Sự quay trở lại bất ngờ với những diễn biến phức tạp, khó lường của dịch COVID-19 vào thời điểm cận kề Tết Tân Sửu 2021 đã làm đảo lộn cuộc sống của xã hội, cộng đồng. Nhưng dịch COVID-19 cũng khiến cho nhiều người “giật mình”, định hình lại lối sống. Nhịp sống chậm trong những ngày cảnh giác, phòng ngừa dịch bệnh là cơ hội để thay đổi những quan niệm, ý thức về Tết cổ truyền theo hướng văn minh; Lắng nghe, hướng đến những nỗi bận tâm và tương quan cần thiết với thiên nhiên.
Sống xanh đã và đang trở thành trào lưu của cộng đồng, thể hiện trên chính những giỏ quà Tết xanh bày bán trên thị trường. Những phiên chợ Tết đặc biệt với những cái tên mộc mạc như “Chợ Xanh”, “Chợ nhỏ đón Tết”, “Tết xanh - Quà Việt” được tổ chức ở các vùng miền, thu hút người tiêu dùng đến tìm mua nông sản Việt xanh, sạch và an toàn, thân thiện với môi trường, không là gánh nặng cho thiên nhiên. Ngay cả đồ đựng thực phẩm như làn, giỏ, thìa đũa, bát đĩa, ly nước, hộp cơm… được nhiều người lựa chọn cũng được làm từ mây, tre, gỗ, cói tre, bã mía, cỏ bàng… lấy thiên nhiên và môi trường làm trung tâm.
Nhiều bà nội trợ ngày nay khi đi chợ đã mang theo làn đựng thực phẩm để không lấy quá nhiều túi ni lông. Họ giữ lại các túi ni lông có thể tái sử dụng, tránh thải nhiều loại túi này ra môi trường.
Thay vì đón Tết kiểu công nghiệp với các mặt hàng chế biến sẵn, nhiều gia đình Việt đã tìm về các hoạt động nấu nướng truyền thống, với các loại thực phẩm sạch và an toàn kiểu “ nhà nấu”, “nhà làm”.
Rượu bia là thức uống truyền thống gần như không thể thiếu và trở thành một phần của văn hóa Tết Việt. Nhưng khoảng thời gian hạnh phúc nhất trong năm của người Việt lại có đến hàng trăm người tử vong vì tai nạn giao thông sau khi bia rượu quá chén là điều quá phi lý. Ẩu đả, đánh nhau sau khi uống rượu bia cũng là một vấn nạn đau lòng. Hàng ngàn ca phải nhập viện cấp cứu trong mỗi kỳ nghỉ Tết, trong đó hàng chục người đã ra đi không bao giờ trở lại, là những con số đáng giật mình và suy ngẫm, là một nét “văn hóa” không hề sáng đẹp, không thuộc về Tết sạch, Tết xanh. Vậy nên, nếu như các chuyên gia, cơ quan chức năng có dẫn lại lời khuyên “Uống có trách nhiệm”, vui có chừng, dừng đúng lúc thiết tưởng cũng không thừa. Nghị định 100 đã và đang thực sự đi vào đời sống, tạo thành hành lang pháp lý chặt chẽ với chế tài xử phạt nghiêm minh, tăng ý thức trách nhiệm của người lái xe và giảm số vụ tai nạn. Nhưng vẫn cần nhiều hơn những chiến dịch truyền thông nhằm góp phần làm thay đổi tình trạng uống rượu bia quá đà vào dịp lễ, Tết.
Tết sạch và xanh còn là tích cực tham gia bảo đảm vệ sinh môi trường tại các điểm công cộng, các điểm tổ chức văn hóa, văn nghệ, thể thao, khu vực chợ hoa, đêm giao thừa không hái lộc kiểu vặt lá bẻ cành, vứt rác thải bừa bãi, gây mất mỹ quan đô thị. Về khoản này người BR-VT có thể tự hào vì đã góp phần bảo đảm vệ sinh môi trường dịp trước, trong và sau Tết. Không chỉ tổng vệ sinh, dọn dẹp rác thải tồn đọng trước cửa nhà, cơ quan, đơn vị, người dân, cán bộ các xã phường, cơ quan còn tham gia vớt rác thải và khơi thông dòng chảy các tuyến kênh rạch, làm sạch các khu vực ô nhiễm, chuyển giao rác thải phát sinh trong quá trình hoạt động, sinh hoạt cho các đơn vị chức năng xử lý kịp thời.
Tết sạch là sinh hoạt, vui chơi lành mạnh, “giữ mình” không sa vào bài bạc, dẫn đến trắng tay, tan nát cửa nhà. Tết sạch còn là không mê tín dị đoan, không quá mê muội vào bói toán, xin xăm mà rước họa vào nhà.
Tết là về nhà, là đoàn tụ, sum vầy nhưng dịch bệnh khiến nhiều người không thể về quê sum họp với gia đình. Hưởng ứng lời kêu gọi của các địa phương, hàng chục ngàn công nhân - lao động tại TP. Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Bình Dương, BR-VT… đã chọn một thái độ sống đúng: hủy vé tàu xe, không về quê ăn Tết để chung tay phòng, chống dịch. Chính vì vậy Tết sạch và xanh giờ đây còn mang một ý nghĩa mới: mọi người phải tư duy, hành động với ý thức trách nhiệm phòng chống dịch bệnh cao nhất bằng việc tuân thủ nguyên tắc “5K”. Chỉ như vậy, người dân, đất nước mới có một cái Tết an toàn, ấm cúng, trọn vẹn niềm vui.
NGUYỄN HƯNG NHƠN