Nỗi lòng những người mẹ liệt sĩ Gạc Ma

31 năm là khoảng thời gian khá dài để thay đổi nhiều thứ, song với những người mẹ có con hy sinh ở đảo Gạc Ma (quần đảo Trưởng Sa) do Hải quân Trung Quốc tàn sát ngày 14-3-1988, nỗi thương nhớ con vẫn khôn nguôi. 

TẤM BIA KHẮC TÊN CON CẠNH ĐẦU GIƯỜNG

Một ngày đầu tháng 3, chúng tôi tìm về nhà liệt sĩ Đào Kim Cương (làng Mới, xã Vượng Lộc, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh) gặp mẹ anh, cụ bà Hà Thị Liên, nay đã 88 tuổi. Trong căn nhà đơn sơ, mẹ Liên bảo: “31 năm chứ dài bao nhiêu đi nữa, tui vẫn không quên được nó. Nó là đứa con ngoan nhất của tui”. Hình ảnh đập vào mắt khiến chúng tôi không thể nào quên: Cạnh đầu giường mẹ Liên là tấm bia đá khắc tên Đào Kim Cương. Đầu tấm bia là hình ngôi sao tô màu đỏ, nhiều chỗ đã bong tróc, mờ, ố theo thời gian. 

Câu chuyện thỉnh thoảng bị ngắt quãng khi có lúc mẹ Liên xúc động đến bên gục đầu vào tấm bia gọi: “Cương ơi, đồng đội con đến thăm đây này”. Rồi giọng mẹ lạc đi: “Từ ngày con trai hy sinh đến chừ, chưa đêm nào tui ngủ tròn giấc vì nhớ thương con. Năm ngoái, tui được đưa vô Cam Ranh để đón xương cốt con về. Chỉ là tượng trưng thôi, chứ xương cốt con còn đang ngoài Trường Sa mà”.

Mẹ Hà Thị Liên áp má vào di ảnh liệt sĩ Đào Kim Cương bật khóc.

Anh Đào Công Cán, anh trai liệt sĩ Kim Cương cho biết, sau khi anh Cương hy sinh, gia đình không biết làm cách nào để có tấm ảnh thờ. Khi đó, cha anh khóc suốt, còn mẹ thì ngày nào cũng ôm chân giường của anh Cương gọi tên anh. “Thấy vậy, cha tui thuê thợ khắc tấm bia này. Khắc xong rồi, chẳng biết dựng đâu vì không có mộ phần, mẹ tui bảo “ông để đầu giường tui cũng được”. Vậy là tấm bia được dựng cạnh đầu giường mẹ tui. Ngày nào mẹ tui cũng nhìn lên đó rồi khóc. Những chỗ có vết ố màu đen là nước mắt của mẹ tui đó”, giọng anh Cán rưng rưng. 

Anh Cán đưa cho chúng tôi xem tấm ảnh đen trắng cũ, ố mờ. Đó là tấm ảnh  con tàu hải quân số hiệu 505, kế đó có hình ảnh của đồng đội liệt sĩ Kim Cương. “Ngày trước có cả lá thư nữa, nhưng đã rách nát rồi, vì mỗi lần mẹ tui đọc, nước mắt chảy ướt thư. Chú Cương hy sinh năm 19 tuổi”, anh kể thêm.

LÁ THƯ CON LÀ XƯƠNG CỐT 

Ngày 14-7-2017, tượng đài Gạc Ma được khánh thành với tên gọi “Khu tưởng niệm những người nằm lại phía chân trời” tại TP. Cam Ranh, tỉnh Khánh Hòa. Trong buổi lễ khánh thành ấy, hàng trăm thân nhân của 64 liệt sĩ Gạc Ma đã đến đón xương cốt các liệt sĩ, trong đó có những người mẹ liệt sĩ Gạc Ma. Người mang theo lá thư ngả màu vàng ố, người mang đôi dép, người ba lô… là những di vật của con họ.

Mẹ Trần Thị Huệ trao lá thư của con trai cho Nhà lưu niệm Tượng đài liệt sĩ Gạc Ma.

Mẹ Trần Thị Huệ đến từ Đà Nẵng, mang theo lá thư của con trai - liệt sĩ Lê Thế để tặng phòng lưu trữ di vật liệt sĩ Gạc Ma trong khu tưởng niệm. Mẹ bảo mỗi lần đọc lại thư con là một lần mẹ khóc. Nỗi day dứt của mẹ là được nhìn thấy nắm xương cốt của con, dù chỉ là mảnh san hô đem về từ biển. Khi ban tổ chức mời lên sân khấu trao di vật cho nhà lưu niệm, mẹ Huệ tay run run áp lá thư lên ngực như ôm con mình lần cuối. Mẹ nói: “Tui giữ lá thư này và coi đó như xương cốt thằng Thế. Nhiều người đến xin, nhưng nay tui mới trao. Con trai tui được về đây rồi, phần nào cũng đỡ đau xót hơn”. Mẹ kể, ngày anh Thế tạm biệt gia đình lên đường ra Gạc Ma, anh mới 23 tuổi. Sau hơn 1 tháng nhập ngũ, mẹ nhận được thư anh gửi về từ một đồng đội. Trong thư, anh Thế kể về chuyến đi biển trên tàu hải quân bị say sóng và hỏi thăm sức khỏe cả nhà. “Trong thư, nó cứ dặn đi dặn lại má giữ gìn sức khỏe, con sẽ về. Ai ngờ đâu chỉ ít ngày sau tui nhận được tin nó hy sinh ngoài Gạc Ma”, mẹ Huệ không ngăn được dòng nước mắt xúc động. 

Cũng như 63 mẹ liệt sĩ Gạc Ma khác, mẹ Nguyễn Thị Hằng - mẹ liệt sĩ Hoàng Ánh Đông không bao giờ nguôi ngoai mỗi năm đến ngày giỗ con trai mình -  ngày 14-3. Mẹ cho biết, anh Đông nhập ngũ năm 21 tuổi thì 22 tuổi hy sinh. “Ngày nhận được tin, tui không tin nó chết, mà nghĩ nó bị thất lạc đâu đó giữa biển. Cho đến bây chừ, tui vẫn nhớ ngày nó chia tay đi Trường Sa. Nó bấu vai tui bảo, con đi sẽ về, má đừng khóc. Ai ngờ nó đi mãi”, mẹ tâm sự. 

Trong đôi mắt sâu thẳm nỗi buồn của những người mẹ ấy, chúng tôi thấy có niềm tự hào, vì các con của mẹ đã anh dũng hy sinh bảo vệ chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc.

Bài ảnh: MAI THẮNG