Giáo dục đào tạo lấy phát triển toàn diện con người làm chỉ hướng

Chiều 14/8, tại Nhà Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiến hành giám sát chuyên đề “Việc thực hiện Nghị quyết số 88/2014/QH13 và Nghị quyết số 51/2017/QH14 của Quốc hội về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông”.

Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn phát biểu ý kiến tại phiên họp. Ảnh: DOÃN TẤN

Cải thiện việc kiểm soát biên soạn, thử nghiệm sách

Phát biểu tại buổi giám sát, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh, đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục là tinh thần lớn của toàn Đảng, toàn dân. Trong đó, đổi mới giáo dục phổ thông theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018 là cuộc đổi mới có chiều sâu, toàn diện, triệt để nhất so với các lần đổi mới trước đây đã thực hiện, khác về tư tưởng chỉ đạo, về tinh thần, triết lý giáo dục, mục tiêu, phương pháp… lấy phát triển toàn diện con người làm chỉ hướng.

“Các đánh giá bước đầu cũng khiến chúng tôi tự thấy cần có một số điều chỉnh trong thời gian tới cho phù hợp. Triển khai chương trình là quá trình linh hoạt, là phát triển chương trình chứ không chỉ là triển khai thực hiện”, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, Bộ đang điều chỉnh Thông tư 25/2020/TT-BGDĐT quy định việc lựa chọn sách giáo khoa trong cơ sở giáo dục phổ thông; cải thiện việc kiểm soát quá trình biên soạn, thử nghiệm sách, chất lượng của việc thẩm định sách. Việc hướng dẫn giáo viên cũng đang được điều chỉnh dần. Các hoạt động xuất bản, phát hành sách giáo khoa của Nhà xuất bản Giáo dục đã và đang được điều chỉnh mạnh trong vài năm trở lại đây theo hướng tăng chất lượng sản phẩm, giảm giá thành sách, tăng các biện pháp hỗ trợ học sinh.

Theo Bộ trưởng Bộ GD-ĐT, Chính phủ cũng đang chỉ đạo tháo gỡ khó khăn trong việc xuất bản sách giáo khoa dạy tiếng các dân tộc thiểu số cũng như trong xuất bản tài liệu giáo dục địa phương. Chính phủ đã giao Bộ GD-ĐT khẩn trương xây dựng thông tư thực hiện việc định giá tối đa sách giáo khoa để thực hiện khi Luật Giá (sửa đổi) có hiệu lực năm 2024; triển khai xây dựng Luật Nhà giáo để trình Quốc hội trong năm 2024, xem đó là giải pháp căn cơ để phát triển đội ngũ nhà giáo. Đồng thời, nhiều biện pháp cũng đang được áp dụng để giảm tình trạng giáo viên nghỉ việc, thiếu giáo viên…

Nghiên cứu phương án bảo đảm cho đổi mới giáo dục

Với ý kiến của Đoàn giám sát nêu trong nhóm giải pháp về nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về đổi mới chương trình giáo dục phổ thông: “nghiên cứu, trình Quốc hội xem xét, quyết định chủ trương về việc giao Bộ GD-ĐT chuẩn bị nội dung một bộ sách giáo khoa của Nhà nước”… Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn đề nghị Đoàn giám sát và Ủy ban Thường vụ Quốc hội cân nhắc bỏ khỏi nội dung nghị quyết.

Làm rõ hơn đề nghị này, Bộ trưởng cho rằng, dường như vẫn đang còn những quan điểm khác nhau về bản chất và vai trò của sách giáo khoa trong hoạt động dạy và học theo chương trình mới.

“Nhà nước (Bộ GD-ĐT) nắm và trông coi chương trình thống nhất toàn quốc, đó là nội dung lõi của giáo dục, là pháp lệnh, còn sách giáo khoa là học liệu, là công cụ hỗ trợ giáo viên để chuyển tải chương trình, thực hiện các yêu cầu môn học. Chương trình là duy nhất, thống nhất, học liệu là đa dạng và linh hoạt, vậy có cần một bộ sách giáo khoa - tức một bộ học liệu của Nhà nước không?”, Bộ trưởng băn khoăn.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn, đây không phải vấn đề kỹ thuật hay quản lý, mà liên quan tới tinh thần cốt lõi nhất của đổi mới. Bộ GD-ĐT đang tích cực hướng dẫn, điều chỉnh, yêu cầu giáo viên thay đổi quan niệm về sách giáo khoa, thay đổi cách giáo viên sử dụng sách giáo khoa, coi đó là trọng tâm của đổi mới phương pháp dạy học. Việc này không chỉ ảnh hưởng lớn tới chủ trương xã hội hóa trong việc biên soạn và phát hành sách giáo khoa, mà còn có thể tác động tới tinh thần đổi mới mà toàn ngành giáo dục đang hướng tới về mặt phương pháp.

Thay mặt cơ quan chịu sự giám sát, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn kiến nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội, ngoài Nghị quyết giám sát chuyên đề này, nên có nghị quyết riêng để thúc đẩy đổi mới giáo dục, nhất là một nghị quyết giao Bộ GD-ĐT chuẩn bị và trình Chính phủ, trình Quốc hội các phương án tăng cường các điều kiện bảo đảm cho đổi mới giáo dục. Quan trọng nhất là phương án để đủ giáo viên và thu nhập đủ để giáo viên thực sự sống bằng nghề, qua đó giúp các nhà giáo thấy được động viên và tiếp tục phấn đấu đổi mới, tự đổi mới, hết lòng vì học trò, gánh vác tốt và yên tâm với công việc nặng nhọc, nhiều áp lực.

“Nhân tố quyết định thành công đổi mới là yếu tố con người, là thầy, cô giáo. Giới hạn của số lượng và chất lượng nhà giáo, giới hạn của năng lực và trình độ của nhà giáo là giới hạn của đổi mới và giới hạn của chất lượng giáo dục”, Bộ trưởng khẳng định.

HIỀN HẠNH