Đi du lịch Phú Quốc về, anh bạn tôi cứ nhắc mãi những trải nghiệm thú vị ở Vinpearl safari Phú Quốc, vườn thú bán hoang dã đầu tiên ở Việt Nam. Tọa lạc ở phía Bắc đảo Phú Quốc, cách thị trấn Dương Đông khoảng 16km, Vinpearl Safari là “ngôi nhà chung” của 3.000 cá thể động vật thuộc hơn 150 chủng, loài động vật hoang dã đến từ châu Âu, Mỹ, Nam Phi… Ngồi trên xe chuyên dụng, được nhìn ngắm các loài thú chạy nhảy, nô đùa trong “khu rừng nhỏ” rộng đến 380ha, nhiều du khách và trẻ em mê mẫn chẳng muốn rời đi.
Nhà ở xã Hòa Bình, huyện Xuyên Mộc nên bạn tôi luôn háo hức, mong Khu du lịch nghỉ dưỡng Safari Hồ Tràm rộng đến 600ha, trong đó có khu vườn thú mở, công viên hoang dã Safari đầu tiên của khu vực phía Nam do Tập đoàn Novaland đầu tư sẽ sớm được triển khai. Khi vườn thú Safari này đi vào hoạt động, du khách trong nước sẽ không phải đi nước ngoài mà chỉ cần về Hồ Tràm là có thể ngắm nhìn tận mắt cuộc sống của các loài động vật hoang dã vốn thường chỉ thấy qua màn ảnh nhỏ. Khi ấy, du lịch BR-VT chắc chắn sẽ có nhiều sức hút với du khách hơn. Anh bạn hào hứng nói.
Những năm gần đây, mô hình vườn thú Safari- khu bảo tồn bán hoang dã được nhiều tập đoàn kinh doanh bất động sản, khu nghỉ dưỡng trong nước quan tâm đầu tư. Nhiều vườn thú Safari, khu công viên nước và công viên chủ đề độc đáo, khu biệt thự nghỉ dưỡng, khu khách sạn đẳng cấp 5 sao, tổ hợp giải trí - thương mại - dịch vụ kết hợp nghỉ dưỡng sinh thái đã ra đời theo xu hướng ấy. Không dừng lại ở đó, nhiều dự án địa ốc, kinh doanh nghỉ dưỡng được phê duyệt kết hợp “vườn thú Safari” đang hoặc chuẩn bị triển khai như Quần thể bảo tồn thiên nhiên và du lịch sinh thái Hạ Long, Công viên chăm sóc và bảo tồn động vật hoang dã Vũ Yên (Hải Phòng), Công viên động vật hoang dã bên sông và khu bảo tồn sinh thái trên cạn Gia Lâm (Hà Nội), Khu du lịch sinh thái Safari Bình Thuận…
Trong khi du khách, cư dân địa phương mừng thì các nhà hoạt động môi trường và bảo tồn động vật lại lo. Việt Nam hiện có khoảng 18.000 cơ sở có đăng ký gây nuôi, bảo tồn động vật hoang dã. Ở không ít vườn thú bán hoang dã thuộc các khu du lịch sinh thái, không ít động vật hoang dã bị nuôi nhốt trong điều kiện chuồng trại chật hẹp, bẩn thỉu. Có vườn thú gây nuôi hổ trái phép dưới vỏ bọc “làm bảo tồn hổ”. Vụ việc chỉ bị vỡ lở khi xảy ra vụ hổ nuôi ở đây cắn đứt 2 tay của 1 người dân. Được biết, chủ khu du lịch có hổ cắn người từng bị xử tù vì tội… bán hổ lấy cao.
Việc “cho mượn” hoặc “gửi nuôi” các cá thể động vật hoang dã giữa các “vườn thú” tư nhân cũng diễn ra thường xuyên, thậm chí giữa họ còn buôn bán, trao đổi các cá thể hoang dã trái phép. Đây là một trong những nguyên nhân khiến Thủ tướng Chính phủ chỉ thị dừng nhập khẩu động vật hoang dã còn sống hay đã chết…
Thực trạng đó đòi hỏi cơ quan chức năng xem xét lại quy trình cấp phép, quản lý chặt chẽ hơn quá trình vận hành của các vườn thú, buộc các nhà đầu tư có những giải pháp cụ thể giúp nâng cao phúc trạng động vật, duy trì tập tính hoang dã của loài. Bởi ngoài mục đích giải trí và kinh doanh, các vườn thú Safari còn mang “trọng trách” tạo lập môi trường sống và bảo tồn, nhân giống và tái lập đàn cho các giống loài động vật hoang dã. Nếu không xây dựng được một vườn thú đẳng cấp thế giới với nhiều loài động vật quý hiếm, hướng tới những chương trình giáo dục cộng đồng qua những câu chuyện về chăm sóc động vật như Vinpearl Safari đã làm và đã nhận được chứng chỉ của Hiệp hội Vườn thú Đông Nam Á SEAZA về bảo đảm điều kiện phúc trạng động vật, thì tối thiểu các vườn thú Safari cũng cần có những giải pháp bảo tồn động vật hoang dã, không làm chúng bị suy giảm, tổn thương.
Dave Morgan, chuyên gia của Tổ chức phúc trạng động vật hoang dã Wild Welfare đã rất nhân văn khi cho rằng, với động vật trong các vườn thú, việc bảo đảm an toàn cho chúng là chưa đủ mà còn phải làm sao để chúng được sống hạnh phúc qua việc chăm sóc và tạo môi trường sống tốt nhất, giúp chúng giữ được các tập tính tự nhiên.
Chỉ khi có sự quản lý chặt chẽ của cơ quan chức năng, những vườn thú Safari mới thực sự là những “vườn thú làm bảo tồn”, là nơi để du khách và cư dân địa phương có những trải nghiệm thú vị và khó quên khi hòa mình vào thiên nhiên, đến gần hơn với đời sống hoang dã của muôn loài.
NGUYỄN HƯNG NHƠN