chung của chiến dịch, thể hiện tinh thần quả cảm và bước trưởng thành vượt bậc của bộ đội địa phương.
 |
| Đại đội 445 tiến công ấp chiến lược Bình Giã, mở màn chiến dịch. (Ảnh tư liệu) |
Ba lần đánh thăm dò phản ứng địch
Đầu năm 1960, tỉnh Bà Rịa thành lập 2 đơn vị vũ trang tập trung của tỉnh: đại đội 40 và 45. Từ tháng 2 đến tháng 5/1960, các trận tiến công đồn Bình Ba, Ngãi Giao, Xuân Sơn, Sông Cầu, Xà Bang, Hắc Dịch, Bến Tàu liên tiếp giành thắng lợi. Bộ đội địa phương tập trung của tỉnh từng bước lớn mạnh cả về quân số và vũ khí.
Đầu năm 1961, Tỉnh ủy Bà Rịa quyết định tăng cường lực lượng vũ trang tập trung của tỉnh về làm nòng cốt xây dựng lực lượng vũ trang các huyện. Đồng thời, sáp nhập đại đội 40 và 45 thành đại đội 445. Đại đội 445 cơ động chiến đấu trên nhiều địa bàn trọng điểm của tỉnh, phối hợp với bộ đội huyện và du kích xã hỗ trợ cho đồng bào phá banh phá rã hàng loạt ấp chiến lược. Vùng giải phóng trong tỉnh được mở rộng.
Đầu năm 1964, Tỉnh ủy chủ trương mở đợt phá ấp chiến lược trên quy mô toàn tỉnh, kết hợp phá lỏng, phá rã đến phá banh từng mảng lớn ấp chiến lược, tạo điều kiện thuận lợi mở rộng hành lang tiếp nhận vũ khí từ miền Bắc, trang bị cho lực lượng vũ trang chủ động tiến công, tiêu diệt sinh lực địch. Theo chỉ đạo của Tỉnh ủy, Tỉnh đội thành lập Đại đội 440, quân số và vũ khí được tách ra từ Đại đội 445, nguồn bổ sung quân số từ các đơn vị bộ đội huyện. Đại đội 440 do ông Năm Đành làm Đại đội trưởng; ông Nguyễn Minh Ninh làm Chính trị viên.
Cuối tháng 9/1964, Bộ Chính trị Trung ương Đảng quyết định mở đợt hoạt động Đông Xuân 1964-1965 trên khắp chiến trường miền Nam. Qua điều nghiên chiến trường, đoàn cán bộ tham mưu Miền đề nghị Tỉnh ủy Bà Rịa đánh Bình Giã để thăm dò phản ứng của địch. Đại đội 440 và 445 được giao nhiệm vụ đột phá ấp chiến lược Bình Giã liên tục vào những thời điểm khác nhau nhằm nắm chắc quy luật bố phòng và thăm dò phản ứng của địch.
Cuối tháng 10/1964, trận tiến công đầu tiên của quân ta vào Bình Giã nổ ra. Tiểu đội trinh sát do ông Hai Bỉ phụ trách gỡ mìn, xé rào, cắt tre gai trinh sát trong nhiều đêm và ém trong ấp trước khi nổ súng. Đại đội 440 và 445 chia làm 2 mũi, ém quân trong bãi ngô gần cổng chính ấp 2.
Khi địch mở cổng ấp vào lúc 6 giờ sáng, quân ta đồng loạt nổ súng xông lên chiếm cổng, tràn vào với ưu thế hoàn toàn bất ngờ. Chiến sĩ đại đội 440 và 445 nhanh chóng làm chủ ấp 2 và phát triển sang ấp 3. Địch tổ chức lực lượng phản kích quyết liệt tại ấp 3. Đến 9 giờ sáng, ngụy quyền ấp 2 cho bọn tay sai phản động thúc ép hàng trăm đồng bào biểu tình dùng gậy gộc và hung khí xông vào đánh bộ đội, đòi thả những tên ác ôn vừa bị bắt.
Bộ đội ta vừa đánh địch phản kích, vừa vũ trang tuyên truyền đối phó với cuộc biểu tình của hàng trăm giáo dân bị địch kích động. Sau khi giải tán được người biểu tình và bẻ gãy các đợt phản kích của địch, quân ta rút ra để củng cố lực lượng.
Hai ngày sau, đại đội 440 và 445 tiếp tục đánh vào ấp 1, tiêu diệt sinh lực địch rồi nhanh chóng rút ra trong lúc địch chưa kịp hoàn hồn. 1 tuần sau, đại đội 440 và 445 lần thứ 3 tiến công vào Bình Giã. Địch phản kích quyết liệt, từ sáng đến 3 giờ chiều, quân ta mới tiến vào ấp chiến lược 1. Ngay lúc đó ngụy quyền huy động 60 trực thăng đổ tiểu đoàn biệt động số 38 xuống ứng cứu Bình Giã. Cuộc đọ súng quyết liệt, bộ đội ta lại rút ra sau khi đã nắm chắc khả năng phòng thủ và ứng phó của địch.
