Ngày 26/4/1975, cuộc tổng tiến công vào Sài Gòn mang tên Chiến dịch Hồ Chí Minh bắt đầu, cũng là lúc Bộ chỉ huy Sư đoàn 3 Sao Vàng cùng Tỉnh đội Bà Rịa họp bàn triển khai phương án giải phóng Bà Rịa-Vũng Tàu. Cuộc tiến công giải phóng Bà Rịa-Vũng Tàu được tiến hành làm 2 giai đoạn: Giai đoạn I: Giải phóng thị xã Bà Rịa và toàn tỉnh Phước Tuy; Giai đoạn II: Giải phóng Vũng Tàu.
 |
| Quân giải phóng chiếm Dinh Tỉnh trưởng tỉnh Phước Tuy ngày 27/4/1975. Ảnh: TƯ LIỆU |
17 giờ ngày 26/4/1975, 19 khẩu trọng pháo Sư đoàn Sao Vàng đã đồng loạt nổ súng vào các mục tiêu thuộc tiểu khu Phước Tuy và Trung tâm huấn luyện Vạn Kiếp, và Chi khu Đức Thạnh, mở màn cuộc tiến công giải phóng Bà Rịa, Vũng Tàu.
Tại thị xã Bà Rịa, sau loạt pháo mở màn chiến dịch, xe tăng ta xuất kích từ hướng Núi Dinh, tiến dọc đường Lê Lợi vào thị xã Bà Rịa. Trung đoàn 141 được xe tăng và bộ binh hỗ trợ cùng bộ đội địa phương và lực lượng biệt động dẫn đường tiến công vào thị xã Bà Rịa và Trung tâm huấn luyện Vạn Kiếp. Toàn bộ các mục tiêu quan trọng trong thị xã được giao cho Trung đoàn 141, Sư đoàn Sao Vàng. Lần đầu tiên xe tăng quân giải phóng xuất hiện trong thị xã Bà Rịa khiến quân địch hết sức hoang mang.
6 giờ sáng 27/4/1975, lá cờ Mặt trận dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam đã tung bay trên nóc Dinh Tỉnh trưởng ngụy. Tỉnh trưởng, Phó Tỉnh trưởng và các Trưởng ty ngụy quyền đều rút chạy về Vũng Tàu từ đêm. Lực lượng thị xã tiếp tục phát triển ra hướng Cầu Mới, Ty chiêu hồi. Trưa 27/4/1975, Sư đoàn Sao Vàng đã chiếm được Tỉnh đoàn bảo an, và đánh chiếm Trung tâm Vạn Kiếp lúc 14 giờ và chiếm lĩnh hoàn toàn các cơ quan đồn bót của địch trong nội ô lúc 15 giờ cùng ngày. Thị xã Bà Rịa được hoàn toàn giải phóng, cờ Mặt trận phấp phới bay trên tháp nước Nhà Tròn Bà Rịa.
Trong lúc Sư đoàn Sao Vàng tập trung lực lượng tiến công Chi khu Đức Thạnh và Tiểu khu Phước Tuy, thì lực lượng vũ trang địa phương được giao nhiệm vụ chủ yếu trên địa bàn Xuyên Mộc và Long Đất. Sáng 27/4/1975, khi lực lượng vũ trang Xuyên Mộc bao vây, áp sát chi khu, thì quân địch tháo chạy hỗn loạn về Bà Rịa và Vũng Tàu, bị Tiểu đoàn 445 chốt tại ngã ba Long Điền chặn đánh tại cánh đồng An Nhứt. Trưa 27/4/1975, Xuyên Mộc được giải phóng.
Tiểu đoàn 445 bộ đội tỉnh cùng với Đại đội 41 của huyện Châu Đức phối thuộc đã đồng loạt mở cuộc tiến công vào Chi khu Long Điền, làm chủ hoàn toàn thị trấn Long Điền vào lúc 9 giờ sáng 27/4/1975, rồi phối hợp với Đại đội 25, 26 của Long Đất đánh tan rã 2 tiểu đoàn bảo an của địch, hỗ trợ du kích và nhân dân các xã nổi dậy chiếm lĩnh các chi khu và trụ sở xã.
Trưa 27/4/1975, Đại đội du kích liên xã: Long Tân - Phước Thạnh-Phước Thọ-Phước Hòa Long vừa được thành lập trong chiến dịch, đã phối hợp với Đại đội 25 huyện Long Đất tiến công chi khu và chi nhánh cảnh sát Đất Đỏ. Địch hoang mang cực độ và tan rã, bỏ súng, bỏ đồn, chạy thoát thân. Các xã Phước Thạnh, Phước Thọ, Phước Hòa Long được giải phóng lúc 12 giờ 30 phút, ngày 27/4/1975. Cờ Tổ quốc, cờ Mặt trận bay rợp trời Long Đất. 16 giờ cùng ngày, xã Phước Lợi được giải phóng. 10 giờ ngày 28/4/1975, C.25 bộ đội huyện Long Đất vận động xuống Long Hải chặn toàn bộ số tàn quân địch, huyện Long Đất được giải phóng hoàn toàn.
NGUYÊN CHƯƠNG
(Tổng hợp)