Chỉ còn hơn 10 ngày nữa là đến thời điểm Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019. Cứ 10 năm, nước ta lại tổ chức thực hiện Tổng điều tra dân số và nhà ở (TĐTDS&NƠ). Năm nay TĐTDS&NƠ sẽ được tiến hành từ 0 giờ ngày 1-4-2019 và kéo dài trong 25 ngày.
Đây là lần thứ 5 nước ta thực hiện TĐTDS&NƠ, với 5 mục đích chính: Thu thập thông tin cơ bản về dân số và nhà ở trên toàn quốc để phục vụ công tác nghiên cứu, phân tích quá trình phát triển dân số và nhà ở trên phạm vi toàn lãnh thổ Việt Nam; Đáp ứng nhu cầu thông tin để đánh giá kết quả thực hiện các kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2011-2020, đồng thời là cơ sở quan trọng để xây dựng và hoạch định chiến lược phát triển kinh tế - xã hội đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2045; Phục vụ công tác giám sát thực hiện Nghị quyết Trung ương khóa XII về công tác dân số trong tình hình mới; Giám sát các mục tiêu phát triển bền vững của Liên hợp quốc mà Chính phủ đã cam kết, và cung cấp thông tin phục vụ xây dựng cơ sở dữ liệu tổng hợp của quốc gia về dân số trong giai đoạn hiện nay; Phân tích và dự báo tình hình phát triển dân số và nhà ở trên phạm vi cả nước và từng địa phương phục vụ việc tổng hợp và biên soạn các chỉ tiêu trong hệ thống chỉ tiêu thống kê quốc gia.
TĐTDS&NƠ năm 2019 được thực hiện với các đối tượng là tất cả công dân Việt Nam thường xuyên cư trú trên lãnh thổ Việt Nam; công dân Việt Nam được cơ quan có thẩm quyền cho phép xuất cảnh ra nước ngoài trong thời hạn quy định; nhà ở của hộ dân cư… Đơn vị điều tra là hộ gia đình, kể cả một người ăn riêng, ở riêng hoặc một nhóm người ăn chung, ở chung. Cuộc TĐTDS&NƠ lần này sẽ tập trung đánh giá và điều tra thống kê ở 10 nội dung chính, bao gồm: Thông tin chung về dân số; Tình trạng di cư; Trình độ học vấn và trình độ chuyên môn kỹ thuật; Tình trạng khuyết tật; Tình trạng hôn nhân; Mức độ sinh chết và phát triển dân số; Tình hình đăng ký khai sinh của trẻ em; Tình hình lao động, việc làm; Thực trạng nhà ở; Điều kiện sinh hoạt cơ bản của hộ dân cư.
Lập bảng kê là bước chuẩn bị quan trọng cho công tác TĐTDS&NƠ năm 2019. Trong quá trình thực hiện lập bảng kê, người lập bảng kê phải trực tiếp đến từng hộ dân để thu thập và xác định chính xác số nhân khẩu thực tế thường trú rồi ghi vào bảng kê (không được dùng bất cứ loại sổ sách nào để sao chép vào bảng kê). Trong quá trình lập bảng kê, người lập bảng kê phải đóng vai trò tuyên truyền viên tích cực và hiệu quả nhằm tuyên truyền để các hộ dân cư hiểu rõ về mục đích, ý nghĩa của TĐTDS&NƠ năm 2019.
Điểm mới trong công tác tổng điều tra năm nay là lần đầu tiên ứng dụng công nghệ thông tin - truyền thông tất cả các công đoạn, từ chuẩn bị xây dựng mạng lưới thu thập thông tin, kiểm tra và nghiệm thu số liệu, xử lý số liệu đến công bố kết quả. Trong đó, áp dụng hai hình thức thu thập thông tin mới, đó là sử dụng thiết bị điện tử di động trong thu thập thông tin và sử dụng phiếu trực tuyến để các hộ dân cư cung cấp thông tin thông qua mạng Internet.
Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 trên phạm vi cả nước là một công việc to lớn và phức tạp, liên quan đến các cấp, các ngành, các đoàn thể và mỗi người dân. Do đó, các cấp ủy đảng, chính quyền địa phương cần xác định công tác TĐTDS&NƠ là một trong những nhiệm vụ quan trọng trong năm 2019. Đồng thời, cần tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân về việc TĐTDS&NƠ. Kết quả của công tác tổng điều tra không đơn thuần là số liệu thống kê, không chỉ phản ánh được số liệu chính xác, khách quan mà phải đánh giá được chất lượng dân cư, thực trạng nhà ở hiện nay của từng địa phương để phục vụ các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội trong thời gian tới. Vì vậy, các cơ quan, ban, ngành liên quan cần có các bước chuẩn bị chu đáo, sẵn sàng cho công tác tổng điều tra và tạo điều kiện thuận lợi để công tác TĐTDS&NƠ năm 2019 được thực hiện một cách nhanh chóng, chính xác, nhất là các địa bàn vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn.
HOÀNG LÊ