Những người tù chính trị Côn Đảo chớp thời cơ tự giải phóng

Qua thông tin từ radio, biết tin Sài Gòn thất thủ, những người tù chính trị tại Côn Đảo đã quyết định chớp thời cơ tự giải phóng vào ngày 1/5/1975.

Ngày 1/5/1975, Trung tướng Lê Trọng Tấn, đại diện Bộ Tổng tham mưu, Tư lệnh cánh quân Duyên Hải đã họp với đại diện Khu ủy miền Đông, Tư lệnh Sư đoàn Sao Vàng và Ủy ban quân quản Vũng Tàu bàn phương án giải phóng Côn Đảo. Tiểu đoàn 445 cùng Tiểu đoàn 6 của Sư đoàn Sao Vàng nhận nhiệm vụ giải phóng Côn Đảo.

Nhà tù Côn Đảo khi đó có 7.448 tù nhân, trong đó có 4.234 tù chính trị bị cấm cố trong 8 trại giam. Chúa đảo Lâm Hữu Phương cùng cố vấn Mỹ rút chạy từ chiều hôm trước. Đại úy Phạm Huỳnh Trung nắm quyền chỉ huy lúc ấy đã ra lệnh khóa chặt cửa các trại giam, tổ chức di tản và chuẩn bị thủ tiêu tù chính trị bằng lựu đạn vào giờ chót. Tình thế đảo ngược khi Tổng thống ngụy Dương Văn Minh tuyên bố đầu hàng. Bọn ác ôn kinh hoàng tháo chạy, dẫm đạp lên nhau tại Cầu Tàu, tranh cướp ghe ra tàu Mỹ di tản.

Nhận rõ tình thế đã đổi thay, một số công chức, gác ngục đã tìm đến những người tù chính trị mà họ từng có thiện cảm đang bị giam ở Trại VII. Họ báo tin Sài Gòn đã được giải phóng, và trao chìa khóa, vũ khí, yêu cầu tù chính trị ra quản lý chính quyền, bảo đảm an toàn tài sản, tính mạng cho những người ở lại. Lúc đó là nửa đêm 30/4/1975.       

Sau khi kiểm tra nguồn tin bằng radio và trực tiếp quan sát tình hình, những người tù chính trị ở Trại VII đã quyết định chớp thời cơ tự giải phóng. Đảo ủy lâm thời được thành lập lúc 3 giờ sáng ngày 1/5/1975, ngay sau khi Trại VII vừa được giải phóng. Theo sự chỉ đạo của đảo ủy, tù chính trị giải phóng đã tổ chức lực lượng vũ trang, chia thành nhiều mũi, chiếm các vị trí xung yếu của đảo và mở cửa giải phóng cho các trại. 9 giờ sáng ngày 1/5/1975, Đài phát thanh Côn Đảo phát tin tù chính trị đã hoàn toàn làm chủ Côn Đảo và công bố danh sách các thành viên trong chính quyền cách mạng.

Rạng sáng 4/5/1975 chuyến tàu chở lực lượng vũ trang ra giải phóng Côn Đảo đã cập bến cũng là lúc tình hình trên đảo đã đi vào ổn định. Ngày 5/5/1975, con tàu đầu tiên đưa các chiến sĩ tù nhân Côn Đảo đã về đến Vũng Tàu. Ủy ban quân quản Vũng Tàu tổ chức trọng thể cuộc mít tinh tại cảng Rạch Dừa chào đón những người con ưu tú của Tổ quốc vừa chiến thắng trở về.

NGUYÊN CHƯƠNG
(Tổng hợp)