Nghị định 67/2014/NĐ-CP (Nghị định 67) của Chính phủ về một số chính sách phát triển thủy sản nhằm hỗ trợ ngư dân đóng tàu công suất lớn để vươn khơi, bám biển. Tuy nhiên, bên cạnh các tàu cá hoạt động hiệu quả, vẫn còn một số tàu hoạt động mang lại lợi nhuận chưa cao, khiến việc trả nợ ngân hàng gặp nhiều khó khăn.
 |
| Nguồn lợi thủy sản sụt giảm ảnh hưởng đến chất lượng khai thác, làm cho các “tàu 67” gặp khó khăn trong trả nợ ngân hàng. Trong ảnh: Ngư dân chuẩn bị nước đá, nhu yếu phẩm cho chuyến biển tại cảng cá Cát Lở (TP.Vũng Tàu). |
ĐÃ CÓ NHỮNG KHOẢN VAY CHUYỂN THÀNH “NỢ XẤU”
Nghị định 67 được ban hành nhằm khuyến khích ngư dân đóng tàu công suất lớn, vỏ thép để dần chuyển từ khai thác gần bờ sang khai thác xa bờ có giá trị kinh tế hơn, góp phần phát triển kinh tế biển và bảo vệ chủ quyền biển đảo. Có thể nói, đây là hệ thống các chính sách đồng bộ, toàn diện nhất từ trước đến nay để hỗ trợ ngư dân đóng mới, nâng cấp tàu phục vụ khai thác hải sản xa bờ. Tuy nhiên, sau 4 năm triển khai, đã phát sinh nhiều khó khăn vướng mắc, đặc biệt đến nay tình trạng “nợ xấu” từ vốn vay Nghị định 67 đang có khả năng tăng cao.
Ông Nguyễn Trường Quang, ngư dân xã Phước Hưng (huyện Long Điền) cho biết, ông có 2 tàu vỏ thép đóng theo Nghị định 67 được hạ thủy và đưa vào sử dụng cuối năm 2016 với tổng số tiền vay ngân hàng hơn 35 tỷ đồng. Trong năm đầu tiên đi vào hoạt động, 2 “tàu 67” của ông cho hiệu quả khai thác cao, trung bình mỗi chuyến biến ông thu lãi được 200-300 triệu đồng, nhờ vậy ông có tiền để trả nợ vay ngân hàng và chi trả cho bạn thuyền. Tuy nhiên, đến giai đoạn cuối năm 2017, tình hình khai thác gặp nhiều khó khăn, nguồn lợi hải sản cạn kiệt, hầu hết sau mỗi chuyến biển ông đều lỗ. Thêm vào đó, tàu của ông liên tục gặp sự cố trên biển như bị tàu giã cào phá lưới, gãy chân vịt. Nguồn thu không có, việc xử lý, chi trả bồi thường của công ty bảo hiểm kéo dài làm ông Quang lâm vào hoàn cảnh khó khăn. Vừa qua, ông Quang đã có đơn thư gửi đến Sở NN-PTNT xin hỗ trợ giãn thời gian trả nợ cho số tiền vay đóng tàu theo Nghị định 67.
 |
| Tàu vỏ thép của ngư dân Phạm Ngọc Hoàng (phường 3, TP.Vũng Tàu) thường xuyên bị sự cố, phải nằm bờ, việc khai thác không hiệu quả ảnh hưởng đến việc trả nợ vay ngân hàng. |
Tương tự, hiện nay tàu của ông Phạm Ngọc Hoàng (ngư dân phường 3, TP.Vũng Tàu) cũng đang nằm bờ. Ông Hoàng cho biết, thời gian đầu tàu hoạt động bình thường, mang lại hiệu quả cao. Tuy nhiên, từ đầu năm 2018 đến nay, tàu của ông liên tục gặp sự cố phải nằm bờ. Tàu của ông là tàu vỏ thép, tuy nhiên thiết kế máy chỉ có công suất 600CV, nên sau một thời gian sử dụng máy xuống cấp, thường xuyên hư hỏng do sức kéo của con tàu quá nặng, tàu có dấu hiệu gỉ sét. “Tổng số nợ vay để đóng con tàu là 12 tỷ đồng, hiện tàu nằm bờ trong thời gian dài, giờ tôi cũng rất khó khăn trong việc huy động nguồn tiền trả nợ”, ông Hoàng cho biết.
