Phát huy truyền thống yêu nước, quân và dân BR-VT đã kiên cường bám trụ, tích cực xây dựng lực lượng cách mạng, phát huy cả “ba mũi giáp công” (quân sự, chính trị và binh vận) trên cả “ba vùng chiến lược” (miền núi, đồng bằng và đô thị), lần lượt làm thất bại từng chiến lược chiến tranh của bọn Mỹ-ngụy. Tiến công và nổi dậy giải phóng hoàn toàn BR-VT trong chiến dịch lịch sử mùa Xuân 1975 đã trở thành một chiến công oai hùng của Đảng bộ và nhân dân toàn tỉnh, góp phần giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước 30-4-1975.
 |
| Đồng chí Phạm Văn Hy, Chủ tịch Ủy ban Quân quản TP. Vũng Tàu đọc nhật lệnh trong ngày giải phóng 30-4-1975. Ảnh: T.L |
Sau Hiệp định Pari 1973, quân và dân BR-VT đã kiên cường chống địch lấn chiếm, bảo vệ và mở rộng vùng giải phóng, tích cực chuẩn bị cho trận thắng cuối cùng. Ngày 27-3-1975, Tỉnh ủy Bà Rịa-Long Khánh họp với Ban quân sự Trung ương Cục và Khu ủy miền Đông, nhận nhiệm vụ huy động lực lượng, tham gia giải phóng Xuân Lộc, mở cửa ngõ phía Bắc cho đại quân tiến vào giải phóng Sài Gòn. Trước thời cơ cách mạng “Một ngày bằng 20 năm”, Trung ương Cục và Khu ủy miền Đông đã chỉ đạo Tỉnh ủy Bà Rịa - Long Khánh tích cực chuẩn bị phương án giải phóng BR-VT.
Từ ngày 9-4-1975 đến 21-4-1975, các lực lượng vũ trang Bà Rịa và Long Khánh đồng loạt tiến công nhiều vị trí ngoại vi, cùng với Quân đoàn 4 và Sư đoàn 6 bộ đội chủ lực quân khu giải phóng Xuân Lộc, đập tan tuyến phòng thủ được mệnh danh là “Cánh cửa thép” bảo vệ cánh cửa phía Đông Bắc vào Sài Gòn. Tình hình chuyển biến hết sức mau lẹ. Sư đoàn 3 - Sư đoàn Sao Vàng của Quân khu V phối hợp Quân đoàn 2 được lệnh hành quân cấp tốc vào giải phóng BR-VT, chặn con đường rút chạy ra biển của địch.
17 giờ ngày 26-4-1975, 19 khẩu trọng pháo trút bão lửa vào các căn cứ của địch, nổ súng báo hiệu lệnh tổng tiến công và nổi dậy Xuân 1975 ở tỉnh BR-VT. 23 giờ ngày 26-4, Trung đoàn 12 mở đợt tiến công thứ II. Trung đoàn 12 cùng các lực lượng huyện Châu Đức làm chủ Chi khu Đức Thạnh lúc 4 giờ sáng 27-4-1975. Các lực lượng huyện có mặt lúc 6 giờ cùng ngày, tiếp quản chi khu, quận lỵ, cử cán bộ về các ấp giúp đồng bào ổn định tình hình, kêu gọi ngụy quân ngụy quyền đăng ký trình diện. Đây là quận lỵ được giải phóng đầu tiên của tỉnh.
18 giờ, ngày 27-4-1975, Ủy ban quân quản thị xã Bà Rịa được thành lập. Cờ Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam tung bay trên đỉnh lầu nước (Nhà Tròn) và khắp các đường phố trong tỉnh. Đoàn 10 đặc công Rừng Sác và Z.22 Lữ đoàn 316 Quân báo Miền đã phối hợp tiến công giải phóng xã đảo Long Sơn. Sư đoàn Sao Vàng triển khai lực lượng qua Long Sơn bố trí hỏa lực tại Bến Điệp khống chế các mục tiêu ở Vũng Tàu và khóa cửa sông Lòng Tàu.
Đến sáng ngày 30-4-1975, toàn bộ chính quyền thuộc về quân cách mạng.
Nhà tù Côn Đảo lúc này có 7.448 tù nhân, trong đó có 4.234 tù chính trị cầm cố trong 8 trại giam. Chúa đảo Lâm Hữu Phương cùng cố vấn Mỹ rút chạy từ chiều hôm trước. Rạng sáng ngày 4-5-1975, chuyến tàu chở lực lượng vũ trang ra giải phóng Côn Đảo cập bến cũng là lúc tình hình trên đảo đi vào ổn định. Ngày 5-5-1975, con tàu đầu tiên đưa các chiến sĩ tù nhân Côn Đảo về đến Vũng Tàu. Ủy ban quân quản Vũng Tàu tổ chức trọng thể cuộc mít tinh tại cảng Rạch Dừa chào đón những người con ưu tú của Tổ quốc vừa chiến thắng trở về.
Thắng lợi của tổng tiến công và nổi dậy trước hết về sự chỉ đạo sáng suốt của Trung ương Đảng, Trung ương Cục miền Nam, Khu ủy miền Đông và Đảng bộ tỉnh. Ngoài ra, còn có sự chi viện đắc lực của bộ đội chủ lực mà trực tiếp là Sư đoàn Sao Vàng và Z24 (quân báo miền) góp phần to lớn vào chiến công giải phóng quê hương BR-VT.
Cuộc tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975 của Đảng bộ, quân dân BR-VT là kết tinh của sức mạnh tổng hợp của Đảng bộ, quân và dân toàn tỉnh; chủ động, sáng tạo, đón chớp thời cơ, kết hợp tiến công và nổi dậy, vận dụng đúng quy luật chiến tranh, tiến công quân sự kết hợp chính trị, binh vận, thần tốc, táo bạo, quyết tâm giải phóng quê hương; phát huy sức mạnh đoàn kết mọi người, mọi tầng lớp, lứa tuổi… tất cả đều một lòng sẵn sàng hoàn thành nhiệm vụ lịch sử, sẵn sàng hy sinh cho sự nghiệp cách mạng. Đó là những nhân tố tạo nên thắng lợi rực rỡ mùa Xuân 1975 ở tỉnh BR-VT.
BÙI TẤN
(Tổng hợp)