Ba lần tiến công Bình Giã của bộ đội 440 và 445 giúp đoàn cán bộ tham mưu Miền xác định và chọn Bình Giã làm điểm tiến công mở màn, thực hiện chiến thuật bao vây, đánh viện, diệt quân chủ lực ngụy.
Tiên phong mở màn chiến dịch
Chiến dịch Bình Giã mở ra, đại đội 440 và 445 được giao nhiệm vụ phối hợp với phân đội chủ lực đột phá và trụ lại trong ấp chiến lược Bình Giã, mở màn chiến dịch, tạo điều kiện cho đơn vị bạn tiêu diệt viện binh. Đại đội 440 được bố trí lực lượng dự bị. Đại đội 445 được bổ sung 140 người, trang bị gồm 2 khẩu cối 60, 2 khẩu DK 36, 2 đại liên, 14 trung liên và nhiều đạn dược.
Rạng sáng 2/12/1964, 2 mũi xung kích của Đại đội 445 đánh vào cổng chính ấp 2, cùng lúc pháo binh Miền nã đạn vào chi khu Đức Thạnh, mở màn chiến dịch. Một bộ phận Đại đội 445 đưa 1 tiểu đoàn của Trung đoàn 761 chủ lực Miền đánh vào ấp 1. Bị tấn công 3 trận liên tiếp trong vòng 10 ngày, địch tăng cường lực lượng và bố phòng cẩn mật. Mũi xung kích của trung đội 1 (445) vừa triển khai đội hình tiếp cận cổng chính ấp 2 thì vướng lựu đạn thương vong 3 chiến sĩ.
Các ổ đề kháng của địch bắn ra như vãi đạn. Cuộc tao ngộ chiến bắt đầu. Chiến sĩ Nguyễn Văn Quang đặt khẩu đại liên trước cổng ấp bắn từng loạt giòn giã kềm chế hỏa lực địch, tạo điều kiện cho đồng đội ôm bộc phá xông lên mở cổng.
Sau tiếng bộc phá nổ xé trời, 2 chiến sĩ Lài "kèn" và Chiến "voi" nổi cặp kèn đồng phát hiệu lệnh xung phong. Cả 2 cánh quân 445 nhất loạt xông lên. Nghe tiếng kèn đồng, địch ở tuyến phòng thủ ấp 2 tháo chạy. Cùng lúc, một bộ phận của Đại đội 445 đưa 1 tiểu đoàn chủ lực đánh vào ấp 1. Trong vòng 1 tiếng đồng hồ, quân ta làm chủ trận địa. Bộ đội 445 diệt 60 tên địch, triển khai đội hình, đào công sự, chuẩn bị đánh phản kích.
Sáng 2/12/1964, địch dùng trực thăng đổ tiểu đoàn biệt động số 38 xuống Tây Nam Đức Thạnh, tổ chức phân kích chiếm lại Bình Giã từ hướng Tây và hướng Tây-Nam, kết hợp với tàn quân từ ấp đánh ra. Đại đội 445 chiến đấu kiên cường, đánh lùi nhiều đợt phản kích của địch. Xạ thủ Nguyễn Văn Quang ôm khẩu đại liên Mỹ tả xung hữu đột nhả đạn từng tràng áp đảo kẻ thù, yểm trợ cho bộ binh xông lên diệt dịch. Trong 2 ngày chiến đấu ác liệt, đã có 9 chiến sĩ Đại đội 445 ngã xuống, hơn 20 người bị thương.
Do thương vong nhiều, địch phản kích mạnh, Đại đội 445 được lệnh rút ra sau khi đã hoàn thành nhiệm vụ đánh điểm tạo điều kiện cho chủ lực Miền diệt viện.
Đại đội 440 được lệnh cơ động cùng Trung đoàn 761 đánh vào Chi khu Đất Đỏ và vùng phụ cận, tạo điều kiện cho Trung đoàn 762 diệt gọn 1 chi đoàn bọc thép 14 chiếc, diệt 100 địch, từ lộ 2 xuống chi viện cho Đất Đỏ.
Ngày 28/12/1964, Đại đội 445 tiên phong, nổ súng tiến công ấp chiến lược Bình Giã, mở màn cho đợt 2 chiến dịch. Bộ đội 445 phối hợp cùng trung đoàn 761 và 762, đánh tan rã tiểu đoàn biệt động số 33 và tiểu đoàn thủy quân lục chiến số 4 thuộc lực lượng tổng trù bị của địch.
Những trận tiến công táo bạo và quả cảm của đại đội 440 và 445 vào ấp chiến lược Bình Giã là yếu tố quan trọng tạo nên những trận đánh then chốt của bộ đội chủ lực. Chiến thắng Bình Giã thể hiện tinh thần quả cảm và bước trưởng thành vượt bậc của bộ đội tỉnh. Ngày 19/5/1965, tại Suối Rao, Tiểu đoàn 445 chính thức được thành lập với nòng cốt là đại đội 440 và 445, đơn vị sau này được phong danh hiệu cao quý: Anh hùng Lực lượng vũ trang Nhân dân.
MẠNH QUÂN
* Bài viết có sử dụng tư liệu: Chiến dịch Bình Giã-một mốc lịch sử đáng ghi nhớ.