Theo ông Nguyễn Hữu Thành, Phó Chi cục trưởng, Chi cục Thủy sản tỉnh cho biết, thực hiện chính sách về phát triển thuỷ sản theo Nghị định số 67 của Chính phủ, trên toàn tỉnh đã có 68 tàu được hỗ trợ đóng mới gồm 59 tàu khai thác, 9 tàu dịch vụ hậu cần thủy sản và 1 tàu được hỗ trợ nâng cấp với tổng số tiền NHTM cam kết cho vay gần 1.034 tỷ đồng. Qua công tác khảo sát, trong 69 tàu trên hiện có 9 tàu hoạt động không hiệu quả, chủ yếu là tàu vỏ thép và đã có 3 tàu chuyển sang nợ xấu, với tổng nợ hơn 51 tỷ đồng.
Nguyên nhân dẫn đến việc tàu cá đóng theo Nghị định 67 hoạt động không hiệu quả là do việc thiết kế tàu cá vỏ thép chưa phù hợp với hoạt động sản xuất của ngư dân dẫn đến việc phải điều chỉnh nhiều lần, chất lượng một số tàu chưa đảm bảo. chi trả kéo dài gây khó khăn trong việc huy động nguồn vốn để hoạt động. Tuy nhiên, bà Nguyễn Thị Tú Nguyệt, đại diện Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) chi nhánh Bà Rịa cho biết, bên cạnh các nguyên nhân khách quan dẫn đến khó khăn trong việc chi trả nợ, vẫn có những chủ tàu còn có tâm lý chây ì trong việc trả nợ vay ngân hàng hoặc hoạt động sản xuất kinh doanh không hiệu quả gây ảnh hưởng đến chất lượng tín dụng trên địa bàn. Đặc biệt, có chủ tàu ý thức trả nợ kém, thiếu hợp tác với ngân hàng, cung cấp thông tin về doanh thu thiếu tính trung thực, gây khó khăn trong việc thu hồi nợ vay... Đa phần các tàu đều hoạt động ở vùng biển xa, không cập cảng cố định, khi đánh bắt được thủy sản có thể bán ngay trên biển cho các tàu dịch vụ hậu cần hoặc các cảng cá thuận tiện. Việc kê khai thông tin khai thác chủ yếu do chủ tàu tự khai. Bởi vậy, không có cơ sở để xác minh, đánh giá tính đúng đắn của thông tin khai thác thực tế. Chi nhánh BIDV Bà Rịa hiện cho vay 10 hồ sơ đóng mới tàu theo Nghị định 67, nhưng hiện có đến 5 tàu rơi vào trường hợp chậm trả, nợ quá hạn.
 |
| Do gặp khó khăn trong đánh bắt thủy sản, sự cố trên biển và một trong 2 chiếc tàu vỏ sắt bị chìm nên ông Nguyễn Trường Quang (xã Phước Hưng, huyện Long Điền) gặp khó khăn trong việc trả nợ ngân hàng. Trong ảnh: Một chiếc tàu vỏ sắt của ông Nguyễn Trường Quang nằm bờ bảo trì. Ảnh: NGÔ THANH |
Để giúp ngân hàng trong việc thu hồi nợ, các sở, ngành chức năng cần xem xét, tham mưu UBND tỉnh có chủ trương cho chuyển các nguồn tiền hỗ trợ cho ngư dân vào tài khoản ngân hàng để ngân hàng theo dõi. Khi ngư dân gặp khó khăn không thể chi trả có thể sử dụng nguồn tiền này để giảm áp lực trong thu hồi nợ của ngân hàng.
Để hỗ trợ ngư dân vượt qua khó khăn, tiếp tục vươn khơi bám biển, ngành thủy sản tỉnh đã phối hợp với các đơn vị ngân hàng tham gia vào chương trình Nghị định 67 tìm kiếm hướng giải quyết cho ngư dân. Đồng thời, ngành cũng kiến nghị Bộ NN-PTNT đề xuất Chính phủ cho phép kéo dài thời gian vay vốn đóng mới tàu cá từ 16 năm lên 20 năm. Với một số tàu do ngư trường khai thác, nguồn lợi hải sản bị hạn chế nên các chủ tàu làm ăn thua lỗ, chưa có hiệu quả, ngành thủy sản đang tiếp tục động viên bà con ngư dân vươn khơi bám biển.
Bài ảnh: NGÔ THANH