Chiều 18/6, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Quốc hội đã thảo luận về Dự thảo Luật Đường sắt (sửa đổi).
Tham gia phát biểu tại nghị trường, Chuẩn Đô đốc Đỗ Văn Yên, Phó Chính ủy Quân chủng Hải quân, Đại biểu Quốc hội tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu đã có những ý kiến tâm huyết, hoàn thiện dự luật trên cả phương diện phát triển hạ tầng lẫn bảo đảm quốc phòng - an ninh quốc gia.
 |
| Chuẩn Đô đốc Đỗ Văn Yên, Phó Chính ủy Quân chủng Hải quân, Đại biểu Quốc hội tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu: “Đường sắt là tuyến huyết mạch - cả kinh tế lẫn phòng thủ”. |
Theo Chuẩn Đô đốc Đỗ Văn Yên, việc sửa đổi Luật Đường sắt là hết sức cần thiết nhằm hiện thực hóa mục tiêu phát triển kết cấu hạ tầng hiện đại, đồng bộ và tăng cường liên kết vùng, qua đó góp phần nâng cao năng lực vận tải chiến lược. Tuy nhiên, ông đặc biệt lưu ý đến các nội dung liên quan đến quốc phòng - an ninh trong bối cảnh nhiều tuyến đường sắt hiện nay đang kết nối trực tiếp với cảng biển, sân bay, khu kinh tế, khu công nghiệp trọng điểm và một số tuyến xuyên biên giới.
Góp ý về Điều 15 liên quan đến kết nối tuyến đường sắt với cảng biển, cảng hàng không và cảng cạn, đại biểu Yên đánh giá cao quy định bắt buộc kết nối với các đầu mối vận tải lớn. Tuy nhiên, để tránh tình trạng quy hoạch treo hoặc thiếu đồng bộ khi thực hiện, ông đề nghị bổ sung quy định: chủ đầu tư các công trình cảng, sân bay phải dành quỹ đất và phối hợp xây dựng công trình kết nối đường sắt theo lộ trình do Thủ tướng Chính phủ quy định. Đây là giải pháp bảo đảm hạ tầng đường sắt phát huy vai trò chủ đạo trong vận tải khối lượng lớn, liên phương thức.
Điều 19, đại biểu đề xuất bổ sung quy định rõ trách nhiệm thẩm định và thống nhất bằng văn bản của Bộ Quốc phòng và Bộ Công an đối với toàn bộ quá trình lập, điều chỉnh quy hoạch, chủ trương đầu tư, lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư đối với các tuyến đường sắt quốc gia hoặc kết nối khu vực chiến lược. “Đây là những tuyến xương sống không chỉ về giao thông mà còn là tuyến huyết mạch cho bảo vệ lãnh thổ, giữ vững độc lập, chủ quyền quốc gia. Do đó, không thể xem nhẹ yếu tố kiểm soát an ninh xuyên suốt” - ông nhấn mạnh.
Bên cạnh đó, đại biểu Yên đề nghị bổ sung nguyên tắc không cho phép tổ chức, cá nhân nước ngoài đầu tư vào các tuyến đường sắt đi qua khu vực nhạy cảm về quốc phòng - an ninh nếu chưa được thẩm định và đánh giá rủi ro bởi cơ quan có thẩm quyền. Việc này, theo ông, là “tấm lưới chắn vô hình” nhưng tối quan trọng để phòng ngừa các nguy cơ an ninh phi truyền thống trong thời kỳ hội nhập sâu rộng.
Về Điều 26, ông đồng thuận với mô hình phát triển đô thị gắn với giao thông công cộng (TOD), đồng thời đề nghị trao quyền mạnh cho địa phương trong việc bố trí đất đai và điều chỉnh quy hoạch. Tuy nhiên, đại biểu cho rằng khoản 2 quy định UBND cấp tỉnh được “quyết định nội dung khác với quy hoạch mà không phải điều chỉnh” là quá rộng. Do đó, ông đề nghị giới hạn lại, chỉ được điều chỉnh nếu không làm thay đổi tính chất sử dụng đất và không vượt quá khả năng hạ tầng kỹ thuật - xã hội của quy hoạch cấp trên.
Cuối cùng, với Điều 32 về lựa chọn nhà thầu, đại biểu Yên tán thành chủ trương cho phép chỉ định thầu trong các dự án EPC, EC, EP thuộc lĩnh vực đặc thù. Tuy nhiên, để không xảy ra tiêu cực, ông đề nghị cần điều kiện hóa việc chỉ định, chỉ áp dụng khi có xác nhận của Kiểm toán Nhà nước về tính cấp bách và chỉ có tối đa hai nhà thầu đủ điều kiện kỹ thuật, kèm theo đó là cơ chế hậu kiểm độc lập để bảo đảm tính minh bạch và hiệu quả đầu tư.
Kết thúc bài phát biểu, Chuẩn Đô đốc Đỗ Văn Yên khẳng định: “Luật Đường sắt không chỉ cần đáp ứng yêu cầu phát triển hiện đại, đồng bộ, mà còn phải là lớp phòng tuyến mềm vững chắc trong bảo vệ Tổ quốc từ xa. Mọi quy định trong luật cần hài hòa giữa phát triển và bảo vệ, giữa kinh tế và an ninh chủ quyền”.
CHÂU VŨ - PHÚC LƯU
(Từ Hà Nội)