Cách đây 60 năm, tàu khu trục Maddox mang số hiệu 731 thuộc biên đội xung kích 7, Hạm đội 7 của Hải quân Mỹ ngang nhiên xâm phạm vùng biển Việt Nam. Hải quân Nhân dân Việt Nam, sau 9 năm xây dựng trong hòa bình, lần đầu tiên ra quân chiến đấu đã dũng cảm, kiên cường đánh đuổi tàu khu trục Maddox ra khỏi vùng biển nước ta.
 |
| Lực lượng Hải quân Nhân dân Việt Nam đã đánh thắng oanh liệt trận đầu ngày 2/8 và 5/8, tạo nên bản anh hùng ca oanh liệt của Người chiến sĩ Hải quân. Ảnh: Tư liệu |
Hào khí “đánh thắng trận đầu”
Nhằm cứu vãn thất bại không thể tránh khỏi của chiến lược “Chiến tranh đặc biệt”, đầu năm 1964, đế quốc Mỹ quyết định đẩy mạnh chiến tranh xâm lược miền Nam bằng chiến lược mới và mở cuộc chiến tranh phá hoại đối với miền Bắc. Đêm 31/7, rạng sáng 1/8/1964, tàu khu trục Maddox tiến vào xâm phạm vùng biển nước ta. Với ý chí quyết đánh, dám đánh, ngày 2/8/1964, Phân đội 3, Tiểu đoàn 135 (các đơn vị tiền thân của Trung đoàn 171, sau này là Lữ đoàn 171) gồm 3 tàu phóng lôi 333, 336, 339 đã nhận lệnh xuất kích.
13 giờ 30 ngày 2/8, tàu khu trục Maddox xâm phạm khu vực biển Hòn Mê (Thanh Hóa). Sở chỉ huy tiền phương lệnh cho biên đội tàu tuần tiễu và tàu phóng lôi xuất kích tìm tàu Maddox của địch. Khi Phân đội tàu phóng lôi phát hiện tàu địch, cả 3 tàu tăng tốc tiếp cận mục tiêu. Địch phát hiện thấy có 3 tàu tốc độ cao đang tiếp cận thì tăng tốc chạy ra xa và dùng pháo lớn bắn dồn dập về phía đội hình tàu phóng lôi.
Mặc dù bị địch dùng đạn, pháo từ tàu và máy bay bắn dữ dội, nhưng các tàu của quân ta vẫn dũng cảm tiến về phía mục tiêu, vừa tránh đạn, vừa nhanh chóng tiếp cận rút ngắn cự ly, chiếm lĩnh vị trí có lợi để công kích ngư lôi, phát huy hỏa lực trên tàu đánh trả quyết liệt các tốp máy bay và tàu chiến của địch.
Trung tá Trần Thanh Vũ, Chính ủy Lữ đoàn 171 Hải quân cho biết, sau khi phân đội 3 tàu phóng lôi nhỏ bé của Tiểu đoàn 135 đánh đuổi tàu Maddox ra khỏi vùng biển miền Bắc, chính quyền Mỹ dựng lên sự kiện Vịnh Bắc Bộ, đêm 4/8/1964 vu cáo Hải quân nhân dân Việt Nam một lần nữa cố ý tiến công tàu khu trục Mỹ ở vùng biển quốc tế, để lấy cớ dùng lực lượng không quân mở cuộc tập kích lớn đánh phá các căn cứ dọc ven biển miền Bắc.
Ngày 5/8/1964, Mỹ sử dụng lực lượng của hai cụm chiến đấu tàu sân bay Constellation và Ticonderoga gồm hơn 40 máy bay chiến đấu hiện đại cả tiêm kích và cường kích bất ngờ mở cuộc tiến công mang tên “Chiến dịch Mũi tên xuyên” đánh phá vào hầu hết các căn cứ hải quân ta trên suốt dải ven biển miền Bắc.
“Trong chiến thắng trận đầu ngày 2 và 5/8/1964, các lực lượng tiền thân của Trung đoàn 171, nay là Lữ đoàn 171 như: Các phân đội tàu 79 tấn và Đại đội tàu săn ngầm đã chiến đấu mưu trí, dũng cảm đánh trả quyết liệt các tàu chiến và máy bay hiện đại của Hải quân Mỹ trên vùng trời, vùng biển miền Bắc, góp phần vào chiến thắng vang đội của quân và dân ta”, Trung tá Trần Thanh Vũ nhấn mạnh.
Phát huy truyền thống anh hùng
Đại tá Huỳnh Văn Đa, Chính ủy Hải đoàn 129 (Hải quân) cho biết, cùng với thành tích đánh đuổi tàu khu trục Maddox ngày 2/8 và chiến thắng ngày 5/8/1964 đã trở thành chiến công đầu tiêu biểu, mở đầu trang sử hào hùng trong lịch sử xây dựng, chiến đấu, chiến thắng và trưởng thành của Hải quân Nhân dân Việt Nam.
Mặc dù lực lượng nhỏ bé, hạn chế về tính năng, kỹ chiến thuật, lại trong tình huống chiến đấu hoàn toàn độc lập, không có lực lượng hỗ trợ, nhưng cán bộ, chiến sĩ Hải quân đã anh dũng chiến đấu, kiên cường tiến công tàu khu trục và đánh trả máy bay của địch, buộc tàu của Mỹ phải tháo chạy khỏi vùng biển nước ta.
Ngày nay, phát huy truyền thống 60 năm Chiến thắng trận đầu của Hải quân Nhân dân Việt Nam, Hải đoàn 129 quán triệt sâu sắc tình hình, nhiệm vụ quân sự, quốc phòng được giao. Đơn vị đã chuẩn bị đầy đủ tàu thuyền, phương tiện, hoàn thành hàng ngàn chuyến đi biển bảo vệ chủ quyền kết hợp đánh bắt hải sản, cứu hộ cứu nạn và thực hiện các nhiệm vụ khác…
Cán bộ, chiến sĩ Hải đoàn kiên trì bám biển, sẵn sàng chiến đấu, nhiều lần vượt qua sóng to gió lớn để tuần tiễu, trinh sát, quan sát, phát hiện mục tiêu trên không, trên biển, đấu tranh bảo vệ chủ quyền biển, đảo; bảo vệ an toàn cho các hoạt động kinh tế biển của ta, nhất là hoạt động khảo sát, thăm dò, khai thác dầu khí ở thềm lục địa phía Nam. Chủ động phát hiện, tuyên truyền giải thích, ngăn cản, xua đuổi, bắt giữ hàng trăm lượt tàu thuyền nước ngoài xâm phạm chủ quyền, đánh bắt trộm hải sản, thăm dò địa chấn trái phép trong vùng biển và thềm lục địa của Việt Nam.
“Hải đoàn 129 tiếp tục tập trung lãnh đạo, triển khai thực hiện tốt chủ trương của Quân ủy Trung ương, Đảng ủy Quân chủng Hải quân về cơ cấu lại, đổi mới và nâng cao hiệu quả hoạt động DN quân đội. Hoàn thành tốt nhiệm vụ quốc phòng kết hợp kinh tế, xây dựng Hải đoàn thực sự vững mạnh về chính trị đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới”, Đại tá Huỳnh Văn Đa nói.
TRÚC GIANG