Nguồn gốc của tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống của cán bộ, đảng viên chính là ở chủ nghĩa cá nhân, cho nên, muốn đẩy lùi suy thoái, phải có biện pháp khắc phục từ gốc, loại trừ chủ nghĩa cá nhân.
Trong điều kiện Đảng cầm quyền, điều đáng lo nhất là một bộ phận cán bộ, đảng viên lạm dụng chức quyền để vun vén cho cá nhân, như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ ra: “Số người đó coi Đảng như một cái cầu để thăng quan tiến chức, để phát tài”. Số người đó chiếm “một bộ phận không nhỏ”, vì thế, nếu không chủ động ngăn ngừa và đấu tranh, thì với bản chất nguy hiểm của nó, chủ nghĩa cá nhân luôn biến tướng và dấu mình, rình rập khi có điều kiện lợi dụng vị trí và quyền lực có thể gây nguy cơ khó lường.
Chính vì tham vọng cá nhân mà dẫn đến tham ô, hối lộ, mua quan, chạy chức; nảy sinh bệnh hiếu danh, phô trương thành tích; lừa dối cấp trên, trù dập cấp dưới, xem thường đồng cấp, khinh miệt nhân dân; một mặt thì quan liêu, hách dịch, mặt khác thì tâng bốc, xu nịnh, gây bè phái, cục bộ, lợi ích nhóm…
Là người sáng lập ra Đảng Cộng sản Việt Nam, Hồ Chí Minh hiểu rất rõ nguy cơ của chủ nghĩa cá nhân với Đảng cầm quyền. Người đã chỉ ra 10 căn bệnh nguy hiểm đó là: Quan liêu, tham nhũng, lười biếng, kiêu ngạo, hiếu danh, hữu danh vô thực (làm ít mà báo cáo khoe khoang nhiều), cẩn thực (chỉ để ý cái vụn vặt không thấy cái lớn, cái quan trọng), tị nạnh, xu nịnh và a dua, kéo bè kéo cánh”. Người coi chủ nghĩa cá nhân là “giặc nội xâm”, là một trong những nguy cơ đe dọa sự tồn vong của Đảng, của chế độ. Người nói: “Địch bên ngoài không đáng sợ, địch bên trong đáng sợ hơn, vì nó phá hoại từ trong phá ra”. Với những cách thức tinh vi và tham vọng ghê gớm, chủ nghĩa cá nhân trỗi dậy từ bên trong mỗi con người, mỗi cán bộ, đảng viên; nó phá hoại từ trong tổ chức, từ cơ sở Đảng đến toàn Đảng; nó là nguy cơ tiềm ẩn đối với bản chất cách mạng, bản chất trí tuệ, bản chất đạo đức, bản chất nhân dân của Đảng, nó là kẻ thù nguy hiểm của đạo đức cách mạng.
Để quét sạch chủ nghĩa cá nhân, ngăn chặn nguồn gốc của sự suy thoái, trước hết Đảng phải tự đấu tranh, tự phê bình và phê bình, tự chỉnh đốn Đảng, để Đảng thực sự là Đảng chân chính - đội tiên phong của giai cấp công nhân và nhân dân lao động, đại diện cho nhân dân và dân tộc, phấn đấu cho sứ mệnh trọng đại của cách mạng Việt nam. Đây là yêu cầu có tính chất nền tảng, đảm bảo cho Đảng thực sự chủ động để có năng lực và sức chiến đấu, loại bỏ chủ nghĩa cá nhân, để Đảng thực sự trong sạch. Ở đó, không chấp nhận những đảng viên xa rời bản chất và lý tưởng của Đảng, thoái hóa biến chất vi phạm điều lệ và những điều không được làm.
Cần đổi mới phương thức lãnh đạo, nhằm nâng cao năng lực, sức mạnh và hiệu quả lãnh đạo của Đảng. Trước tiên là phải từ công tác tổ chức, cán bộ. Qua tự phê bình và phê bình, soát xét lại nhân sự các cấp của Đảng, những cán bộ, đảng viên đứng đầu trong hệ thống chính trị, gắn với việc tiến hành quy hoạch đội ngũ cán bộ từ Trung ương đến cơ sở một cách thiết thực, dựa trên cơ sở tiêu chuẩn và sự tu dưỡng rèn luyện về phẩm chất đạo đức, năng lực thực tiễn của cán bộ. Muốn vậy cần thực hiện dân chủ, thực hiện đúng quy trình, bảo đảm nguyên tắc để chọn đúng những cán bộ nằm trong diện quy hoạch có đủ tin cậy về bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống. Đây là giải pháp để ngăn chặn chủ nghĩa cá nhân từ trong tổ chức một cách căn cơ và thiết thực.
Trên cơ sở nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên về mục tiêu lý tưởng cách mạng của Đảng, cần quan tâm công tác giáo dục chính trị tư tưởng, làm cho mỗi cán bộ, đảng viên thấy rõ bản chất, tai hại và nguy cơ của chủ nghĩa cá nhân đối với sứ mệnh của Đảng. Đẩy mạnh việc học tập Chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh một cách thực chất.
Không ngừng nâng cao trình độ lý luận chính trị, kiến thức chuyên môn, năng lực hoạt động thực tiễn, rèn luyện bản lĩnh và phẩm chất đạo đức cách mạng, ý chí chiến đấu, hi sinh vì mục tiêu, lý tưởng của Đảng và ý nguyện của nhân dân cho cán bộ trong hệ thống công quyền, theo tư tưởng Hồ Chí Minh: “Đạo đức cách mạng không phải trên trời sa xuống. Nó do đấu tranh, rèn luyện bền bỉ hàng ngày mà phát triển và củng cố. Cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong”.
Phát huy vai trò của các cơ quan dân cử và đoàn thể nhân dân, của các phương tiện thông tin đại chúng để làm tốt chức năng giám sát cán bộ, công chức, đảng viên; tạo điều kiện thuận lợi để dân tham gia xây dựng Đảng. Có chế độ để nhân dân giám sát các hoạt động của các cơ quan Đảng, Nhà nước và cán bộ, đảng viên. Đây là giải pháp vừa có tính lâu dài, vừa cấp bách của công tác xây dựng Đảng, đồng thời là giải pháp chống chủ nghĩa cá nhân, tình trạng suy thoái tư tưởng, đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên.
Xây dựng quy chế làm việc nhằm thực hiện và phát huy đầy đủ nguyên tắc dân chủ tập trung, xác định rõ quyền hạn, trách nhiệm của từng tổ chức, cá nhân nhất là đối với người đứng đầu. Thực hiện nghiêm minh kỷ luật Đảng và pháp luật của Nhà nước. Tăng cường và đổi mới công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát, bảo đảm khách quan, minh bạch. Thông qua đó để kiểm tra và quản lý cán bộ, đảng viên, xử lý những phần tử thoái hóa, biến chất. Làm được như vậy mới đẩy lùi được chủ nghĩa cá nhân, nguồn gốc của sự suy thoái đang diễn ra ở một bộ phận cán bộ, đảng viên.
TS. ĐẶNG DUY BÁU